قطعه‌ها ایرج میرزا

1 ناظم الدوله روز جمعۀ ما مختصر دودی و دمی داریم

2 منزل حضرت کمال امروز دور هم جمع و عالمی داریم

3 عرقی هست و چَرس و تریاکی کار و بار منظمی داریم

4 از برای نهار هم گویا دمی و ماهی کمی داریم

1 در بُن یک بیشه ماکیانی هر روز بیضه نهادی و بردی آن را یک کُرد

2 بس که ز راه آمد و ندید به جا تخم خاطرش از دست برد کُرد بیازرد

3 بود در آن بیشه پادشاه یکی شیر داوری از کُرد پیش شیر همی بُرد

4 داد بدو پاسخی چنین که بباید پاسخ شاهانه اش به حافظه بسپرد

1 دیده ام من رُبعِ مَسکون را، برادر جان من! در تمام ربع مسکون این چنین کون هیچ نیست

2 کوهِ نور است آن کفل در پشتِ آن دریایِ نور کوه و دریایی چنین در ربع مسکون هیچ نیست!

1 اسم گل پیش لبش بردن خطا باشد لب او بهتر است گل یقین است این که گفت و گو ندارد

2 پیش روی چشم او گر لاله و نرگس بروید لاله و نرگس یقیناً هیچ چشم و رو ندارد

3 از برای بوسه‌ای از روی او دل می‌شود خون لیک رو می‌خواهد این اظهار و ایرج رو ندارد

1 نکویان را بباید آرزو داشت مرا آگاهی اصلاً آرزو نیست

2 عبث یادش کنند اهلِ نِشابور من آگاهم که آگاهی نکو نیست

1 حضرت شوریده اوستاد سخن سنج آن که همه چیز بهتر از همه داند

2 باد صبا گر گذر به پارس نُماید شعر مرا از لحاظ او گذارند

3 بنده ندانیم که در کجا رَوَم آخِر جذبۀ شیرازیان مرا بکشاند

4 مسکن شوریده است و مدفن سعدی شهر دگر همسری به او نتواند

1 دانی که چرا طفل به هَنگامِ تَوَلّد با ضَجّه و بی تابی و فریاد و فَغان است

2 با آن که بَرون آمده از مَحبَسِ زه دان و امروز در این عرضۀ آزادِ جهان است

3 با آن که در آن جا همه خون بوده خوراکش وین جا شِکَرَش در لب و شیرَش به دهان است

4 زان است که در لوحِ اَزَل دیده که عالم بر عالمیان جایِ چه ذُل و چه هَوان است

1 شب در بساط احرار از التفات سردار کنیاک بود بسیار تریاک بود بی مر

2 هر کس به نشوه‌ای تاخت با نشوه کار خود ساخت من هم زدم به وافور از حد خود فزون تر

3 تریاک مُفت دیدم هی بستم و کشیدم غافل که صبح آن شب آید مرا چه بر سر

4 گشت از وفور وافور یُبس مزاج موفور چونان که صبح ماندم در مستراح مضطر

1 یارب این عادت چه می‌باشد که اهل ملک ما گاه بیرون رفتن از مجلس ز در رم می‌کنند

2 جمله بنشینند با هم خوب و برخیزند خوش چون به پیش در رسند از همدگر رم می‌کنند

3 همچنان در موقع وارد شدن در مجلسی گه ز پیش رو گهی از پشت سر رم می‌کنند

4 دردم در این یکی بر چپ رود آن یک به راست از دو جانب دوخته بر در نظر رم می‌کنند

1 نَعوذُ بالله از آن قطره های دیده شیخ چه خانه ها که از این آب کم خراب کند

2 شنیده ام که به دریای هند جانوری است که کسب روزی با چشم اشک یاب کند

3 به ساحل آید و بی حس به روی خاک افتد دو دیده خیره به رخسار آفتاب کند

4 شود ز تابش خور چشم او پر از قی و اشک برای جلب مگس دیده پر لعاب کند