قصاید در دیوان اشعار ناصرخسرو قبادیانی

1 خوب یکی نکته یادم است زاستاد گفت «نگشت آفریده چیز به از داد»

2 جان تو با این چهار دشمن بدخو نگرفت آرام جز به داد و به استاد

3 جانت نمانده‌است جز به داد در این بند داد خداوند را مدار به بیداد

4 بند نهادند بر تو تا بکشی رنج تا نکشد رنج بنده کی شود آزاد؟

1 بر ره مکر و حسد مپوی ازیراک هر که به راه حسد رود بتر آید

2 چون به حسد، بنگری به خوان کسان بر لقمهٔ یارت به چشم خوبتر آید

1 هوشیاران ز خواب بیدارند گر چه مستان خفته بسیارند

2 با خران گر به آب‌خور نشوند با دل پر خرد سزاوارند

3 هستشان آگهی که نه ز گزاف زیر این خیمه در گرفتارند

4 یار مستان بی‌هش‌اند از بیم گرچه باعقل و فضل وهش یارند

1 وعدهٔ این چرخ همه باد بود وعده رطب کرد و فرستاد تود

2 باد شمر کار جهان را که نیست تار جهان را به جز از باد پود

3 دانا داند که ندارد به طبع آتش او جز که ز بیداد دود

4 زود بیفگن ز دلت بند آز تا شوی از بندگی آزاد زود

1 تا مرد خر و کور کر نباشد از کار فلک بی‌خبر نباشد

2 داند که هر آن چیز کو بجنبد نابوده و بی‌حد و مر نباشد

3 وان چیز که با حد و مر باشد گه باشد و گاهی دگر نباشد

4 من راز فلک را به دل شنودم هشیار به دل کور و کر نباشد

1 بر دشمنی دشمنت چو دیدی فعلش، نه نشان و نه داغ باید

2 اقرار بسی برتر از گواهان با روز همی چه چراغ باید؟

1 بالای هفت چرخ مدور دو گوهرند کز نور هر دو عالم و آدم منورند

2 اندر مشیمهٔ عدم از نطفهٔ وجود هر دو مصورند ولی نامصورند

3 محسوس نیستند و نگنجند در حواس نایند در نظر که نه مظلم نه انورند

4 پروردگان دایهٔ قدسند در قدم گوهرنیند اگرچه به اوصاف گوهرند

1 از بهر چه این خر رمه بی‌بند و فسارند؟ یک ذره نسنجند اگر بیست هزارند

2 گفتن نتوانند، چو گوئی ننیوشند کز خمر جهالت همه سر پر ز خمارند

3 ارز سخن خوب خردمندان دانند کز خاطر خود ریگ بیابان بشمارند

4 مشک است سخن نافهٔ او خاطر دانا معنی بود آن مشک که از نافه برآرند

1 صبا باز با گل چه بازار دارد؟ که هموارش از خواب بیدار دارد

2 به رویش همی بر دمد مشک سارا مگر راه بر طبل عطار دارد

3 همی راز گویند تا روز هر شب ازیرا به بهمن گل آزار دارد

4 چو بیمارگون شد ز نم چشم نرگس مر او را همی لاله تیمار دارد

1 هر که جان خفته را از خواب جهل آوا کند خویشتن را گرچه دون است، ای پسر، والا کند

2 هر کسی که‌ش خار نادانی به دل در خست نیش گر بکوشد زود خار خویش را خرما کند

3 علم چون گرماست نادانی چو سرما از قیاس هر که از سرما گریزد قصد زی گرما کند

4 مرد را سودای دانش در دل و در سر شود چونش ننگ و عار نادانی به دل صفرا کند