هیلاج نامه عطار نیشابوری

1 بتو پیداست جان ای غافل اینجا گشاده او ترا از خود دل اینجا

2 بتو پیداست جانان مینبینی از آن مرد درد را درمان نبینی

3 بتو پیداست جانان اندر اینجا گشاده او ترا در از خود اینجا

4 ترا کی عاشقی خوانم که جانت بیابد همچو من راز نهانت

1 جنیدا آفتاب جان عیان بین در آن خورشید کل عین عیان بین

2 عیان بین یار در جانت حقیقت دگر بشناس او را در طریقت

3 اگر سیر طریقت کرد خواهی دگر میل شریعت کرد خواهی

4 همه سیرت یکی ذاتست بنگر عیان در عین ذراتست بنگر

1 بدو منصور گفت ای ذات بیچون اناالحق میزند از ذات بیچون

2 اناالحق میزند درخون او باز وگرنه خون کجا این دم زند باز

3 اناالحق چون نیارد زو تو دریاب بگویم نکتهٔ دیگر تو دریاب

4 اناالحق خون کجا آورد ای دوست اناالحق گفتن اندر دم دم اوست

1 بدو گفتم که ای جان چیست نامت؟ که حق داده است اینجا گاه نامت

2 چه نامی بازگو تا بشنوم باز چه میگوئی بگویم ای سرافراز؟

3 جوابم داد من منصور حلاج مرانام است در آفاق هیلاج

4 بدو گفتم که ای معنی خدائی بدانستم که از عین خدائی

1 امیر دین و دنیا مرتضی دان ورا بر حق ز بعد مصطفی دان

2 لدنی بودش آن پاکیزه گوهر بکل علم محمد بود اودر

3 که در مردی سر و جان را ببخشید که اندر کل عالم جمله حق دید

4 چو او دیگر نباشد در جهان مرد که کرده است آنچه او با قلعهٔ کرد

1 چو ساقی ازل جامی مرا داد درم از بود خود اینجام بگشاد

2 چو ساقی ازل عین عیان است نشانش در نشان بینشانست

3 چو ساقی دمبدم در جان نمودار کند کردم بسر عشق دیدار

4 مرا ساقی درون جانست بنگر دمادم میدهد نقلم ز ساغر

1 اگرچه سالک خوب ظریف است دمادم در همه کاری لطیف است

2 نظام عالم از عقلست تحقیق کسی کز عقل اینجا یافت توفیق

3 هدایت یابد اندر آخر کار درو اسرار جان آید پدیدار

4 ممان در عقل گر تو مرد راهی وگرنه اندرین منزل بکاهی

1 چو جام ما خوری اندر خرابات ترا من محو گردانم سوی ذات

2 چو جام ماخوری در عز و در ناز نقاب هستی از پیشت برانداز

3 چو جام ما خوری و مست گردی تو گردی نیست و آنگه هست گردی

4 مکن هستی و در عین ادب باش مکن اسرار ما ای شیخ دین فاش

1 چنان مستم کنون در روی ساقی که درمستی نخواهم ماند باقی

2 چنان مستم که پای از سر ندانم بجز ساقی در این رهبر ندانم

3 چنان مستم که ساقی پیش بینم ولیکن دید ساقی خویش بینم

4 چنان مستم درینجان فنا من که میبینم همه عین بقا من

1 حقیقت شیخ واصل یار این است دم خودبین که اصل یار این است

2 در اینجا اصل اینست ار بدانی حقیت وصل اینست ار بدانی

3 دم حق زد کسی این دم عیان یافت حقیقت دید این اندر جهان یافت

4 دم حق زد کسی کز خود برون شد حقیقت این دم او را رهنمون شد