قصاید در دیوان اشعار ناصرخسرو قبادیانی

1 ای کهن گشته تن و دیده بسی نعمت و ناز روز ناز تو گذشته‌است بدو نیز مناز

2 ناز دنیا گذرنده است و تو را گر بهشی سزد ار هیچ نباشد به چنین ناز نیاز

3 گر بدان ناز تو را باز نیاز است امروز آن تو را تخم نیاز ابدی بود نه ناز

4 از آن ناز گذشته بگرفته است تو را بند آن ناز تو را چیست مگر مایهٔ آز؟

1 یکی خانه کردند بس خوب و دلبر درو همچنو خانه بی‌حد و بی‌مر

2 به خانهٔ مهین درنشاندند جفتان به یک جا دو خواهر زن و دو برادر

3 دو زن خفته‌اند و دو مرد ایستاده نهفته زنان زیر شویان خود در

4 نه کمتر شوند این چهار و نه افزون نه هرگز بدانند به را ز بتر

1 ای به هوا و مراد این تن غدار مانده به چنگال باز آز گرفتار

2 در غم آزت چو شیر شد سر چون قیر وان دل چون تازه شیر تو شده چون قار

3 آز تو را گل نماید ای پسر از دور لیک نباشد گلش مگر همه جز خار

4 آز، گر او را امین کنی، بستاند او نه به بسیار چی ز عمر تو بسیار

1 با خویشتن شمار کن ای هوشیار پیر تا بر تو نوبهار چه مایه گذشت و تیر

2 تا بر سرت نگشت بسی تیر و نوبهار چون پر زاغ بود سر و قامتت چو تیر

3 گر ماه تیر شیر نبارید از آسمان بر قیرگون سرت که فرو ریخته‌است شیر؟

4 ز اول چنانت بود گمان اندر این جهان کاریت جز که خور نه قلیل است و نه کثیر

1 چه بود این چرخ گردان را که دیگر گشت سامانش؟ به بستان جامهٔ زربفت بدریدند خوبانش

2 منقش جامه‌هاشان را که‌شان پوشید فروردین فرو شست از نگار و نقش ماه مهر و آبانش

3 همانا با خزان گل را به بستان عهد و پیمان بود که پنهان شد چو بدگوهر خزان بشکست پیمانش

4 ز سر بنهاد شاخ گل به باغ آن تاج پر درش به رخ بر بست خورشید آن نقاب خز خلقانش

1 چو شمشیر بایدت بود، ای برادر، به جای بدی بد به جای خوشی خوش

2 دو پهنیش چون آب نرم است و روشن دو پهلوش ناخوش چو سوزنده آتش

1 ای خفته همه عمر و شده خیره و مدهوش وز عمر و جهان بهرهٔ خود کرده فراموش

2 هر گه که همیشه دل تو بیهش و خفته است بیدار چه سود است تو را چشم چو خرگوش؟

3 این دهر نهنگ است، فرو خواهد خوردنت فتنه چه شدی خیره تو بر صورت نیکوش؟

4 بیدار شو از خواب و نگه کن که دگر بار بیدار شد این دهر شده بیهش و مدهوش

1 هر کس به نسب نیک ندانی و به آلش بر نسبت او نیست گوا به ز فعالش

2 زیرا که درختی که مر او را نشناسند بارش خبر آرد که چه بوده است نهالش

3 قول تو چه بار است و تو پربار درختی آباد درختی که چو خرماست مقالش!

4 فضل و ادب مرد مهین نسبت اوی است شاید که نپرسی ز پدر وز عم خالش

1 ای به سر برده خیره عمر طویل همه بر قال قال و گفتن قیل

2 خبر آری که این روایت کرد جعفر از سعد و سعد از اسمعیل

3 که پسر بود دو مر آدم را مه قابیل و کهترش هابیل

4 مر کهین را خدای ما بگزید تا بکشتش بدین حسد قابیل

1 گنبد پیروزه‌گون پر ز مشاعل چند بگشته است گرد این کرهٔ گل؟

2 علت جنبش چه بود از اول بودش؟ چیست درین قول اهل علم اوایل؟

3 کیست مر این قبه را محرک اول؟ چیست از این کار کرد شهره به حاصل؟

4 از پس بی‌فعلی آنکه فعل ازو بود از چه قبل گشت باز صانع و فاعل؟