الباب السّادس فی ذکر نفس الکلّی و احواله در حدیقة الحقیقه و شریعة الطریقه سنایی غزنوی

1 مبر این زندگی به صدرِ سعیر هم بدینجاش واگذار و بمیر

2 زنده آنجایگه مبر تن خویش آب حیوان مده به دشمن خویش

3 حرب قائم شده میان دو تن چه دهی تیغ خویش زی دشمن

4 که چو چشم اجل فراز کند پس از آن عقل چشم باز کند

1 آن شنیدی که در طواف زنی گفت با آن جوان نکو سخنی

2 چون ورا در طواف دید آن مرد گشت لختی ز صبر و دانش فرد

3 گشت عاشق به یک نظر در حال گفت با زن ز حال خویش احوال

4 گفت با آن جوان زن از دانش آن چنان زن ز مرد به دانش

1 شُکر انصاف بر زبان بهار گفت بلبل چو مردم هوشیار

2 شُکر عدل بهار پیش اِله دل گُل گوید از زبان گیاه

3 دشتها پر لحاف بی‌بالین باغها پر عروس بی‌کابین

4 گفت قرآن به لفظ همچون دُر مرد دامن کشیده را فانظر

1 فضل دین در رهِ مسلمانیست هنر ملک ره فرادانیست

2 هست محتاج کارسازی ملک چه کند پارسی و تازی ملک

3 از پی دین و شغل پردازی هیچ در بسته نیست در تازی

4 تا عمر شمع تازیان بفروخت کسری اندر عجم چو هیمه بسوخت

1 علم خوان تات جان قبول کند که ترا فضل بوالفضول کند

2 بولهب از زمین یثرب بود لیک قد قامت الصلا نشنود

3 بود سلمان خود از دیار عجم بر درِ دین همی فشرد قدم

4 علم کز بهر خود کنی بر دست آب خواهد چو تشنگی پیوست

1 مر سران را چو طامع و می خوار بهر چه دردسر دهم چو خمار

2 می چو با رسم در نهاد شود آتش و خاک و آب باد شود

3 زان برو چار طبع دست نیافت که سوی هیچکس به پا نشتافت

4 هست می در نهاد خود پیوست در کف پای عقل و بر سر دست

1 مال بر کف چو پیل بر کشتیست مال در دل چو آب در کشتیست

2 مال مصلح چو آب زیر سفن کاید از رفتنش کرامت تن

3 وانِ ممسک چو آب در فُلکست که وجودش مقدم هُلکست

4 مرد را چون دم و درم باشد آن نکوتر که جود هم باشد

1 آن شنیدی که بود مردی کور آدمی صورت و به فعل ستور

2 رفت روزی به سون گرمابه ماند تنها درون گرمابه

3 بود تنها به گوشه‌ای بنشست خرزه آن غرزن آوریده به دست

4 دل و گل کاه و کوره از تف و تب آذر از خایه و ز پشت احدب

1 آن شنیدی که در ولایت شام رفته بودند اشتران به چرام

2 شتر مست در بیابانی کرد قصد هلاک نادانی

3 مرد نادان ز پیش اشتر جَست از پیَش می‌دوید اشتر مست

4 مرد در راه خویش چاهی دید خویشتن را در آن پناهی دید

1 خواست وقتی ز عجز دینداری از یکی مالدار دیناری

2 آنگهی مالدار بی‌هنجار مُهر بر لب نهاده دل مردار

3 یک دو بارش چو گفت سایل راد مالدار این چنین جوابش داد

4 گفت اگر حق‌پرستی ای تن زن دین و دنیی ز حق طلب نه ز من