الباب الاوّل: در توحید باری تعالی در حدیقة الحقیقه و شریعة الطریقه سنایی غزنوی

1 به خودش کس شناخت نتوانست ذات او هم بدو توان دانست

2 عقل حقش بتوخت نیک بتاخت عجز در راه او شناخت شناخت

3 کرمش گفت مر مرا بشناس ورنه کِشناسدش به عقل و حواس

4 به دلیلی حواس کی شاید گوز بر پشت قبّه کی پاید

1 آن یکی رجل گفته آن یک ید بیهده گفته‌ها ببرده ز حد

2 وآن دگر اصبعین و نقل و نزول گفته و آمده به راه حلول

3 وان دگر استواء عرش و سریر کرده در علم خویشتن تقدیر

4 یکی از جهل گفته قعد و جلس بسته بر گردن از خیال جرس

1 از تو زاری نکوست زور بدست عور زنبور خانه شور بدست

2 زور بگذار و گِرد زاری گرد تا ز فرق هوا برآری گرد

3 زانکه داند خدای از سر حدق کز تو زورست زور و زاری صدق

4 چون تو دعوی زور و زر داری دیده را کور و گوش کر داری

1 ای درون پرور برون آرای وی خردبخش بی‌خرد بخشای

2 خالق و رازق زمین و زمان حافظ و ناصر مکین و مکان

3 همه از صنع تو مکان و مکین همه در امر تو زمان و زمین

4 آتش و آب و باد و خاک سکون همه در امر قدرتت بی‌چون

1 احدست و شمار از او معزول صمدست و نیاز ازو مخذول

2 آن احد نی که عقل داند و فهم و آن صمد نی که حس شناسد و وهم

3 نه فراوان نه اندکی باشد یکی اندر یکی یکی باشد

4 در دویی جز بدو سقط نبوَد هرگز اندر یکی غلط نبوَد

1 آن بنشنیده‌ای که بی‌نم ابر مرغ روزی بیافت از درِ گبر

2 گبر را گفت پس مسلمانی زین هنرپیشه‌ای سخن دانی

3 کز تو این مکرمت بنپذیرند مرغکان گرچه دانه برگیرند

4 گبر گفت ار مرا بگزیند آخر این رنج من همی بیند

1 پس چو مطلوب نبود اندر جای سوی او کی بود سفرت از پای

2 سوی حق شاهراه نفس و نَفَس آینهٔ دل زدودن آمد و بس

3 آینهٔ دل ز زنگ کفر و نفاق نشود روشن از خلاف و شقاق

4 صیقل آینه یقین شماست چیست محض صفاء دین شماست

1 یاد دار این سخن از آن بیدار مرد این راه حیدر کرّار

2 فَاعبُدِ الرّبَ فی‌الصّلوةِ تَراه ور نباشی چنین تو وا غوثاه

3 آنچنانش پرست در کونین که همی بینیش به رأی‌العین

4 گرچه چشمت ورا نمی‌بیند خالق تو ترا همی بیند

1 راد مردی ز غافلی پرسید چون ورا سخت جلف و جاهل دید

2 گفت هرگز تو زغفران دیدی یا جز از نام هیچ نشنیدی

3 گفت با ماست خورده‌ام بسیار صد ره و بیشتر نه خود یکبار

4 تا ورا گفت راد مرد حکیم اینت بیچاره اینت قلب سلیم

1 شیر خصمی مسلّط و مغرور که بُوَد کارش از مجامله دور

2 پیل شاهیست لیک با هیبت هرکسی ترسناک از آن صولت

3 کبک باشد به هر سبیل مفید نیست بر قول اوستاد مزید

4 آهو از خانهٔ زنان تعبیر بیشتر دارد ای به دانش پیر