قطعه‌ها ایرج میرزا

1 حسین آقا امیر لشکر آن بر دو رضا چاکر یکی سلطانِ طوس آن یک وزیر جنگِ ملکِ جم

2 چو بنمود این بنا برپا سرود ایرج به تاریخش بنای او چو عمر شاه و سردار سپه محکم

1 هر کس ز خزانه بُرد چیزی گفتند مَبَر که این گُناه است

2 تعقیب نُموده و گرفتند دزدِ نگرفته پادشاه است

1 گویند مرا چو زاد مادر پستان به دهن گرفتن آموخت

2 شبها بر گاهواره من بیدار نشست و خفتن آموخت

3 دستم بگرفت و پا بپا برد تا شیوه راه رفتن آموخت

4 یک حرف و دو حرف بر زبانم الفاظ نهاد و گفتن آموخت

1 رسول دید که جمعی گسسته افسارند به چاره خواست کِشان رِبقَه در رِقاب کند

2 بهشت و دوزخی آراست بهر بیم و اُمید که دعوتِ همه بر مِنهَج صواب کند

3 من از جحیم نترسم از آن که بار خدای نه مطبخی است که در آتشم کباب کند

4 ز مار و عقرب و آتش گزنده تر دارد خدای خواهد اگر بنده را عذاب کند

1 هر که آمد در این جهان ناچار رود از این جهان چه شَه چه گدا

2 یک جَهانِ دگر خدای آراست که بُوَد نامِ آن جهانِ بقا

3 سویِ دارِ بَقا رَوَد هر کس که بیامد در این سرایِ فنا

4 پورِ ایرج نَوادۀ خاقان آن مَلِک زادۀ فرشته لَقا

1 بچه هایِ زمانه رند شدند بی ثمر دان تو ژاژخایی را

2 کودکانِ زمان ما نکنند جز برایِ زر آشنایی را

3 یا برو زَر بده که سر بنهند یا برو دِل بِنه جُدایی را

4 در نَظَرْشانْ بهایِ جامی نیست دفترِ جامی و بَهایی را

1 دیشب دو نفر از رفقا آمده بودند در محضر من ساخته بر ماحضر از من

2 همراه یکیشان پسری بود که گفتی چشمانش طلب میکند ارث پدر از من

3 از در نرسیده به همان نظر اول دین و دل و دانش بربود آن پسر از من

4 گفتم که خدایا ز من این قوم چه خواهند ثابت طلبی دارند اینان مگر از من

1 این شنیدم که چوکابینۀ مستوفی رفت فرصت افتاد به کف مَردُمِ فرصت جُورا

2 از وطن خواهان یک عدّه به هم جمع شدند عرضه کردند شهنشاهِ فلک نیرو را

3 کاندر این مُلکِ رئیس الوزرایی باید که به اِعجاز کند سُخرۀ خود جادو را

4 کاردانی که به تدبیرِ خرد حلّ سازد این همه مشکلِ خَم در خمِ تُودَر تُورا

1 شنیدم کارفرمایی نظر کرد ز روی کِبر و نَخوَت کارگر را

2 روانِ کارگر از وی بیازرد که بس کوتاه دانست آن نظر را

3 بگفت ای گنج وَر این نَخوَت از چیست چو مُزدِ رنج بخشی رنج بر را

4 من از آن رَنج بُر گشتم که دیگر نبینم رویِ کبرِ گنج وَر را

1 دادم به مسیوهال خراسان را عیسی صفت گریختم از احمق

2 نادان به کارها شده مستولی دانا به خون دل شده مستغرق