الباب الاوّل: در توحید باری تعالی در حدیقة الحقیقه و شریعة الطریقه سنایی غزنوی

1 نه بپرسید کاهلی ز علی چون شنید از زبان دل گسلی

2 که بگوی ای امیر جان افروز که شب تیره به بود یا روز

3 مرتضی گفت بشنو ای سایل سوی ادبار خود مشو مایل

4 عاشقان را در این ره جانسوز تبش راز به که تابش روز

1 کاف و نون نیست جز نبشتهٔ ما چیست کُن سرعت نفوذ قضا

2 نه ز عجز است دیری و زودیش نه ز طبع است خشم و خشنودیش

3 علتش را نه کفر دان و نه دین صفتش را نه آن شناس و نه این

4 پاک زانها که غافلان گفتند پاکتر زانکه عاقلان گفتند

1 اجل آمد کلیدخانهٔ راز درِ دین بی‌اجل نگردد باز

2 تا بُوَد این جهان نباشد آن تا تو باشی نباشدت یزدان

3 حقهٔ سر به مُهر دان جانت مُهرهٔ مهر نور ایمانت

4 سابقت نامه‌ای به مُهر آورد وز پی تو به خاتمت بسپرد

1 زالکی کرد سر برون ز نهفت کشتک خویش خشک دید و بگفت

2 کای هم آنِ نو و هم آنِ کُهن رزق بر تست هرچه خواهی کن

3 علت رزق تو به خوب و به زشت گریهٔ ابر نی و خندهٔ کِشت

4 از هزاران هزار به یک تو زانک اندک نباشد اندک تو

1 جانت را دوزخ آشیانه مکن خاطرت را محالْ خانه مکن

2 گرد بیهوده و محال مگرد بر در خانهٔ خیال مگرد

3 از خیال محال دست بدار تا بدان بارگه بیابی بار

4 اندرین بحر بیکرانه چو غوک دست و پایی بزن چه دانم بوک

1 عاشقان سوی حضرتش سرمست عقل در آستین و جان بر دست

2 تا چو سویش براقِ دل رانند در رکابش همه برافشانند

3 جان و دل در رهش نثار کنند خویشتن را از آن شمار کنند

4 عقل و جان را به نزد او چه خطر دل و دین را فدا کنند و کفر

1 پسری احوَل از پدر پرسید کای حدیث تو بسته را چو کلید

2 گفتی احوَل یکی دو بیند چون من نبینم از آنچه هست فزون

3 احول ار هیچ کژ شمارستی بر فلک مه که دوست چارستی

4 پس خطا گفت آنکه این گفتست کاحول ار طاق بنگرد جفتست

1 آتش و باد و آب و خاک و فلک ز برش عقل و جان میانه ملک

2 خرد و جان و صورت مطلق همه از امر دان و امر از حق

3 اوست بیرنگ و مایهٔ پرگار نعمت و شکر و شکرگوی نگار

4 کرده در راه ناجوانمردان در هوا شمع و شمعدان گردان

1 ذکر بر دوستان و کم سخنان چه شماری بسان پیرزنان

2 جور با حکم او همه دادست عمر بی‌یاد او همه بادست

3 آنک گریان ازوست خندان اوست دل که بی‌یاد اوست سندان اوست

4 شدی ایمن چو نام او بردی در طریقت قدم بیفشردی

1 با سیه باش چونت نگزیرد که سیه هیچ رنگ نپذیرد

2 با سیه روی خوشدلی بهم است طرب‌انگیز سرخ روی کم است

3 تبش آتشی که دل جویست طالب سوخته سیه رویست

4 زنگی زشت در بلا جویی خوش دلی یافت در سیه رویی