مثنویات در دیوان اشعار امیرخسرو دهلوی

1 گرت در سینه چشمی هست روشن به عبرت بین درین فیروزه گلشن

2 ازین گلها که بینی گلشن آباد به رنگ و بوی، چون طفلان، مشو شاد

3 که باد تند این خاک خطرناک چنین گلهای بسی کرده‌ست خاشاک

4 درین پیرانه عقل آن را پسندد که در وی رخت بندد دل نه بندد

1 صبا چون باغ را پیرایه نو کرد دل بلبل به روی گل گرو کرد

2 درین موسم که از دل‌های پر سوز به شسته گرد غم باران نوروز

3 دل شاه از جدائی ریش مانده گرفتار هوای خویش مانده

4 اگر بشنیدی از مرغی نوائی برآوردی به درد از سینه وائی

1 بسی دیدم درین گردنده دولاب ندیدم هیچ دورش بر یکی آب

2 اگر خورشید این ساعت بلند است زمان دیگر از پستی نژند است

3 مکن تکیه به صد رو مسند و تخت خس است این جمله چون بادی وزو سخت

4 ز تاراج سپهر دون بیندیش که صد شه را کند یک لحظه درویش

1 گشت چو ثابت که به هند است هوا نایب جنت ز بسی برگ و نوا

2 چون بهر اقلیم که جنبد قلمی نیست به از دانش حکمت رقمی

3 گر به حکمت سخن از روم شده فلسفه ز آنجا همه معلوم شده

4 رومی از آن گونه که افگند برون برهمنان داشت از آن مایه فزون

1 شبی داده جهان را زیور و روز مهی چون آفتاب عالم افروز

2 فلک نوری که گرد آورده از مهر از آن گلگونه کرده ماه را چهر

3 مهی خورشید وام از نور جاوید دو چندان باز داده وام خورشید

4 به خواب خوش جهانی آرمیده ازین خوشتر، جهان خوابی ندیده

1 دلیری کاو صف مردان بدیده‌ست نه بازش، دیده در خواب آرمیده‌ست

2 گوی را زیبد اندر زیر، توسن که صف تیغ داند باغ سوسن

3 رود یک سر چو باد آن جا که یک سر چو برگ بید بارد، تیغ و خنجر

4 نیندازد، گر آید ببر و یا شیر چو نیلوفر، سپر، بر آب شمشیر

1 کشور هند است بهشتی به زمین حجتش اینک به رخ صفحه ببین

2 حجت ثابت چو در آن نیست شکی هفت بگویم به درستی نه یکی:

3 اولش این است که آدم به جنان چون ز عصی خستگی‌ای یافت چنان

4 زخم عصی خورد بد انسان ز کمین کز فلک افتاد به سختی به زمین

1 شبی چون سینهٔ عشاق پر دود ز تاریکی چو جانهای غم اندود

2 فلک دودی ز دوزخ وام کرده سرشته زاب غم شب نام کرده

3 اگر چه رهبر خلقند انجم در آن ظلمات هائل کرده ره گم

4 سیاهی بس که بسته ذیل جاوید گریزان شب پرک هم سوی خورشید

1 سر فرمان سپاس باد شاهی که برتر نیست زو فرمانروائی

2 گهی نعمت دهد گه بی‌نوائی گه آرد پادشاهی گه گدائی

3 ازو بر هر سری مهری نهانی است وگر خشم آورد هم مهربانی است

4 از آن پس داد با اندک غباری به نور دیدهٔ خود خار خاری

1 چو مرد آید برون از عهدهٔ عهد به کارش بخت و دولت را بود جهد

2 نشیند اهل دولت را به سینه چو می در جام و گوهر در خزینه

3 نماند چون بنفشه کز سر انجام چو سرو راست ز آزادی برد نام

4 شکوه مرد در عهد درست است مدان مرد، آنکه گاه عهد سست است