مثنوی طاقدیس ملا احمد نراقی

1 گفت زن را مرد عارف در جواب تو کجا و فهم آیات و کتاب

2 زن نداند جز کلافه چرخ و دوک کی تواند گفت اسرار ملوک

3 زن ز پهلوی چپ آمد در نخست راست فهمی از چپ آمد کی درست

4 عالمان در فهم قرآن ابلهند فیلسوفان عاجزند و گمرهند

1 ماند حیران اندر آن صحرا فرید گفت ناگاهان شترمرغی پدید

2 مرد حیران نزد آن شد بی نیاز گفت ای اشتر خدا را چاره ساز

3 ای تو مهر و این تنت گنج روان بار من بردار و تا منزل رسان

4 گفت رو رو ای تو مرد خارکار دیده ای هرگز تو مرغی زیر بار

1 مخلصی از این مراحل باز جوی کار وهم و قلعه ی دل را بگوی

2 روح را بهر خلافت پادشاه جانب جسمانیان بنموده راه

3 شهر بند تن نشیمن گاه او صفه ی دل مستقرگاه او

4 عقل را گفتا مهین دستور باش شرع را گفتا چراغ نور باش

1 عقل می دانی چه باشد ای پسر آنکه باشد سوی جنت راهبر

2 عقل می دانی چه باشد ای رفیق آنکه برهاند تورا از هر مضیق

3 عقل همراهی بود سلطان شناس می شناسد شاه را در هر لباس

4 عقل را باشد دوچشمی دوربین وز هزاران میل چشم دوربین

1 گفت زین ره لؤلؤ این نه صدف من عرف نفسه فقد ربه عرف

2 هرکسی کو عارف نفس خود است عارف پروردگار سرمد است

3 می شناسد هست بیجا و مکان هم نشان یابد ز بود بی نشان

4 هم شناسد هستی دور از هواس آفتابی را ز شمع آرد قیاس

1 خانه ی فرعون را شیطان شبی حلقه بر در زد که دارم مطلبی

2 گفت فرعون ای فلان تو کیستی آدمی یا جن و یا گو نیستی

3 کیست آیا حلقه بر در می زند از که آیا دست بر سر می زند

4 کرد شیطان بادی از مقعد رها گفت بادا این به ریش آن خدا

1 گفت آن زن ای قرین دیرباز ای که داری دعوی فهم دراز

2 گر چنین است آنچه گفتی پس چرا لیس للانسان الا ماسعی

3 گفت آری آن توکل و اعتماد هم بود نوعی ز سعی و اجتهاد

4 خود توکل هست نزد بندگان بندگان را سعی می باید در آن

1 وان دگر خود را فقیه شهر خواند حکم برمال و دماء خلق راند

2 شهره اندر هر افق چون بدر شد صدر را بگرفت ذات الصدر شد

3 مدرسی آراست از فوج آتاش شغل جمله درس لیکن درس آش

4 آش دانی چیست ای مرد سلیم مال امواتوست اوقاف و یتیم

1 بر لب بامی یکی عاشق نشست دیده بر دیدار آن معشوق بست

2 محو شد در یار و از خود بیخبر گفت معشوقش که آن سو کن نظر

3 بین جمال آن نگار نازنین کن تماشا قدرت حسن آفرین

4 خوبرو گر اوست پس من چیستم بلکه او گر هست پس من نیستم

1 آن یکی گردیده محو فلسفه خویش را دانا شمرده از سفه

2 فکر او تحدید اطراف و جهات کار او تشریح حیوان و نبات

3 از قدیم آمد جهان یا حادث است آفریدش یا عبث یا عابثست

4 بیخبر لیکن ز احکام اله می نداند جز نمازی گه گاه