قطعات کمال‌الدین اسماعیل

1 مرا چه حاصل ازین خواجگان بی حاصل که هیچ کار مرا انتظام می ندهند

2 نه از دیانت و تقوی شراب می نخورند که یکدگر را از بخل جام می ندهند

3 ندانم از کرم آخر چه در وجود آمد که هیچگونه به دستش زمام می ندهند

4 جواب قصّة ارباب حاجت از امساک بجز بواسطة ده پیام می ندهند

1 شب سیاه به تاریکی ار نشینم به که از چراغ لئیمان به من رسد تابش

2 جگر بر آتش حرمان کباب او لیتر که از سقایۀ دو نان کنند سیرابش

1 سرورا من بفّر دولت تو خواجۀ چرخ را غلام کنم

2 دست اگر در زنم به فتراکت بر سر آسمان لگام کنم

3 سایه ات گر مرا دهد نیرو تیغ خورشید در نیام کنم

4 همّتت گر کند مرا یاری زور بر چرخ نیل فام کنم

1 ای نکرده بعهد خویش از بخل شکم یک گرسنه از نان سیر

2 زین تغابن که نان همی خاید بینمت سال و مه ز دندان سیر

3 هر گرسنه که از تو نان طلبد میرد از نان گرسنه وز جان سیر

4 افگنی خون چو پسته در دل آنک دهن او کنی زبریان سیر

1 عصای کلیمست این شعر من که دریا بخشکی چو ساحل کند

2 یقین بد مرا کآن هنر نیستش که چیزی ز ممدوح حاصل کند

3 ندانستم این خاصیت باشدش که انعام پذرفته باطل کند

1 دوش با طبع خویشتن گفتم که چه داری؟ بیار شعری تر

2 گفت من همچو سنگ خشک شدم در من از نم نماند هیچ اثر

3 گر تو بسیار سر زنی بر سنگ ناری از من بدست عقد گهر

4 تربیتها که کرده یی تو مرا هست انصاف در زمانه سمر

1 گر عزیزست سیم بر مردم هست از وی عزیز تر مردم

2 چشم از آن بر سر آمد از همه تن که ورا هست در نظر مردم

3 چشم نرگس اگر توانستی بخریدی به سیم و زر مردم

4 گرگ یوسف نشد زاطلس و نیز از عتابی نگشت خر مردم

1 اندیشه بکردم از سپاهان دوزخ به سه چار چیز خوشتر

2 انواع عذابهای دوزخ هست آن و چهار چیز دیگر

3 تیمار عیال و خرج بسیار اندیشة دزد و بیم کافر

4 با این غم و رنج بی نهایت دارم وطنی بدوزخ اندر

1 بنده ات بود گرسنه پیرار پار زن کرد و بچّه زاد امسال

2 لاجرم از نوایب حدثان تیره دارد چو خال صورت حال

3 مثل بنده اندرین حالت اینچنین گفته اند در امثال

4 تنگ بد حای موش در سوراخ بست جاروب نیز بر دنبال

1 بدرگاه خواجه شدم دی سوار بدان تا ز دیدار او برخوردم

2 ز بهر عمارت بدان پیشگاه یکی تودة خاک آمد برم

3 دو سه توبره کاه در پیش او که شایستی ار بودی آن بر سرم

4 به لفظی که دانند آنرا خران همی گفت در زیر لب استرم