اسکندرنامه - بخش دوم: خردنامه در خمسه نظامی گنجوی

1 مغنی توئی مرغ ساعت شناس بگو تا ز شب چندی رفتست پاس

2 چو دیر آمد آواز مرغان به گوش از آن مرغ سغدی برآور خروش

3 چو باد خزانی درآمد به دشت دگرگونه شد باغ را سرگذشت

4 از آن باد برباد شد رخت باغ فرو مرد بر دست گلها چراغ

1 مغنی دگر باره بنواز رود به یادآر از آن خفتگان در سرود

2 ببین سوز من ساز کن ساز تو مگر خوش بخفتم برآواز تو

3 چو برگل شبیخون کند زمهریر به طفلی شود شاخ گلبرگ پیر

4 نشاید شدن مرگ را چاره‌ساز در چاره برکس نکردند باز

1 مغنی یک امشب برآواز چنگ خلاصم ده از رنج این راه تنگ

2 مگر چون شود راه بر من فراخ برم رخت بیرون ازین سنگلاخ

3 زمستان چو پیدا کند دستبرد فرو بارد از ابر باران خرد

4 گلو درد آفاق را از غبار لعابی زجاجی دهد روزگار

1 مغنی بدان ساز غمگین نواز درین سوزش غم مرا چاره ساز

2 مگر کز یک آواز رامش فروز مرا زین شب محنت آری به روز

3 پس از مرگ اسکندر اسکندروس به آشوب شاهی نزد نیز کوس

4 اگر چه ز شاهان پیروز بخت جز او کس نیامد سزاوار تخت

1 مغنی دلم سیر گشت از نفیر برآور یکی ناله بر بانگ زیر

2 مگر نالهٔ زیرم آید به گوش ازین ناله زار گردم خموش

3 سکندر چو زین کنده بگشاد بند برافکند بر حصن گردون کمند

4 همه فیلسوفان درگاه او در آن پویه گشتند همراه او

1 مغنی بدان جرهٔ جان نواز بر آهنگ ما نالهٔ نو بساز

2 که گشتیم چون بلبل از ناله مست بدان ناله زین ناله دانیم رست

3 چو هرمس بدین ژرف دریا رسید رهی دید کزوی رهائی ندید

4 فرو رفت و گفت آفرین بر کسی که کالای کشتی ندارد بسی

1 مغنی برآرای لحنی درست که این نیست ما را خطائی نخست

2 بدان لحن بردن توان بامداد همه لحنهای جهان را زیاد

3 فلاطون چو در رفتن آمد چه گفت؟ که ما نیز در خاک خواهیم خفت

4 چنان شد حکایت در آن مرز و بوم که بالغ‌ترین کس منم زاهل روم

1 مغنی درین پرده دیرسال نوائی برانگیز و با او بنال

2 مگر بر نوای چنان ناله‌ای فروبارد از اشک من ژاله‌ای

3 بلیناس را چون سر آمد جهان چنین گفت در گوش کار آگهان

4 که هنگام کوچ آمد اینک فراز به جای دگر می‌کنم ترکتاز

1 ببار ای مغنی نوائی شگفت گرفته رها کن که خوابم گرفت

2 وگر زان ترنم شوم خفته نیز نبینم مگر خواب آشفته نیز

3 چو آمد گه عزم فرفوریوس بنه بر شتر بست و بنواخت کوس

4 به هم‌صحبتان گفت کاین باغ نغز که منظور چشمست و ریحان مغز