دفتر اول در جوهرالذات عطار نیشابوری

1 منم یکتا که جمله دستگیرم بمیرانم تمامت من نمیرم

2 منم حییّ که دایم زنده باشم که بیخ بدکنش برکنده باشم

3 ستانم داد مظلومان ز ظالم بذات خویش من پیوسته قائم

4 جهان و هرچه در هر دو جهان است بر من جمله بی نام و نشانست

1 خدا شد بیجهت درحق مبرّا دم اللّه زد وز دید یکتا

2 خدا شد بود او نابود آمد ز دید دید حق معبود آمد

3 خدا شد در خدا دانی یقین دید در اینجا اوّلین و آخرین دید

4 خدا شد در خدا ز اللّه دم زد در اعیان خدائی او قدم زد

1 شبی حلّاج را دیدند در خواب بریده سر بکف مانند جلّاب

2 بدو گفتند چونی سر بریده بگو تا چیست این جام گزیده

3 چنین گفت او که سلطان نکونام به دست سر بریده میدهد جام

4 کسی این جام معنی میکند نوش که کردست او سر خود را فراموش

1 ز خود بگذر که مائی عین مائی که از دیدار خود ما مینمائی

2 زخود بگذر جهان جان نظر کن از این گفتار کل خود را خبر کن

3 زخود بگذر تمامی باش قائم که خواهی بود با ما هم تو دائم

4 زخود بگذر تو بود ما طلب دار عیان ما در این شبها نگهدار

1 شود واصل حجابش دور گردد به معنی صورت منصور گردد

2 شود واصل نبیند جز یکی او حقیقت حق شود کل بیشکی او

3 از اشترنامه این بهتر نمودم ز هر دو عالم این برتر نمودم

4 از اشترنامه و این گرد واصل وز این هر دو بکن مقصود حاصل

1 مگر میرفت آن روباه شادان دوان هر سوی در کوُه و بیابان

2 رسید از ناگهان نزدیک راهی بکنده بر سر آن راه چاهی

3 چهی بس دور و دلوی بسته بر او سخن بشنو زمن ای مرد نیکو

4 درون چاه روباهش نظر کرد یکی روباه دیگر دید پر درد

1 دلا زین چاه آخر چند اشتاب کنی چون عاقبت گشتی تو غرقاب

2 دلا تا چند از این چه درشتابی چو زین چاهت خلاصی مینیابی

3 درون چاهی و هیچت خبر نه نخواهی مُرد اگر خواهی دگرنه

4 درون چاهی و اندر بلائی عجائب غرقه تو دررنج و بلائی

1 بده جان گر خبر داری در این تو زمانی بازدان عین الیقین تو

2 بده جان از سر شوق و ارادت که تا یابی عیان اندر سعادت

3 بده جان و ببین گم کرده را باز درون پرده در انجام و آغاز

4 چو حل خواهی شدن درآب دنیا چرا باشی چنین غرقاب دنیا

1 چنین دارم من از آن پیر خود یاد کز این معنی او شد جان من شاد

2 که وقتی در ره چین بود مردی که در دریا سفر بسیار کردی

3 قضای حق بُد آن پیر پُر اسرار مر او را یک پسر چون ماه انوار

4 بخوبی همچو خورشیدِ منوّر بزیبائی چو ماهی بود دلبر

1 پسر گفت ای پدر گفتی حقیقت کجا گنجد حقیقت در طریقت

2 طریقت گوی با من نی ز تحقیق که تا دریابم از عین تو توفیق

3 کسی هرگز وجود خویش گشتست چگویم چونکه این سرّی درشتست

4 همه این قوم کشتی مال دارند کجا اسرار این سرّ پایدارند