قطعه‌ها ایرج میرزا

1 ستوده طبع وحیدا رسید نامۀ تو شد از رسیدنش این جان ناتوان خرسند

2 ز گفته های تو در وصف خویش خُرسندم چنان که از کرم ابر، بوستان خرسند

3 نه من به تنها خرسند از آن شدم که شود برای هر که فرستند ارمغان خرسند

4 اَخ الفضایل واُمُ المَکارِمی و ز تو دل ابوالفرج و ابن خلکان خرسند

1 بشنو که لطیفۀ قشنگی است این است حقیقت اصلِ معنیش

2 در دستۀ شاحسین بنگر کان تُرک کفن فکنده در پیش

3 خواهد که کُشد سِنان و خُولی کوبد قمه را به کلۀ خویش

4 آن ترک دگر ز سینه زن ها فریاد کند ز سینۀ ریش!

1 نصرت السلطنه دیوان عدالت را میر صله شعر من از چیست به تأخیر کشید

2 از چه شه زاده حاکم صله شعر مرا جزو اشرار قراداغ به زنجیر کشید

3 وعده وصل بد آیا که به تأخیر افتاد یا شب هجر بد آیا که چنین دیر کشید

4 یا مگر آیه قرآن بد و تأویلی داشت یا معما و لغز بود و به تفسیر کشید

1 وفا در گل رخان عطر است در گل من این را خوانده ام وقتی به دفتر

2 وفای گل رخان و عطر گل ها به لطف و خاصیت هستند هم بر

3 گل سرخ اندر این بستان زیاد است یکی بی عطر و آن دیگر معطر

4 گل سرخی که تنها رنگ دارد نگردد با گل خوشبو برابر

1 به قدر فهم تو کردند وصف دوزخ را که مار هفت سر و عقرب دو سر دارد

2 خدای خواهد اگر بنده را عذاب کند ز مار و عقرب و آتش گزنده تر دارد

3 از آن گروه چه خواهی که از هزار نفر اَقَلّ دویست نفر روضه خوان خَر دارد

4 دویست دیگر جن گیر و شاعر ورَمّال دویست واعظ از روضه خوان بَتَر دارد

1 ابلیس شبی رفت به بالین جوانی آراسته با شکل مهیبی سَر و بَر را

2 گفتا که منم مرگ و اگر خواهی زنهار باید بگزینی تو یکی زین سه خطر را

3 یا آن پدر پیر خودت را بکشی زار یا بشکنی از خواهر خود سینه و سر را

4 یا خود ز می ناب کشی یک دو سه ساغر تا آنکه بپوشم ز هلاک تو نظر را

1 این جهان پیش راد مردِ حکیم هست محنت فزایِ غم آباد

2 زن و مرد و شَه و گدا دارند همه از دستِ این جهان فریاد

3 چَشمِ عِبرت گُشا ببین که چه سان مَسنَدِ جَم بداد بر کَفِ باد

4 پیر زالی است نو عروس نُمای کرده در زیرِ خاک بس داماد

1 یک وجب ساخته آخر نشود قبر حکیم شاید از خود دو سه پارک دگر آباد کنند

2 روح فرودسی از این زن جلبان در تعبست کاش این روح گرامی را آزاد کنند

3 زنده در قبر کنند اهل ادب را لیکن قبر فردوسی طوسی را آباد کنند

4 مبلغی پول بگیرند به این اسم از خلق بعد خرج پسر و دختر و داماد کنند

1 قنبل الدوله مقبل دیوان آن که نبُوَد مثال او شیطان

2 قد او نیست جز چهار وجب نصف او گشته در زمین پنهان

3 هیچ سروی به قامتش نرسد در زمانه به هیچ سروستان

4 نبُوَد همچو قد او سروی نه به تهران و نه به تویسرکان

1 گویند ماکیان را باید گرفت و کشت گر بر خلاف رسم کند نغمۀ خروس

2 بر گو که چون کنند اگر شاعری کند شاعر پسند کودکی آماده چون عروس