قصاید در دیوان اشعار ناصرخسرو قبادیانی

1 ای حجت بسیار سخن، دفتر پیش آر وز نوک قلم در سخنهات فروبار

2 هر چند که بسیار و دراز است سخنهات چون خوب و خوش است آن نه دراز است نه بسیار

3 شاهی که عطاهاش گران است ستوده‌است هر چند شوی زیر عطاهاش گران‌بار

4 نو کن سخنی را که کهن شد به معانی چون خاک کهن را به بهار ابر گهربار

1 این زرد تن لاغر گل خوار سیه سار زرد است و نزار است و چنین باشد گل خوار

2 همواره سیه سرش ببرند از ایراک هم صورت مار است و ببرند سر مار

3 تا سرش نبری نکند قصد برفتن چون سرش بریدی برود سر به نگونسار

4 چون آتش زرد است و سیه سار ولیکن این زاب شود زنده و زاتش بمرد زار

1 ای خردمند و هنر پیشه و بیدار و بصیر کیست از خلق به نزدیک تو هشیار، و خطیر

2 گر خطیر آن بودی که‌ش دل و بازوی قوی است شیر بایستی بر خلق جهان جمله امیر

3 ور به مال اندر بودی هنر و فضل و خطر کوه شغنان ملکی بودی بیدار و بصیر

4 ور به خوبی در بودی خطر و بخت بلند سرو سالار جهان بودی خورشید منیر

1 نگه کن زده صف دو انبوه لشکر یکی را یکی ایستاده برابر

2 نه آن جای این را نه این جای آن را بگردند هردو به هردو صف اندر

3 به دو سوی صف دو برادر مبارز ابا هر یکی پنج فرزند در خور

4 رسولی شغب کو میان دو صف‌شان دوان زین برادر سوی آن برادر

1 نشنوده‌ای که دید یکی زیرک زردآلوی فگنده به کو اندر

2 چو یافتش مزه ترش و ناخوش وان مغز تلخ باز بدو اندر

3 گفتا که «هر چه بود به دلت اندر رنگت همی نمود به رو اندر»

1 ای تو را آروزی نعمت و ناز آز کرده عنان اسپ نیاز

2 عمرت از تو گریزد از پس آز تو همی تاز در نشیب و فراز

3 بر در بخت بد فرود آید هر که گیرد عنان مرکبش آز

4 چونکه سوی حصار خرسندی نستانی ز شاه آز جواز؟

1 ای زده تکیه بر بلند سریر بر سرت خز و زیر پای حریر

2 شاعر اندر مدیح گفته تو را که «امیرا هزار سال ممیر»

3 ملک را استوار کرده‌ستی به وزیری دبیر و با تدبیر

4 خلل از ملک چون شود زایل جز به رای وزیر و تیغ امیر؟

1 ای بستهٔ خود کرده دل خلق به ناموس ز اندیشه تو را رفته به هر جانب جاسوس

2 اثبات یقین تو به معقول چه سود است، چون نیست یقین نفی گمان تو به محسوس؟

3 تا چند سخن گوئی از حق و حقیقت؟ آب حیوان جوئی در چشمهٔ مطموس!

4 گر رای تو کفر است مکن پیدا ایمان ور جای تو دیر است مزن پنهان ناقوس

1 ای خوانده بسی علم و جهان گشته سراسر، تو بر زمی و از برت این چرخ مدور

2 این چرخ مدور چه خطر دارد زی تو چون بهرهٔ خود یافتی از دانش مضمر؟

3 تا کی تو به تن بر خوری از نعمت دنیا؟ یک چند به جان از نعم دانش برخور

4 بی سود بود هر چه خورد مردم در خواب بیدار شناسد مزهٔ منفعت و ضر

1 ای ذات تو ناشده مصور اثبات تو عقل کرده باور

2 اسم تو ز حد و رسم بیزار ذات تو ز نوع و جنس برتر

3 محمول نه‌ای چنانکه اعراض موضوع نه‌ای چنانکه جوهر

4 فعلت نه به قصد آمر خیر قولت نه به لفظ ناهی شر