قصاید در دیوان اشعار پروین اعتصامی

1 آنکس که چو سیمرغ بی نشانست از رهزن ایام در امانست

2 ایمن نشد از دزد جز سبکبار بر دوش تو این بار بس گرانست

3 اسبی که تو را میبرد بیک عمر بنگر که بدست که‌اش عنانست

4 مردم‌کشی دهر، بی سلاح است غارتگری چرخ، ناگهانست

1 اگر چه در ره هستی هزار دشواریست چو پر کاه پریدن ز جا سبکساریست

2 به پات رشته فکندست روزگار و هنوز نه آگهی تو که این رشتهٔ گرفتاریست

3 بگرگ مردمی آموزی و نمیدانی که گرگ را ز ازل پیشه مردم آزاریست

4 بپرس راه ز علم، این نه جای گمراهیست بخواه چاره ز عقل، این نه روز ناچاریست

1 عاقل از کار بزرگی طلبید تکیه بر بیهده گفتار نداشت

2 آب نوشید چو نوشابه نیافت درم آورد چو دینار نداشت

3 بار تقدیر به آسانی برد غم سنگینی این بار نداشت

4 با گرانسنگی و پاکی خو کرد همنشینان سبکسار نداشت

1 ای دل، بقا دوام و بقائی چنان نداشت ایام عمر، فرصت برق جهان نداشت

2 روشن ضمیر آنکه ازین خوان گونه گون قسمت همای وار به جز استخوان نداشت

3 سرمست پر گشود و سبکسار برپرید مرغی که آشیانه درین خاکدان نداشت

4 هشیار آنکه انده نیک و بدش نبود بیدار آنکه دیده بملک جهان نداشت

1 دل اگر توشه و توانی داشت در ره عقل کاروانی داشت

2 دیده گر دفتر قضا میخواند ز سیه کاریش امانی داشت

3 رهزن نفس را شناخته بود گنجهایش نگاهبانی داشت

4 کشت و زرعی به ملک جان میکرد بی نیاز از جهان، جهانی داشت

1 فلک، ای دوست، ز بس بیحد و بیمر گردد بد و نیک و غم و شادی همه آخر گردد

2 ز قفای من و تو، گرد جهان را بسیار دی و اسفند مه و بهمن و آذر گردد

3 ماه چون شب شود، از جای بجائی حیران پی کیخسرو و دارا و سکندر گردد

4 این سبک خنگ بی آسایش بی پا تازد وین گران کشتی بی رهبر و لنگر گردد

1 سوخت اوراق دل از اخگر پنداری چند ماند خاکستری از دفتر و طوماری چند

2 روح زان کاسته گردید و تن افزونی خواست که نکردیم حساب کم و بسیاری چند

3 زاغکی شامگهی دعوی طاوسی کرد صبحدم فاش شد این راز ز رفتاری چند

4 خفتگان با تو نگویند که دزد تو که بود باید این مسئله پرسید ز بیداری چند

1 سر و عقل گر خدمت جان کنند بسی کار دشوار ک‌آسان کنند

2 بکاهند گر دیده و دل ز آز بسا نرخها را که ارزان کنند

3 چو اوضاع گیتی خیال است و خواب چرا خاطرت را پریشان کنند

4 دل و دیده دریای ملک تنند رها کن که یک چند طوفان کنند

1 ای دوست، دزد حاجب و دربان نمی‌شود گرگ سیه درون، سگ چوپان نمی‌شود

2 ویرانهٔ تن از چه ره آباد میکنی معمورهٔ دلست که ویران نمی‌شود

3 درزی شو و بدوز ز پرهیز پوششی کاین جامه جامه‌ایست که خلقان نمی‌شود

4 دانش چو گوهریست که عمرش بود بها باید گران خرید که ارزان نمی‌شود

1 دانی که را سزد صفت پاکی: آنکو وجود پاک نیالاید

2 در تنگنای پست تن مسکین جان بلند خویش نفرساید

3 دزدند خود پرستی و خودکامی با این دو فرقه راه نپیماید

4 تا خلق ازو رسند بسایش هرگز بعمر خویش نیاساید