قصاید در دیوان اشعار ناصرخسرو قبادیانی

1 من دگرم یا دگر شده‌است جهانم هست جهانم همان و من نه همانم

2 تاش همی جستم او به طبع همی جست از من و من زو کنون به طبع جهانم

3 پس نه همانم من و جهان نه همان است زانکه جهان چون من است من چو جهانم

4 عالم کان بود و منش زر و کنون من زر سخن را به نفس ناطقه کانم

1 شاید که حال و کار دگر سان کنم هرچ آن به است قصد سوی آن کنم

2 عالم به ماه نیسان خرم شده است من خاطر از تفکر نیسان کنم

3 در باغ و راغ دفتر دیوان خویش از نثر و نظم سنبل و ریحان کنم

4 میوه و گل از معانی سازم همه وز لفظ‌های خوب درختان کنم

1 ای دننده همچو دن کرده رخان از خون دن خون دن خونت بخواهد ریخت گرد دن مدن

2 همچو نخچیران دنیدی، سوی دانش دن کنون نیک دان باید همیت اکنون شدن ای نیک دن

3 راه زد بر تو جهان و برد فر و زیب تو چند خواهی گفت مطرب را: فلان راهک بزن؟

4 چون سمن شد بر دو عارض مشک شم شمشاد تو چند بوئی زلف چون شمشاد و روی چون سمن؟

1 ز من معزول شد سلطان شیطان ندارم نیز شیطان را به سلطان

2 سرم زیرش ندارم، مر مرا چه اگر بر برد شیطان سر به سرطان؟

3 همی دانم که گر فربه شود سگ نه خامم خورد شاید زو نه بریان

4 نگوید کس که ناکس جز به چاه است اگرچه برشود ناکس به کیوان

1 مر جان مرا روان مسکین دانی که چه کرد دوش تلقین؟

2 گفتا چو ستور چند خسپی بندیش یکی ز روز پیشین

3 بنگر که چه کرده‌ای به حاصل زین خوردن شور و تلخ و شیرین؟

4 بسیار شمرد بر تو گردون آذارو دی و تموز و تشرین

1 چرخ پنداری بخواهد شیفتن زان همی پوشد لباس پر درن

2 شاخ را بنگر چو پشت دل شده برگ را بنگر چو روی ممتحن

3 ابر آشفته برآمد وز دمن بوستان پرگشت از اطلال و دمن

4 زیر میغ تیره قرص آفتاب چون نشسته گرد بر زرین لگن

1 در دلم تا به سحرگاه شب دوشین هیچ نارامید این خاطر روشن بین

2 گفت: بنگر که چرا می‌نگرد گردون به دو صد چشم در این تیره زمین چندین

3 خاک را قرصهٔ خورشید همی درزد روز تا شام به زر آب زده ژوپین

4 وز گه شام بپوشد به سیه چادر تا به هنگام سحر روی خود این مسکین

1 ای ستمگر فلک ای خواهر آهرمن چون نگوئی که چه افتاد تو را با من؟

2 نرم کرده‌ستیم و زرد چو زردآلو قصد کردی که بخواهیم همی خوردن

3 اینکه شد زرد و کهن پیرهن جان است پیرهن باشد جان را و خرد را تن

4 عاریت داشتم این را از تو تا یک چند پیش تو بفگنم این داشته پیراهن

1 حکمتی بشنو به فضل ای مستعین پاک چون ماء معین از بومعین

2 چون بهشتت کی شود پر نور دل تا درو ناید ز حکمت حور عین؟

3 دل به حورالعین حکمت کی رسد تا نگردد خالی از دیو لعین؟

4 دل خزینهٔ علم دین آمد، تو را نیست برتر گوهری از علم دین

1 بشنو که چه گوید همیت دوران پیغام ازین چرخ گرد گردان

2 زین قبهٔ پر چشمهای بیدار زین طارم پر شمع‌های رخشان

3 این سبز بیابان که چون شب آید پر لاله شود همچو باغ نیسان

4 وین بحر بی‌آرامش نگون‌سار آراسته قعرش به در و مرجان