کوش‌نامه ایرانشان ابن ابی الخیر

1 سکندر دو تن پیش کرد از گروه بشد تا رسید او به نزدیک کوه

2 بیابان و کوه اندر او بود و رود بفرمود تا لشکر آمد فرود

3 چو بر دامن کوه انبوه شد خود و چند تن بر سر کوه شد

4 یکی جای دید از درِ خسروان درخت برومند و آب روان

1 نماید همی کاین جهان یک دم است اگر شادکامی و گر خود غم است

2 به یک دم زدن نیست خواهی شدن به نیکی به آید همی دم زدن

3 تو چندان به کاخ اندری کدخدای کجا با تو دارد روانِ تو پای

4 چو جان گرامی رها شد ز تنگ نیابی به کاخ خود اندر درنگ

1 بدین سر همه دانش آموز و بس که جز دانشت نیست فریادرس

2 به دانش به یزدان توانی رسید چو دانش جهان آفرین نافرید

3 درختی ست دانش به پروین سرش همه راستکاری ست بار و برش

4 که سرمایه ی مرد دانش بود دل دانشی پر ز رامش بود

1 سرِ ماه پیش گروهی رسید کز آن سان دگر آدمی کس ندید

2 سرِ اسب و آواز مرغان خُرد سکندر همه دل بدیشان سپرد

3 بدان تا بداند زبانشان مگر بسی رنج دید و ندید ایچ بر

4 نه کس ترجمان یافت اندر میان دژم گشت از او خسرو رومیان

1 یکی شاه بود اسطلیناس نام زگنج و زدانش رسیده به کام

2 به شهری که خوانی همی قسطنات یکی دیر پا کرده پیش فرات

3 از آن زرّ و گوهر که او برد کار بدان دیر، تا کس نداند شمار

4 ستونی دگر شاه فرمانروا برآورد سیصد گز اندر هوا

1 چو از هیچ سو کوش دشمن ندید سپه را سوی پیلگوشان کشید

2 بکشت و بیاورد از ایشان بسی ببخشید از آن بهره بر هر کسی

3 از ایشان یکی دختری یافت کوش به خوشّی چو جان و به پاکی چو هوش

4 به غمزه همی جادوی بابِلی به رخساره همچون گُلِ زابلی

1 بر آشفت و با لشکر خویش گفت که درد و غمان با شما باد جفت

2 همه دشمنان را بَرَم سوی کوه چو سوی صف آیم همه همگروه

3 ز دشمن گریزان، شما چون رمه همه توده گردیده پیشم همه

4 چو در جنگ زهره چنین داشتید ز نیواسب وز من چه کین داشتید؟

1 چو از دور خسرو مر او را بدید همی تاخت تا تنگ بر وی رسید

2 نگه کرد در چهر و دندان او در اندام، لرزنده شد جان او

3 دلش در تن از بیم لرزنده شد مگر مرده بود آن گهی زنده شد

4 پشیمان شد از تاختن پیش اوی ندید ایچ برگشتن از پیش روی

1 یکی نامور خواهم از انجمن که او را دهم جوشن و اسب من

2 زبان پارسی دارد و پهلوی ندارد سر تندی و بدخوی

3 شود پیش او از میان سپاه بخواهد مر او را به آوردگاه

4 درنگ آورد چون به پیش آیدش به گفتار شیرین چو خویش آیدش

1 ز گفتار او گشت به مردشاد فرود آمد از اسب مانند باد

2 فراوان ببوسید پیشش زمین چنین گفت کای شاه ایران و چین

3 تو فرزند شاهی و ما کهتریم زمین جز به فرمان تو نسپریم

4 ز راز تو آگه نبودیم کس پدر بودت آگاه و یزدان و بس