قطعه‌ها ایرج میرزا

1 بنگر چگونه کردم بیرون ز جِسم جان را آسان چه سان نُمودم تکلیفِ جان ستان را

2 ای کاش عکس جان داشت، حالا که می نُمودم تقدیمِ یارِ جانی عَبدُالحسین خان را

1 ندانم از چه به هر جا که لفظ کار آید ردیف آن را فی الفور لفظ بار کنند

2 برای آن که چو گاری به دستشان افتاد بر آن سرند که تا بار خویش بار کنند

3 پیاده های سپاهی به شهر ما هر یک به یک کرشمه همی کار صد سوار کنند

4 برای بردن اسب و درشکۀ مردم بیا ببین که چه جفت و کلک سوار کنند

1 کیست آن بی شعور درویشی که همیشه به لب بُوَد خاموش

2 نه کند هیچ گفتگو با کس نه به حرفِ کسی نماید گوش

3 کارهایی کند سفیهانه خارق عادت و مخالف هوش

4 مثلا در هوای گرم تموز خرقۀ پشم افکند بر دوش

1 باز چون جوجه ماکیان بیند از پی صید برگشاید پر

2 تند و تیز از هوا به زیر آید همچو حکم قضا و پیک قدر

3 ماکیانی که در برابر باز نبود غیر عاجزی مضطر

4 خطر طفل خویش چون بیند یاد نارد ز هیچ گونه خطر

1 گفت شوریده به من تهینت عید ز فارس گشت از تهنیت او به من این عید سعید

2 کاش شوریده در این سال به طهران می بود تا همه روز به ما می شد فرخنده چو عید

3 شعر او از لب او لذّت دیگر دارد دیده را فایده‌ای نیست چو شوریده ندید

1 بر سر سفرۀ سپهسالار جوجه ها را کباب می بینم

1 بر سردر کاروان سرایی تصویر زنی به گچ کشیدند

2 ارباب عمایم این خبر را از مخبر صادقی شنیدند

3 گفتند که وا شریعتا، خلق روی زن بی نقاب دیدند

4 آسیمه سر از درون مسجد تا سردر آن سرا دویدند

1 وزرا از چه دیده می نشوند راستی مردمانِ دیدنیند

2 نی غلط گفتم این معیدی ها دیدنی نه، همان شنیدنیند

3 تا وزیرند از کسان ببرند الحق این ناکَسان بُریدنیند

4 در وِثاقند و نیستند در آن ثابت و محو چون شنیدنیند

1 هیچ می‌دانی تو هر طفلی که آید در جهان از چه توأم با عُوَیل و ضَجه و زاری بُوَد

2 گرچه خون می‌خورده اندر حبس تاریک رحم وین زمانش نوبت شیر و شکر خواری بود

3 این از آن باشد که در لوح ازل بیند ز پیش کاین جهان جای چه خوف و خفت و خواری بود

4 چون همی بیند که می‌خواهد گرفتارش شود ضجه و فریادش از بیم گرفتاری بود

1 خسرو تاج بخش ناصر دین آن سرشته به عقل و دانش داد

2 آن که دست عطا و همت او حاصل بحر و کان به باد بداد

3 بود سیم سفر که از تبریز شد به سوی فرنگ خسرو راد

4 بر به تبریز چون امیر نظام باغ و کاخی نُموده بود آباد