الباب السّادس فی ذکر نفس الکلّی و احواله در حدیقة الحقیقه و شریعة الطریقه سنایی غزنوی

1 اندر آمد چو ماه در شبگیر انَعِم اللّٰه صباح گویان پیر

2 کند جسمی و ساکن ارکانی تیزچشمی و ره فرادانی

3 روی چون آفتاب نور اندود جامه چون جامهٔ سپهر کبود

4 ناگهانی تو گفتی آمد بر آفتابی ز حوض نیلوفر

1 گفتم ای ایزد سرشته ز نور وی ز عکس رخ تو دیو چو حور

2 ای زمان از تو عید و آدینه وی زمین از رخ تو آیینه

3 صفتت برتر از نفس باشد وصف کردن ترا هوس باشد

4 پس بدیعی به صورت و پیکر نیست در کل کَون چون تو دگر

1 گفت من دست گرد لاهوتم قائد و رهنمای ناسوتم

2 در جهانی که بخت جای منست این جهان جمله زیر پای منست

3 اوّل خلق در جهان ماییم نه همه جای چهره بنماییم

4 برِ نااهل و سفله کم گردیم در جبلّت ز خلقها فردیم

1 لب چو بگشاد پیر فرزانه سایه بیرون گریخت از خانه

2 پیر را گفتم از سرِ تحقیق ای ترا ملک دین جدیر و حقیق

3 من که با تو دمی بگفتم غم به همه عمر ندهم آن یک دم

4 عمر بی دوستان نه عمر بُود عمر بی‌یار عمر غمر بُوَد

1 چون خرد در لبت به جان نگرم چون قلم بر خطت به جان گذرم

2 آینهٔ روشنی به دست خرد کس در آن روی دم نیارد زد

3 پیش تو چون سنان کمر بندم خون همی گریم و همی خندم

4 همچو چنگ ار درِ هوات زنم رسن اندر گلو نوات زنم

1 آنچه بر تن قبول بر جان رد وانچه بر پای نیک بر سر بد

2 منگر اندر بتان که آخر کار نگرستن گرستن آرد بار

3 اوّل آن یک نظر نماید خرد پس از آن لاشه جست و رشته ببرد

4 تخم عشق آن دوم نظر باشد پس از آن رشک و اشک تر باشد

1 آن شنیدی که در گه عیسی خواست باران به حاجت از مولی

2 رفت و با قوم خود به استسقا کر هرکس ز عجز خویش دعا

3 به اجابت دعا نشد مقرون گشت عیسی از آن سبب محزون

4 ناگه آمد ندا که مُجرم را از میان کن برون که مُکرم را

1 آنکه با نقشهای زیبااند تختهٔ کودکان و دیبااند

2 طمع او را ز روی زیبا چیست پارهٔ چوب را ز دیبا چیست

3 هرکه را روی خوب خوی ددست روی نیکو دلیل خوی بدست

4 روی نیکو به قدر خود بدخوست زان خرد خوب را ندارد دوست

1 خوب را از برای دستِ فراخ جاودان شاخ شاخ ریزد شاخ

2 زشت را از برای حسرت چیز دست و دل تنگ چون گذرگه تیز

3 گلخنی را کشیده اندر پوست تو گهش جان لقب کنی گه دوست

4 آن چنان کرد شهوتت محجوب که ندانی تو خوک را از خوب

1 شاهد پیچ پیچ را چکنی ای کم از هیچ هیچ را چکنی

2 ای دو بادام تو چو گوز گرو مانده از دست کودکان در گو

3 چه کنی باد چون وفاجویان عمر در وعدهٔ نکورویان

4 شاهدان زمانه خرد و بزرگ چشم را یوسفند و دل را گرگ