باب هفتم در عالم تربیت در بوستان سعدی شیرازی

1 سخن در صلاح است و تدبیر و خوی نه در اسب و میدان و چوگان و گوی

2 تو با دشمن نفس هم‌خانه‌ای چه در بند پیکار بیگانه‌ای؟

3 عنان باز پیچان نفس از حرام به مردی ز رستم گذشتند و سام

4 تو خود را چو کودک ادب کن به چوب به گرز گران مغز مردم مکوب

1 اگر پای در دامن آری چو کوه سرت ز آسمان بگذرد در شکوه

2 زبان درکش ای مرد بسیار دان که فردا قلم نیست بر بی زبان

3 صدف وار گوهرشناسان راز دهان جز به لؤلؤ نکردند باز

4 فراوان سخن باشد آکنده گوش نصیحت نگیرد مگر در خموش

1 تکش با غلامان یکی راز گفت که این را نباید به کس باز گفت

2 به یک سالش آمد ز دل بر دهان به یک روز شد منتشر در جهان

3 بفرمود جلاد را بی دریغ که بردار سرهای اینان به تیغ

4 یکی زآن میان گفت و زنهار خواست مکش بندگان کاین گناه از تو خاست

1 یکی خوب خلق خلق پوش بود که در مصر یک چند خاموش بود

2 خردمند مردم ز نزدیک و دور به گردش چو پروانه جویان نور

3 تفکر شبی با دل خویش کرد که پوشیده زیر زبان است مرد

4 اگر همچنین سر به خود در برم چه دانند مردم که دانشورم؟

1 یکی ناسزا گفت در وقت جنگ گریبان دریدند وی را به چنگ

2 قفا خورده عریان و گریان نشست جهاندیده‌ای گفتش ای خودپرست

3 چو غنچه گرت بسته بودی دهن دریده ندیدی چو گل پیرهن

4 سراسیمه گوید سخن بر گزاف چو طنبور بی مغز بسیار لاف

1 عضد را پسر سخت رنجور بود شکیب از نهاد پدر دور بود

2 یکی پارسا گفتش از روی پند که بگذار مرغان وحشی ز بند

3 قفسهای مرغ سحر خوان شکست که در بند ماند چو زندان شکست؟

4 نگه داشت بر طاق بستان سرای یکی نامور بلبل خوش‌سرای

1 شنیدم که در بزم ترکان مست مریدی دف و چنگ مطرب شکست

2 چو چنگش کشیدند حالی به موی غلامان و چون دف زدندش به روی

3 شب از درد چوگان و سیلی نخفت دگر روز پیرش به تعلیم گفت

4 نخواهی که باشی چو دف روی ریش چو چنگ، ای برادر، سر انداز پیش

1 دو کس گرد دیدند و آشوب و جنگ پراکنده نعلین و پرنده سنگ

2 یکی فتنه دید از طرف بر شکست یکی در میان آمد و سر شکست

3 کسی خوشتر از خویشتن دار نیست که با خوب و زشت کسش کار نیست

4 تو را دیده در سر نهادند و گوش دهان جای گفتار و دل جای هوش

1 چنین گفت پیری پسندیده هوش خوش آید سخنهای پیران به گوش

2 که در هند رفتم به کنجی فراز چه دیدم؟ چو یلدا سیاهی دراز

3 تو گفتی که عفریت بلقیس بود به زشتی نمودار ابلیس بود

4 در آغوش وی دختری چون قمر فرو برده دندان به لبهاش در