اسکندرنامه - بخش دوم: خردنامه در خمسه نظامی گنجوی

1 مغنی دگر باره بنواز رود به یادآر از آن خفتگان در سرود

2 ببین سوز من ساز کن ساز تو مگر خوش بخفتم برآواز تو

3 چو برگل شبیخون کند زمهریر به طفلی شود شاخ گلبرگ پیر

4 نشاید شدن مرگ را چاره‌ساز در چاره برکس نکردند باز

1 مغنی دلم دور گشت از شکیب سماعی ده امشب مرا دل فریب

2 سماعی که چون دل به گوش آورد ز بیهوشیم باز هوش آورد

3 سخن سنج این درج گوهرنگار ز درج این چنین کرد گوهر نثار

4 که چون شه ز مشرق برون برد رخت به عرض جنوبی برافراخت تخت

1 مغنی ره مش جان بساز نوازش کنم زان ره دل‌نواز

2 چنان زن نوا از یکی تا به صد که در بزم خسرو زدی باربد

3 نظامی چو این داستان شد تمام به عزم شدن نیز برداشت گام

4 نه بس روزگاری برین برگذشت که تاریخ عمرش ورق در نوشت

1 مغنی برآرای لحنی درست که این نیست ما را خطائی نخست

2 بدان لحن بردن توان بامداد همه لحنهای جهان را زیاد

3 فلاطون چو در رفتن آمد چه گفت؟ که ما نیز در خاک خواهیم خفت

4 چنان شد حکایت در آن مرز و بوم که بالغ‌ترین کس منم زاهل روم

1 درآرای مغنی سرم را ز خواب به ابریشم رود و چنگ و رباب

2 مگر کاب آن رود چون آب رود به خشگی کشی تر آرد فرود

3 چو سقراط را رفتن آمد فراز دو اسبه به پیش اجل رفت باز

4 شنیدم که زهری برآمیختند نهانی دلش در گلو ریختند

1 ببار ای مغنی نوائی شگفت گرفته رها کن که خوابم گرفت

2 وگر زان ترنم شوم خفته نیز نبینم مگر خواب آشفته نیز

3 چو آمد گه عزم فرفوریوس بنه بر شتر بست و بنواخت کوس

4 به هم‌صحبتان گفت کاین باغ نغز که منظور چشمست و ریحان مغز

1 مغنی بدان ساز غمگین نواز درین سوزش غم مرا چاره ساز

2 مگر کز یک آواز رامش فروز مرا زین شب محنت آری به روز

3 پس از مرگ اسکندر اسکندروس به آشوب شاهی نزد نیز کوس

4 اگر چه ز شاهان پیروز بخت جز او کس نیامد سزاوار تخت

1 مغنی درین پرده دیرسال نوائی برانگیز و با او بنال

2 مگر بر نوای چنان ناله‌ای فروبارد از اشک من ژاله‌ای

3 بلیناس را چون سر آمد جهان چنین گفت در گوش کار آگهان

4 که هنگام کوچ آمد اینک فراز به جای دگر می‌کنم ترکتاز

1 مغنی دلم سیر گشت از نفیر برآور یکی ناله بر بانگ زیر

2 مگر نالهٔ زیرم آید به گوش ازین ناله زار گردم خموش

3 سکندر چو زین کنده بگشاد بند برافکند بر حصن گردون کمند

4 همه فیلسوفان درگاه او در آن پویه گشتند همراه او

1 مغنی ره رامش آور پدید که غم شد به پایان و شادی رسید

2 رونده رهی زن که بر رود ساز چو عمر شه آن راه باشد دراز

3 گر آن بخردان را ستد روزگار خرد ماند بر شاه ما یادگار

4 بقا باد شه را به نیروی بخت بدو باد سرسبزی تاج و تخت