خردنامه اسکندری در هفت اورنگ جامی

1 شنیدم که در عهد نوشیروان که گیتی چو تن بود و عدلش روان

2 چنان عدل در مغز جان ها نشست که هنگامه ظالمان برشکست

3 فقیری در این عرصه جایی نداشت سزای نشستن سرایی نداشت

4 برای عمارت زمین خرید که در کندنش گنجی آمد پدید

1 سکندر که صیتش جهان را گرفت بسیط زمین و زمان را گرفت

2 چو گرد جهان گشتن آغاز کرد به کشورگشایی سفر ساز کرد

3 ز دیدار او مادرش ماند باز بر او گشت ایام دوری دراز

4 تراشید مشکین رقم خامه ای خراشید مشحون به غم نامه ای

1 جوانی به بر جامه خسروی رخش نسخه خامه مانوی

2 همی شد ز خواب سحر خاسته پی عیدگه رفتن آراسته

3 ز آغاز چون صبح دولت نوید بپوشید دراعه ای بس سفید

4 به بالای دراعه صبح رنگ زمرد قبایی به بر کرد تنگ

1 سکندر به سوی ارسطو نوشت که ای فرخ استاد نیکو سرشت

2 دلم تخته کلک تعلیم توست سرم خاک میدان تعظیم توست

3 منم بی تو ای گنج سور و سرور ز سر چشمه حکمت افتاده دور

4 ازان چشمه ام رشح آبی فرست سؤالی که دارم جوابی فرست

1 ز شاهان پیشین ستم پیشه ای در آزار نیکان بد اندیشه ای

2 به دیوانه ای گفت آشفته خوی که از دور گردون چه خواهی بگوی

3 اگر مال خواهی و بگزیده گنج کشد پیش روی تو نادیده رنج

4 وگر جفت خواهی و ایوان و کاخ کند بر تو میدان عشرت فراخ

1 ارسطو که در حکمت استاد بود و زو کشور حکمت آباد بود

2 پی طالبان بود دور از حرم یکی خانه اش نام بیت الحکم

3 بدان خانه هر گه برون آمدی ز هر سو دو صد ذوالفنون آمدی

4 به شاگردیش صف کشیدی همه می صرف حکمت چشیدی همه

1 سکندر چو بر هند لشکر کشید خردمندی برهمانان شنید

2 گروهی خدادان و حکمت شناس بریده ز گیتی امید و هراس

3 نیامد ازیشان کسی سوی او ز تقصیرشان گرم شد خوی او

4 برانگیخت لشکر بی قهرشان شتابان رخ آورد در شهرشان

1 حکیمی از آنجا که روشندلان نفورند از ظلمت جاهلان

2 پی شستن از دل غباری که داشت برون برد رخت از دیاری که داشت

3 چو رنج بیابان به پایان رساند زمانه چو نوحش به کشتی نشاند

4 ز موج اشتران کف انداز مست بر او حمله کردند و کشتی شکست

1 سکندر چو می گشت گرد جهان خبر پرس هر آشکار و نهان

2 در اثنای رفتن به شهری رسید در آن شهر قومی پسندیده دید

3 ز گفتار بیهوده لبها خموش فروبسته از ناسزا چشم و گوش

4 نجسته به بد هرگز آزار هم به هر کار نیکو مددگار هم

1 حکیمی ز مردم کناری گرفت ز غارتگران کنج غاری گرفت

2 جز آن غار آرامگاهی نداشت غذا غیر برگ گیاهی نداشت

3 چو کرم بریشم گیاخوار بود به تن از لعابش یکی تار بود

4 گروهی به آن تار دور از گزند به قید ارادت شده پایبند