قطعه‌ها ایرج میرزا

1 هر که آمد در این جهان ناچار رود از این جهان چه شَه چه گدا

2 یک جَهانِ دگر خدای آراست که بُوَد نامِ آن جهانِ بقا

3 سویِ دارِ بَقا رَوَد هر کس که بیامد در این سرایِ فنا

4 پورِ ایرج نَوادۀ خاقان آن مَلِک زادۀ فرشته لَقا

1 شاه زاده ضیافَتی کردی کِافَت آوَرد مَر ضیایِ ترا

2 کارهایت معرِّفی کردند سستیِ عقل و ضعفِ رایِ ترا

3 به همه کفش دادی و مَلِکی زان که کوچک بُدند پایِ ترا

4 هیچ بر من ندادی و گفتی رَوَم و سر کنم هِجایِ ترا

1 ابلیس شبی رفت به بالین جوانی آراسته با شکل مهیبی سَر و بَر را

2 گفتا که منم مرگ و اگر خواهی زنهار باید بگزینی تو یکی زین سه خطر را

3 یا آن پدر پیر خودت را بکشی زار یا بشکنی از خواهر خود سینه و سر را

4 یا خود ز می ناب کشی یک دو سه ساغر تا آنکه بپوشم ز هلاک تو نظر را

1 شنیدم کارفرمایی نظر کرد ز روی کِبر و نَخوَت کارگر را

2 روانِ کارگر از وی بیازرد که بس کوتاه دانست آن نظر را

3 بگفت ای گنج وَر این نَخوَت از چیست چو مُزدِ رنج بخشی رنج بر را

4 من از آن رَنج بُر گشتم که دیگر نبینم رویِ کبرِ گنج وَر را

1 این شنیدم که چوکابینۀ مستوفی رفت فرصت افتاد به کف مَردُمِ فرصت جُورا

2 از وطن خواهان یک عدّه به هم جمع شدند عرضه کردند شهنشاهِ فلک نیرو را

3 کاندر این مُلکِ رئیس الوزرایی باید که به اِعجاز کند سُخرۀ خود جادو را

4 کاردانی که به تدبیرِ خرد حلّ سازد این همه مشکلِ خَم در خمِ تُودَر تُورا

1 بنگر چگونه کردم بیرون ز جِسم جان را آسان چه سان نُمودم تکلیفِ جان ستان را

2 ای کاش عکس جان داشت، حالا که می نُمودم تقدیمِ یارِ جانی عَبدُالحسین خان را

1 رسمَست هرکه داغ ِ جوان دید، دوستان رأفت برند حالت ِ آن داغ دیده را

2 یک دوست زیر بازوی ِ او گیرد از وفا وان یک ز چهره پاک کند اشکِ دیده را

3 آن دگری بر او بِفَشانَد گُلاب و شَهد تا تقویت کند دلِ مِحنِت چَشیده را

4 یک جمع دَعوَتَش به گُل و بوستان کنند تا بر کنندش از دل خارِ خَلیده را

1 بچه هایِ زمانه رند شدند بی ثمر دان تو ژاژخایی را

2 کودکانِ زمان ما نکنند جز برایِ زر آشنایی را

3 یا برو زَر بده که سر بنهند یا برو دِل بِنه جُدایی را

4 در نَظَرْشانْ بهایِ جامی نیست دفترِ جامی و بَهایی را

1 سرگشته بانوان وَسَطِ آتشِ خِیام چون در میانِ آبْ نُقُوش ستاره‌ها

2 اطفالِ خردسال ز اطرافِ خیمه‌ها هرسو دوان چو از دِل آتشْ شَراره‌ها

3 غیر از جگر که دسترسِ اَشْقِیا نبود چیزی نَمانْد در برِ ایشان ز پاره‌ها

4 انگشت رَفت دو سرِ انگشتری به باد شد گوش‌ها دریده پیِ گوشْواره‌ها

1 گویند مرا چو زاد مادر پستان به دهن گرفتن آموخت

2 شبها بر گاهواره من بیدار نشست و خفتن آموخت

3 دستم بگرفت و پا بپا برد تا شیوه راه رفتن آموخت

4 یک حرف و دو حرف بر زبانم الفاظ نهاد و گفتن آموخت