قطعه‌ها ایرج میرزا

1 اندر خبر بُوَد که نبی شاهِ حق پرست چون سویِ عرش در شبِ معراج رخت بست

2 بر مسندِ دَنی فَتدَلّی نِهاد پای دستی ز غیب و بر پشتِ او نشست

3 چون دستِ حق بُد و اثرِ لطف ِ دوست بود از فرطِ شادمانی مدهوش گشت و مست

4 گویند پا نهاد به دوشِ نَبی علی از طاقِ کعبه خاست چو اصنام را شِکست

1 وزیرِخمسه اگر وجهِ قبضِ من ندهد به حقِّ خمسه ی آلِ عبا که بَد کَرْدَست

2 وگر تَعَلُّل بیشتر روا دارد حقوقِ دوستی و مَردُمی لَگَد کردست

3 دگر چه عرض کُنَم دیرتر اگر بدهد به دست خود چه بلا ها به جان خود کردست

4 نمی شناسد من کیستم ، گمان دارد که این معامله با مادر صمَدْ کردست

1 به احترام به این سر نظر کنید ای خلق که بی حیات ولی در حیات جاوید است

2 بَدَل به این سرِ بی تن شَوَد دو روزِ دِگَر نشانِ بیرَقِ ایران که شیر و خورشید است

1 فکرِ شاهِ فَطِنی باید کرد شاهِ ما گُنده و گول و خِرِف است

2 تخت و تاج و همه را وِل کرده در هُتل هایِ اُروپ مُعتَکِف است

3 نشود منصرفِ از سَیرِ فَرَنگ این همان احمدِ لایَنصَرِف است

1 دانی که چرا طفل به هَنگامِ تَوَلّد با ضَجّه و بی تابی و فریاد و فَغان است

2 با آن که بَرون آمده از مَحبَسِ زه دان و امروز در این عرضۀ آزادِ جهان است

3 با آن که در آن جا همه خون بوده خوراکش وین جا شِکَرَش در لب و شیرَش به دهان است

4 زان است که در لوحِ اَزَل دیده که عالم بر عالمیان جایِ چه ذُل و چه هَوان است

1 هر کس ز خزانه بُرد چیزی گفتند مَبَر که این گُناه است

2 تعقیب نُموده و گرفتند دزدِ نگرفته پادشاه است

1 ای هم سفر عزیز من مَجد افکارِ تو خنده آورنده است

2 خواهی تو اگر نویسی این جُنگ بنویس، چه جایِ شعر بنده است

3 این پند که می دهم فراگیر هر چند که اندکی گَزنده است

4 «در شعر مپیچ و در فنِ او» کاین کار ز کار های گُنده است

1 دیده ام من رُبعِ مَسکون را، برادر جان من! در تمام ربع مسکون این چنین کون هیچ نیست

2 کوهِ نور است آن کفل در پشتِ آن دریایِ نور کوه و دریایی چنین در ربع مسکون هیچ نیست!

1 ای مِهین صدر فلک مرتبه در دورۀ تو گر شود رنجه دل اهل هنرشایان نیست

2 تو هنرمند وزیری و یقین در بَرِ تو قدر اهل هنر و غیرِ هنر یکسان نیست

3 با وزیرانِ دگر فرق فراوان داری آنچه باشد به تو تنها به همه آنان نیست

4 هفت سیّاره درخشانند از چرخ ولی هیچ یک مهر صفت نور ده و رخشان نیست

1 نکویان را بباید آرزو داشت مرا آگاهی اصلاً آرزو نیست

2 عبث یادش کنند اهلِ نِشابور من آگاهم که آگاهی نکو نیست