مثنویات، تمثیلات و مقطعات در دیوان اشعار پروین اعتصامی

1 نهفت چهره گلی زیر برگ و بلبل گفت مپوش روی، بروی تو شادمان شده‌ایم

2 مسوز زاتش هجران، هزار دستان را بکوی عشق تو عمری است داستان شده‌ایم

3 جواب داد، کازین گوشه‌گیری و پرهیز عجب مدار، که از چشم تو بد نهان شده‌ایم

4 ز دستبرد حوادث، وجود ایمن نیست نشسته‌ایم و بر این گنج، پاسبان شده‌ایم

1 بطرف گلشنی، در نوبهاری گلی خودرو، دمید از جو کناری

2 درخشنده، چو اندر درج گوهر فروزنده، چو بر افلاک اختر

3 بدو گل گفت، کای شوخ سبکسار بجوی و جر، گل خودروست بسیار

4 تو در هر جا که بنشینی، گیاهی بهر راهی که روئی، خار راهی

1 گل سرخ، روزی ز گرما فسرد فروزنده خورشید، رنگش ببرد

2 در آن دم که پژمرد و بیمار گشت یکی ابر خرد، از سرش میگذشت

3 چو گل دید آن ابر را رهسپار برآورد فریاد و شد بی‌قرار

4 که، ای روح بخشنده، لختی درنگ مرا برد بی آبی از چهر، رنگ

1 در باغ، وقت صبح چنین گفت گل به خار کز خویش، هیچ نایدت ای زشت روی عار

2 گلزار، خانهٔ گل و ریحان و سوسن است آن به که خار، جای گزیند به شوره‌زار

3 پژمرده خاطر است و سرافکنده و نژند در باغ، هر که را نبود رنگ و بو و بار

4 با من ترا چه دعوی مهر است و همسری ناچیزی توام، همه جا کرد شرمسار

1 صبحدم، تازه گلی خودبین گفت کاز چه خاک سیهم در پهلوست

2 خاک خندید که منظوری هست خیره با هم ننشستیم، ای دوست

3 مقصد این ره ناپیدا را ز کسی پرس که پیدایش ازوست

4 همه از دولت خاک سیه است که چمن خرم و گلشن خوشبوست

1 گلی، خندید در باغی سحرگاه که کس را نیست چون من عمر کوتاه

2 ندادند ایمنی از دستبردم شکفتم روز و وقت شب فسردم

3 ندیدندم به جز برگ و گیا، روی نکردندم به جز صبح و صبا، بوی

4 در آغوش چمن، یکدم نشستم زمان دلربائی، دیده بستم

1 گفت گرگی با سگی، دور از رمه که سگان خویشند با گرگان، همه

2 از چه گشتستیم ما از هم بری خوی کردستیم با خیره‌سری

3 از چه معنی، خویشی ما ننگ شد کار ما تزویر و ریو و رنگ شد

4 نگذری تو هیچگاه از کوی ما ننگری جز خشمگین، بر روی ما

1 نهاد کودک خردی بسر، ز گل تاجی بخنده گفت، شهان را چنین کلاهی نیست

2 چو سرخ جامهٔ من، هیچ طفل جامه نداشت بسی مقایسه کردیم و اشتباهی نیست

3 خلیقه گفت که استاد یافت بهبودی نشاط بازی ما، بیشتر ز ماهی نیست

4 ز سنگریزه، جواهر بسی بتاج زدم هزار حیف که تختی و بارگاهی نیست

1 دزد عیاری، بفکر دستبرد گاه ره میزد، گهی ره میسپرد

2 در کمین رهنوردان مینشست هم کله میبرد و هم سر میشکست

3 روز، میگردید از کوئی بکوی شب، بسوی خانه‌ها میکرد روی

4 از طمع بودش بدست اندر، کمند بر همه دیوار و بامش میفکند

1 آن نشنیدید که یک قطره اشک صبحدم از چشم یتیمی چکید

2 برد بسی رنج نشیب و فراز گاه در افتاد و زمانی دوید

3 گاه درخشید و گهی تیره ماند گاه نهان گشت و گهی شد پدید

4 عاقبت افتاد بدامان خاک سرخ نگینی بسر راه دید