باب چهارم: در معانی كه تعلّق به توحید دارد در مختارنامه عطار نیشابوری

1 تخمی که درو مغز جهان پنهان بود گم بود درو دو کون و این درمان بود

2 هر چیز که در دو کون آنجا برسید چون درنگرید آن چه این بود آن بود

1 جانی که درو تیره و روشن تو بوَد آنجا به یقین جان تو بوَد تن تو بوَد

2 اینجاست که تو تویی ومن من امروز لیکن آنجا تو تو بوَد من تو بوَد

1 آن قوم که دروحدت کل آن دارند ملک دو جهان، به قطع، ایشان دارند

2 گرچه به عدد نظر فراوان دارند انگار که یک تنند و صد جان دارند

1 چون نور منوّرِ سُبُل یابی باز در سینهٔ خود راهِ رُسُل یابی باز

2 در هر یک جزو فرض کن بسیاری تا در دلِ خود عالمِ کل یابی باز

1 آن راز که هست در پس صد سرپوش سرپوش بسوز و باز کن دیده بهوش

2 در یک صورت اگر نمییاری دید پس در همه صورتی همی بین و خموش

1 در حضرت حق، جمله ادب باید بود تا جان باقیست، در طلب باید بود

2 گر در هر دم هزار دریا بکشی کم باید کرد و خشک لب باید بود

1 گر تشنهٔ بحری به گهر ایمان دار چون بحر شدی گهر میانِ جان دار

2 ور دریایی به جز کفی موج مزن پس چون دریا، گوهرِ خود پنهان دار

1 چون بحر شدی گهر میانِ جان دار تلخست دهانت ز شکر هیچ مپرس

2 پس چون دریا، گوهرِ خود پنهان دار او بود دونده و دگر هیچ مپرس

1 کی پشه تواند که ثریا بیند یا مورچهای گلشن خضرا بیند

2 هر قطره که همرنگ نشد دریا را او در دریا چگونه دریا بیند

1 گر باخبرست مرد و گر بیخبرست آغشتهٔ این قلزم بیپا و سر است

2 خورشید اگر تشنه بود نیست عجب هر ذرّه از او هزار پی تشنهتر است