جام جم اوحدی مراغه‌ای

1 وین چهار آخشیج را به درست چون پدید آمد امتزاجی رست

2 نفس روینده رام ایشان شد جنبش راست کار ایشان شد

3 شغل این نفس را به طبعی راست هشت قوت به خادمی برخاست

4 قوت جذب و قوت امساک قوت هضم و دفع، بشنو پاک

1 میکشد چرخ ازین زمین و بحار به تف مهر گونه گونه بخار

2 بر هوا چون بخار زور کند جنبش و اضطراب و شور کند

3 کند آنکس که داد دانش داد لقب آن هوای جنبان باد

4 در زمین این بخار هست و دخان نیز در مردم و دگر حیوان

1 باز چون در مزاج این ارکان متضاعف شد اعتدال و توان

2 قوت و حس و جنبش به مراد مدد روح رستنیها داد

3 جسم چون زین دو روح یاری یافت بر حیات و روش سواری یافت

4 حرکت کرد بر زمین چپ و راست رستنی خورد و خواب و راحت خواست

1 پادشاهان که گنج پردازند رسم باشد که شهر و ده سازند

2 زانکه در کردن عمارت عام هم مثوبات باشد و هم نام

3 گر چه بعضی ز مال کاست شود کار بسیار خلق راست شود

4 هر کرا رای شهر ساختنست اولین شرط مال باختنست

1 نرم باش، ای پسر، به رفتن، نرم تا نگردد دلت به رفتن گرم

2 این صفتهای لاابالی چیست؟ تو چه دانی که چند خواهی زیست؟

3 گفته‌ای: از جهان چو میگذریم خود بیا تا غم جهان نخوریم

4 گر نمانی نه در شمار شوی ور بمانی نه کم وقار شوی

1 روز شد، ای حکیم،از آن منزل خبری ده که چون گذشت این دل

2 خود ازین آمدن مراد چه بود؟ سر این هجر و این بعاد چه بود؟

3 مگر آغاز کار دریابیم وز وجود جهان خبر یابیم

4 همه دانستنیست این به عیان گر ندانسته‌ای درست بدان

1 ای پژوهندهٔ حقایق کن نفسی رخ درین دقایق کن

2 هر چه پرسم ترا بهانه مجوی پیش من کج نشین و راست بگوی

3 این جهانی که اندوریی تو چیست؟ با خود یکی نگویی تو

4 اصل او از کجا هویدا شد؟ بود یا خود نبود و پیدا شد؟

1 ظلمت ظلم تیره دارد راه عدل باید جناح و قلب سپاه

2 خانهٔ ظالمان نه دیر، که زود به فضیحت خراب خواهد بود

3 دود دل خانه سوز ظالم بس بد کنش را همان مظالم بس

4 ظلم تاریک و دل سیه کندت عدل رخشنده‌تر ز مه کندت

1 رفت کسری ز خط شهر به دشت با سواران ز هر طرف میگشت

2 گلشنی دید تازه و خندان تر و نازک چو خط دلبندان

3 پر ز نارنج و نار باغی خوش زیر هر برگ آن چراغی خوش

4 گفت: کاب از کدام جویستش؟ که بدین گونه رنگ و بویستش

1 علم بالست مرغ جانت را بر سپهر او برد روانت را

2 علم دل را به جای جان باشد سر بی‌علم بدگمان باشد

3 دل بی‌علم چشم بی‌نورست مرد نادان ز مردمی دورست

4 علم علم بر برین بالا تا برو چون علم شوی والا