باب چهارم: در معانی كه تعلّق به توحید دارد در مختارنامه عطار نیشابوری

1 آن بحر که موجش گهر انداز آید در سینهٔ عاشقان به صد ناز آید

2 یک بار درآمد و مرا بیخود کرد این بار گمم کند اگر باز آید

1 هر دل که درین دایرهٔ بی سر و پاست در دریاست او ولیک در وی دریاست

2 هر لحظه هزار موج خیزد زین بحر کار آن دارد که بحر بنشیند راست

1 هر روز به حسن بیشتر خواهی بود هر لحظه به جلوهای دگر خواهی بود

2 هرگز رخ خویشتن به کس ننمایی تا خواهی بود جلوهگر خواهی بود

1 آن دیده که توحید قوی میبیند در عین فناءِ من توی میبیند

2 پیوسته ز سرِّ کار نابینا باد چشمی که درین میان دوی میبیند

1 چون بدنامی به روزگاری افتد مرد آن نبود که نامداری افتد

2 گر دُر خواهی ز قعرِ دریا طلبی کان کَفْک بود که با کناری افتد

1 بحری که همه عمر به یکدم بینی دو کَوْن درو همچو دو شبنم بینی

2 در نکتهٔ آن بحرنشین حاضر باش تا دایرهٔ خویش، دو عالم بینی

1 گه جان، دل خویش، غرق خون مانده دید گه سرگردان و سرنگون مانده دید

2 در دریایی که خویش گم باید کرد چندان که درون رفت برون مانده دید

1 آن راز که هست در پس صد سرپوش سرپوش بسوز و باز کن دیده بهوش

2 در یک صورت اگر نمییاری دید پس در همه صورتی همی بین و خموش

1 کاریست ز پیری و جوانی برتر وز عالمِ مرگ و زندگانی برتر

2 سرّیست ز پردهٔ معانی برتر جاوید ز باقی و ز فانی برتر

1 چون نیست، گر از پیش روی، پیشانت ور راه ز پس قطع کنی پایانت

2 صد راه ز هر ذرّه همی برخیزد تا خود به کدام ره درافتد جانت