الباب السّادس فی ذکر نفس الکلّی و احواله در حدیقة الحقیقه و شریعة الطریقه سنایی غزنوی

1 شهوت ار جانت بارّه باز کند بر تو کارِ بتان دراز کند

2 گرچه از چهره عالم افروزند از شره دل درند و جان دوزند

3 همه در بند کام خویشتند عاشقان پیششان همه شمنند

4 از پی دردی روانها را چشمشان رخنه کرده جانها را

1 آن نگاری که سوی او نگری او دل از تو برد تو درد بری

2 روی اگر هیچ بی‌نقاب کند راه پر ماه و آفتاب کند

3 ور کند هردو بند گیسو باز سه شب قدر برگشاید راز

4 دایگان زلف او چو تاب دهند چینیان نقش خود به آب دهند

1 دید وقتی یکی پراگنده زنده‌ای زیر جامه‌ای ژنده

2 گفت این جامه سخت خُلقانست گفت هست آنِ من چنین زانست

3 چون نجویم حرام و ندهم دین جامه لاابد نباشدم به از این

4 هست پاک و حلال و ننگین روی نه حرام و پلید و رنگین روی

1 کی بود جز به چشم ابله‌وش آنکه او جان و دین ستاند خوش

2 شرب او شر دهد خورش خواری سیم او سم دهد زرش زاری

3 تا کی از لاف و از ستیزهٔ تو که مه تو مه حدیث ریزهٔ تو

4 هست بر خلق زیر جنبش دور چشم گرما و چشم سرما خور

1 هرکه جست از خدای خود دنیی مرحبا لیک نبودش عقبی

2 هردو نبود به هم یکی بگذار زان سرای نفیس دست مدار

3 هست بی‌قدر دنیی غدّار مر سگان راست این چنین مردار

4 وانکه از کردگار عقبی خواست گر مر او را دهیم جمله رواست

1 جامه از بهر عورت عامه است خاصگان را برهنگی جامه است

2 مر زنان راست جامه اندر خور حیدر و مرد و جوشن اندر بر

3 جامه بر عورتان پسندیدست جامهٔ دیبه آفت دیدست

4 مرد را در لباس خُلقان جوی گنج در کُنجهای ویران جوی

1 زینة اللّٰه نه اسب و زین باشد زینة‌اللّٰه جمالِ دین باشد

2 مرده ای زان شدی اسیرِ هوس دیده از مردگان کشد کرگس

3 در جهان منگر از پی رازش چکنی رنگ و بوی غمّازش

4 که تو اندر جهان بدسازان همچو رازی به دست غمازان

1 سفله چون خواند رو به مهمانش پس چه نانش شکن چه دندانش

2 بر درِ کارگاه طبع لئیم نز پی ایمنی که از سرِ بیم

3 گرچه زنجیر حلقه نپذیرد سفله را در بزن که خود میرد

4 برده چون طاعت و دل و دینت بادهٔ تلخ و عمر شیرینت

1 مرد دینی شراب تا چکند بط چینی سراب تا چکند

2 چیست حاصل سوی شراب شدن اوّلش شرّ و آخرش آب شدن

3 کرده‌ای تو به خاک کوی گرو نرخ عمرش چو باد خویش دو جو

4 تو بدان آب دل مگردان خوش کو از آن آب رفت در آتش

1 گفت بهلول را یکی داهی جبه‌ای بُرد بخشمت خواهی

2 گفت خواهم دویست چوب بر او گفت چوبت چه آرزوست بگو

3 گفت زیرا که در سرای غرور راحت از رنج دل نباشد دور

4 از پی آنکه در سرای سپنج هیچ راحت نیافت کس بی‌رنج