الباب الاوّل: در توحید باری تعالی در حدیقة الحقیقه و شریعة الطریقه سنایی غزنوی

1 آدمی سوی حق همی پوید آن نکوتر که شکر او گوید

2 اوست بی‌شکل و جسم و هفت و چهار ایزد فرد و خالق جبّار

3 شکل و جسم و طبایع و تبدیل آدمی راست ماه و سال عدیل

4 موضع کفر نیست جز در رنج مرجع شکر نیست جز سرِ گنج

1 هرکه را عون حق حصار شود عنکبوتیش پرده‌دار شود

2 سوسماری ثنای او گوید اژدهائی رضای او جوید

3 نعل او فرق عرش را ساید لعل او زیب فرش را شاید

4 زهر در کام او شکر گردد سنگ در دست او گهر گردد

1 از من و از تو کارسازی را بی‌زبانیست بی‌نیازی را

2 بی‌نیازیش را چه کفر و چه دین بی‌زبانیش را چه شک چه یقین

3 بی‌نیازی نیاز جوی از تو پاس داری سپاس گوی از تو

4 به حقیقت بدان که هست خدای از پی حکم و حکمت بسزای

1 راد مردی کریم پیش پسر داد چندین هزار بدرهٔ زر

2 پسرش چون بدید بذل پدر تر زبان شد به عیب و عذل پدر

3 گفت بابا نصیبهٔ من کو گفتش ای پور در خزانهٔ هو

4 قسم تو بی وصی و بی‌انباز من به حق دادم او دهد به تو باز

1 آن نبینی که پیشتر ز وجود چون تو را کرد در رحم موجود

2 روزیت داد نُه مه از خونی کردگار حکیم بی‌چونی

3 در شکم مادرت همی پرورد بعد نُه ماه در وجود آورد

4 آن درِ رزق بر تو چُست ببست دو در بهترت بداد به دست

1 جهد کن تا زنیست هست شوی وز شراب خدای مست شوی

2 باشد آنرا که دین کند هستش گوی و چوگان دهر در دستش

3 چون ازاین جرعه گشت جان تو مست بر بلندی هست گردی پست

4 هرکه آزاد کرد آنجایست حلقه در گوش و بند برپایست

1 چون تو از بود خویش گشتی نیست کمر جهد بند و در ره ایست

2 چون کمر بسته ایستادی تو تاج بر فرق دل نهادی تو

3 تاج اقبال بر سرِ دل نه پای ادبار بر خور و گل نه

4 گرت باید که سست گردد زه اولا پوستین به گازر ده

1 اینهمه علم جسم مختصر است علم رفتن به راه حق دگرست

2 علم آن کش نظر ادقّ باشد علم رفتن به راه حق باشد

3 سوی آنکس که عقل و دین دارد نان و گفتار گندمین دارد

4 چیست این راه را نشان و دلیل این نشان از کلیم پرس و خلیل

1 هرکه خواهد ولایت تجرید وآنکه جوید هدایت توحید

2 از درونش نماید آسایش وز برونش نباشد آرایش

3 آن ستایش که از نمایش اوست ترک آرایش و ستایش اوست

4 بر درِ شه گدای نان خواهد باز عاشق غذای جان خواهد

1 کرد روزی عمر به رهگذری سوی جوقی ز کودکان نظری

2 همه مشغول گشته در بازی کرده هریک همی سرافرازی

3 هریکی از پس مصارعتی بنمودی ز خود مسارعتی

4 برکشیده برای خطّ و ادب جامه از سر برون به رسم عرب