مثنوی طاقدیس ملا احمد نراقی

1 اختیار ظلم و جهل اندر بشر چونکه گردیدند جفت یکدگر

2 قابل تکلیف ربانی شدند مورد فرمان سلطانی شدند

3 گر نباشد اختیار آید خطا امر و نهی و وعده و زجر و عطا

4 کی کسی می گوید آتش را بسوز یا به خورشیدی که عالم بر فروز

1 آن یکی با ماه آمد در جدال کی تو شمع بزم گردون ماه و سال

2 ای سپه سالار بزم اختوران ای تمام اختورانت چاکران

3 ای چراغ خلوت اهل یقین ای زمان را مشعل افروز زمین

4 از تو شبها یکجهانی روشنست صفحه ی خضرا و غبرا گلشن است

1 یاسه باشد در میان هندوان هم ز عهد باستان تا این زمان

2 مردگان خود بباید سوختن شعله ها از بهر او افروختن

3 آبنوس و عود و صندل آورند خرمن اندر خرمن آتش می زنند

4 پس بسوزانند جسم مردگان همچنانکه روحشان در آن جهان

1 هیچ می دانی چه باشد نیستی نیستی خود را بدان تا کیستی

2 نیستی چبود همه نقصان تو عجز و جهل و حاجت و خذلان تو

3 ضعف و بیم و ناتوانی و قصور حیرت و تردید و تشویش و فتور

4 جمله ی اینها تویی ای کیقباد کن سپند آتش بخود دم ان یکاد

1 خواست ابراهیم باهنگ و خرد جان ایشان را در آتش واخرد

2 ره نمایدشان به آب زندگی وارهاندشان ز قید بندگی

3 بندگی نفس و شیطان هوا بندگی گنده نمرود دغا

4 سوی گلزار سعادتشان کشد سوی نورستان ز ظلمتشان کشد

1 گفت با مرغ حریص آن هوشمند من ندارم حیرتی زین میخ و بند

2 بند دام است این و مسمار تله پر نشد زین دانه کس را حوصله

3 در جوابش گفت ای اشکم پرست خود گرفتم دام اینجا مضمر است

4 صد هزاران دام و میخ گسترده شد تا یکی صید از یکی آورده شد

1 مولوی گیرم که فهمد نیک و زشت راه دوزخ داند و راه بهشت

2 چون کند بیچاره نفسش سرکش است افکند خود را اگر چه آتش است

3 این روا آن ناروا داند درست لیک پایش در عمل لنگ است و سست

4 فقه و حکمت خواند جهلش کم نشد عالم و دانا شد و آدم نشد

1 روستایی مست قمصر نام او سبز و خرم هم در و هم بام او

2 راستی از مردم آن روستا این حکایت کرد روزی مرمرا

3 کاندرین رستا یکی صیاد بود چابک و چالاک نیک استاد بود

4 با رفیقی روزی از بهر شکار شد برون از ره به سمت کوهسار

1 مر محبین را فنای ثالث است دوستی هم این فنا را باعث است

2 این فنا گشتن بود از بهر دوست سر نهادن پیش لطف و مهر دوست

3 ذات و وصف فعل خود کردن فدا بهر ذات و وصف فعل کبریا

4 هر دو عالم در ره او باختن سوختن در راه او و ساختن

1 هم به سالی پیش ازین در این حدود مرد کی پا کار استمکاره بود

2 زر ز مردم می گرفت از بهر میر شد گریبان گیر درویشی فقیر

3 زر ازو می خواست با صد اشتلم حمله می کرد و علم می کرد دم

4 چون نبودش مرد مسکین دست رس تا شبانگه بود نزدش مقتبس