باب هشتم در آداب صحبت در گلستان سعدی شیرازی

خبری که دانی که دلی بیازارد، تو خاموش تا دیگری بیارد. ,

2 بلبلا! مژدهٔ بهار بیار خبر ِ بد به بوم باز گذار

هر که با بدان نشیند، نیکی نبیند. ,

2 گر نشیند فرشته‌ای با دیو وحشت آموزد و خیانت و ریو

3 از بدان نیکویی نیاموزی نکند گرگ پوستین دوزی

نصیحت از دشمن پذیرفتن خطاست ولیکن شنیدن رواست تا به خلاف آن کار کنی که آن عین صواب است. ,

2 حذر کن زآنچه دشمن گوید آن کن که بر زانو زنی دست تغابن

3 گرت راهی نماید راست چون تیر از او برگرد و راه دست چپ گیر

سر ِ مار به دست ِ دشمن بکوب که از اِحدَی الحُسنَیَین خالی نباشد: اگر این غالب آمد، مار کُشتی و گر آن، از دشمن رَستی. ,

2 به روز ِ معرکه ایمِن مشو ز خصم ِ ضعیف که مغز ِ شیر برآرد چو دل ز جان برداشت

نادان را به از خاموشی نیست وگر این مصلحت بدانستی، نادان نبودی. ,

2 چون نداری کمال ِ فضل آن به که زبان در دهان نگه داری

3 آدمی را زبان فضیحه کند، جوز ِ بی‌مغز را سبکساری

4 خری را ابلهی تعلیم می‌داد بر او بر صرف کرده سعی ِ دایم

ضعیفی که با قوی دلاوری کند، یار دشمن است در هلاک خویش. ,

2 سایه پرورده را چه طاقت آن که رود با مبارزان به قتال

3 سست بازو به جهل می‌فکند پنجه با مرد آهنین چنگال

ده آدمی بر سفره‌ای بخورند و دو سگ بر مرداری با هم به سر نبرند. حریص با جهانی گرسنه است و قانع به نانی سیر. حکما گفته‌اند: توانگری به قناعت، به از توانگری به بضاعت. ,

2 رودهٔ تنگ به یک نان ِ تهی پر گردد نعمت ِ روی زمین پر نکند دیدهٔ تنگ

3 پدر چون دور ِ عمرش منقضی گشت مرا این یک نصیحت کرد و بُگذشت

4 که شهوت آتش است از وی بپرهیز به خود بَر آتش ِ دوزخ مکُن تیز

پنجه با شیر زدن و مشت با شمشیر، کار خردمندان نیست. ,

2 جنگ و زورآوری مکن با مست پیش سرپنجه در بغل نه دست

مردمان را عیب نهانی پیدا مکن که مر ایشان را رسوا کنی و خود را بی اعتماد. ,

هر که علم خواند و عمل نکرد بدان ماند که گاو راند و تخم نیفشاند. ,

پادشه باید که تا به حدی خشم بر دشمنان نراند که دوستان را اعتماد نماند. آتش خشم اول در خداوند خشم اوفتد پس آنگه زبانه به خصم رسد یا نرسد. ,

2 نشاید بنی‌آدم خاکزاد که در سر کند کبر و تندی و باد

3 تو را با چنین گرمی و سرکشی نپندارم از خاکی از آتشی

4 در خاک بیلقان برسیدم به عابدی گفتم: مرا به تربیت از جهل پاک کن