قطعات کمال‌الدین اسماعیل
1 ایا صدری که بی عون سخایت ز زانو بر نمی دارد هنر سر
2 قضا با اسمان صد بار گفتست که از فرمان او بیرون مبر سر
3 کمان چرخ را بازوی حکمت چو چنبر آورد در یکدگر سر
4 ز انعام تو دارد خون در رگ هر آنکس را که باشد مغز درسر
1 دختران سخن که دارمشان در نهان خانۀ دماغ بزور
2 از طریق مثل به چشم خرد نور بینائیست و دیدۀ کور
3 گر برمشان بنزد این مردم که زنا اهلیند همچو ستور
4 بر گشاده دهان بکینه چو مار تنگ بسته میان به حرص چو مور
1 کی بود؟کی؟ که باز صدر جهان روی خیمه سوی عراق کند
2 تا ز گرد رکاب او همه کس نوشداروی اشتیاق کند
3 ای عجب!خود کسی چو من باشد که همه عمر در فراق کند
4 مرگ خوشتر بود از آن که کسی زندگانی برین مذاق کند
1 دور گردون با همه کس بدفعالی می‌کند خاصه با ما قصدهای لاابالی می‌کند
2 نیست از ما منقطع اسباب ناکامی از آنک جو رها چون دورها هم بر توالی می‌کند
3 دست او بالاست، بر وی هیچکس را دست نیست لاجرم هرچ آن مراد اوست حالی می‌کند
4 با کس او را مهربانی نیست، هرچ او ناکسی‌ست گر تو از دستش بنالی ور ننالی می‌کند
1 خسروا نکته یی ز من بشنو تا تو باشی ز ملک برخوردار
2 مملکت راست چون ترازوییست دایم از عدل خود معیّر دار
3 یک سرش آهنست و یکسر زر هر دو بر جای خود مقرّر دار
4 لطف و عنف است زرّ و آهن را هر دو با یکدیگر برابر دار
1 سرورا عرضها نمی باید که به دست سخن بسوده شود
2 شعر آیینه ییست کاندر وی صورت حالها نموده شود
3 هر کجا تخم مردمی کارند خوشۀ شکر از آن دروده شود
4 زنگ این ننگ از صحیفه نام نه همانا که خود ز دوده شود
1 ای بزرگی که خدمت تو کند هرکه پیوند جان و تن خواهد
2 گر جلال تو کسوتی پوشد مهر را گوی پیرهن خواهد
3 ور ضمیر تو شمعی افزود ماه رخشنده را لگن خواهد
4 شاخ خلق ترا بجنباند باد چون طیرۀ چمن خواهد
1 ای بزرگی که کرامند بود گر بمثل مدح اخلاق تو بر چشم خرد بنویسم
2 خطکی هست مرا گر چه چنان نیکو نیست که بدان هر چه مرا رای بود بنویسم
3 این چنین خط که تو از بهر رهی بنوشتی نیست حاجت بدبیران تو، خود بنویسم
4 خط که بنویسی و ازوی نبود حاصل هیچ من بدین مفلسی از بهر تو صد بنویسم
1 من که در خانه منزوی شده ام عذر خویش از گناه می خواهم
2 دست از خواستن بداشته ام که نه مال و نه جاه می خواهم
3 نه اگر زین شکسته تر باشم مددی از سپاه می خواهم
4 نه گر از تشنگی بخواهم مرد شربتی آب چاه می خواهم
1 من نه مردار خوارم ای خواجه چه فرستی بنزد من لاشه؟
2 تو چه مرغی که باز نشناسی طوطی از زاغ و بلبل از باشه؟