دفتر اول در جوهرالذات عطار نیشابوری

1 توئی پاک و منزّه در وجودم که من بی بود تو هرگز نبودم

2 توئی پاک و منزّه در دل و جان درون جان تو هستی راز پنهان

3 توئی پاک ومنزّه در دل من توئی در هر دو عالم حاصل من

4 توئی پاک و منزّه در مبّرا ترا دانم درون خویش شیدا

1 که بسیاری طلب کردم نمودار که باشد تا بدانم سرّ اسرار

2 در این اندیشه بودم سالها من بسی معلوم کردم حالها من

3 طلبکردم درون دل بسی سال که تا یابم مگر از دیده احوال

4 درون دل بسی رفتم سرانجام نظر کردم حقیقت مندر این جام

1 الا ای دل چو جوهر باز دیدی چرا در آینه تو ناپدیدی

2 الا ای دل کجا آخر فتادی گریزان از برم مانند بادی

3 الا ای دل نمیدانم کجائی که این دم اوفتاده در فنائی

4 الا ای دل نمیدانم که چونی نهانی در درون و در برونی

1 جمال حُسنِ یوسف بس لطیف است ولی دل دیدنش را بس ضعیف است

2 چو اهل مصر مر او را بدیدند ز بیهوشی طمع از جان بریدند

3 چو پیدا شد جمال یوسف از دور جهان از پرتو او گشت پر نور

4 اگر داری توطاقت در جمالش بیابی در درون جان وصالش

1 دل و جان در رضاشان هر دو در باز پس آنگه تو حجاب از رخ برانداز

2 دل و جان باز اندر راه ایشان اگر هستی تو مر آگاه ایشان

3 دل و جان تو ایشانند دریاب اگر در خانهٔ عشقی تو دریاب

4 ز علم حیدری تو گر بدانی ترا بنماید اسرار معانی

1 شبی آن پیر زاری کرد بسیار که یارب این حجاب از پیش بردار

2 حجاب از پیش چشم پیر برخواست ندیدش جز فنا بشنو سخن راست

3 نبُد چیزی ز چندینی عجائب عجائب ماند آن پیر از غرائب

4 نبُد چرخ فلک اینجا پدیدار بجز دیدار یار و لیس فی الدّار

1 تو قدر خود نمیدانی که عرشی ز کرسی آمده در عین فرشی

2 تو قدر خود نمیدانی که لوحی ز عین ذات اندر عین روحی

3 تو قدر خود نمیدانی قلم وار که بنویسی در این لوح خود اسرار

4 تو قدر خود نمیدانی بهشتی که ذات جان در این دل چون سرشتی

1 زهی کرده ز یارِخویش عزلت کشیده هم بلا و رنج و محنت

2 توئی از یار خود دور اوفتاده در این نظّاره معذور اوفتاده

3 توئی گمگشته از یعقوب ناگاه فتاده در چَه درمانده در راه

4 توئی نور دو چشم وجان یعقوب سیاهی را کجا آئی تو محبوب

1 الا ای جان و دل را درد و دارو تو آن نوری که لَم تَمسَسهُ نارو

2 تو درمشکات تن مصباح نوری ز نزدیکی که هستی دور دوری

3 ز روزنهای مِشکات مشبک نشیمن کردهٔ خاک مبارکت

4 زجاجه بشکن و زَیتَت برون ریز بنور کوکب درّی درآویز

1 خدا را یافتم در شرع بیخویش نمود صورتم رفتست از پیش

2 خدا را یافتم در جان حقیقت که بسپردم طریقت در شریعت

3 خدا را یافتم چون ره سپردم ز نام وننگ خودبینی بمردم

4 خدا را یافتم در جوهر جان حقیقت باز دیدم روی جانان