الباب الاوّل: در توحید باری تعالی در حدیقة الحقیقه و شریعة الطریقه سنایی غزنوی

1 با سیه باش چونت نگزیرد که سیه هیچ رنگ نپذیرد

2 با سیه روی خوشدلی بهم است طرب‌انگیز سرخ روی کم است

3 تبش آتشی که دل جویست طالب سوخته سیه رویست

4 زنگی زشت در بلا جویی خوش دلی یافت در سیه رویی

1 از من و از تو کارسازی را بی‌زبانیست بی‌نیازی را

2 بی‌نیازیش را چه کفر و چه دین بی‌زبانیش را چه شک چه یقین

3 بی‌نیازی نیاز جوی از تو پاس داری سپاس گوی از تو

4 به حقیقت بدان که هست خدای از پی حکم و حکمت بسزای

1 از تو زاری نکوست زور بدست عور زنبور خانه شور بدست

2 زور بگذار و گِرد زاری گرد تا ز فرق هوا برآری گرد

3 زانکه داند خدای از سر حدق کز تو زورست زور و زاری صدق

4 چون تو دعوی زور و زر داری دیده را کور و گوش کر داری

1 کرد روزی عمر به رهگذری سوی جوقی ز کودکان نظری

2 همه مشغول گشته در بازی کرده هریک همی سرافرازی

3 هریکی از پس مصارعتی بنمودی ز خود مسارعتی

4 برکشیده برای خطّ و ادب جامه از سر برون به رسم عرب

1 ذکر بر دوستان و کم سخنان چه شماری بسان پیرزنان

2 جور با حکم او همه دادست عمر بی‌یاد او همه بادست

3 آنک گریان ازوست خندان اوست دل که بی‌یاد اوست سندان اوست

4 شدی ایمن چو نام او بردی در طریقت قدم بیفشردی

1 ثوری از بایزید بسطامی از پی طاعت و نکونامی

2 کرد نیکو سؤالی و بگریست گفت پیرا بگو که ظالم کیست

3 پیرِ وی مر ورا جواب بداد شربت وی هم از کتاب بداد

4 گفت ظالم کسیست بدروزی که یکی لحظه در شبانروزی

1 یاد دار این سخن از آن بیدار مرد این راه حیدر کرّار

2 فَاعبُدِ الرّبَ فی‌الصّلوةِ تَراه ور نباشی چنین تو وا غوثاه

3 آنچنانش پرست در کونین که همی بینیش به رأی‌العین

4 گرچه چشمت ورا نمی‌بیند خالق تو ترا همی بیند

1 اجل آمد کلیدخانهٔ راز درِ دین بی‌اجل نگردد باز

2 تا بُوَد این جهان نباشد آن تا تو باشی نباشدت یزدان

3 حقهٔ سر به مُهر دان جانت مُهرهٔ مهر نور ایمانت

4 سابقت نامه‌ای به مُهر آورد وز پی تو به خاتمت بسپرد

1 جهد کن تا زنیست هست شوی وز شراب خدای مست شوی

2 باشد آنرا که دین کند هستش گوی و چوگان دهر در دستش

3 چون ازاین جرعه گشت جان تو مست بر بلندی هست گردی پست

4 هرکه آزاد کرد آنجایست حلقه در گوش و بند برپایست

1 آدمی سوی حق همی پوید آن نکوتر که شکر او گوید

2 اوست بی‌شکل و جسم و هفت و چهار ایزد فرد و خالق جبّار

3 شکل و جسم و طبایع و تبدیل آدمی راست ماه و سال عدیل

4 موضع کفر نیست جز در رنج مرجع شکر نیست جز سرِ گنج