ترجمهٔ فارسی بهروز ثروتیان از شهریار منظومهٔ حیدر بابا 190

1 ترجمهٔ فارسی بهروز ثروتیان متن اصلی ترکی آذربایجانی

2 سلام بر حیدر بابا حیدر بابایه سلام

3 ‫حیدربابا چو ابر شَخَد ، غُرّد آسمان‬ ‫حیدربابا ایلدیریملار شاخاندا‬

4 ‫سیلابهای تُند و خروشان شود روان‬ سئللر سولار شاققیلدییوب آخاندا‬

5 ‫صف بسته دختران به تماشایش آن زمان‬ ‫قیزلار اوْنا صف باغلییوب باخاندا‬

6 ‫بر شوکت و تبار تو بادا سلام من‬ ‫سلام اولسون شوْکتوْزه ائلوْزه !‬

7 ‫گاهی رَوَد مگر به زبان تو نام من‬ ‫منیم دا بیر آدیم گلسین دیلوْزه‬

8 حیدربابا چو کبکِ تو پَرّد ز روی خاک‬ ‫حیدربابا ، کهلیک لروْن اوچاندا‬

9 خرگوشِ زیر بوته گُریزد هراسناک‬ ‫کوْل دیبینن دوْشان قالخوب قاچاندا‬

10 ‫باغت به گُل نشسته و گُل کرده جامه چاک‬ ‫باخچالارون چیچکلنوْب آچاندا‬

11 ‫ممکن اگر شود ز منِ خسته یاد کن‬ ‫بیزدن ده بیر موْمکوْن اوْلسا یاد ائله‬

12 ‫دلهای غم گرفته ، بدان یاد شاد کن‬ ‫آچیلمیان اوْرکلری شاد ائله

13 چون چارتاق را فِکنَد باد نوبهار‬ ‫بایرام یئلی چارداخلاری ییخاندا‬

14 ‫نوروزگُلی و قارچیچگی گردد آشکار‬ ‫نوْروز گوْلی ، قارچیچکی چیخاندا‬

15 بفشارد ابر پیرهن خود به مَرغزار‬ آغ بولوتلار کؤینکلرین سیخاندا‬

16 از ما هر آنکه یاد کند بی گزند باد ‫بیزدن ده بیر یاد ائلییه ن ساغ اوْلسون‬

17 ‫گو : درد ما چو کوه بزرگ و بلند باد ‫دردلریمیز قوْی دیّکلسین ، داغ اوْلسون

18 ‫حیدربابا چو داغ کند پشتت آفتاب‬ ‫حیدربابا ، گوْن دالووی داغلاسین !‬

19 رخسار تو بخندد و جوشد ز چشمه آب‬ ‫اوْزوْن گوْلسوْن ، بولاخلارون آغلاسین !‬

20 یک دسته گُل ببند برای منِ خراب‬ اوشاخلارون بیر دسته گوْل باغلاسین !‬

21 ‫بسپار باد را که بیارد به کوی من‬ یئل گلنده ، وئر گتیرسین بویانا‬

22 ‫باشد که بخت روی نماید به سوی من‬ بلکه منیم یاتمیش بختیم اوْیانا‬

23 حیدربابا ، همیشه سر تو بلند باد‬ حیدربابا ، سنوْن اوْزوْن آغ اوْلسون !‬

24 ‫از باغ و چشمه دامن تو فرّه مند باد‬ ‫دؤرت بیر یانون بولاغ او ْلسون باغ اوْلسون !‬

25 ‫از بعدِ ما وجود تو دور از گزند باد ‫بیزدن سوْرا سنوْن باشون ساغ اوْلسون !‬

26 ‫دنیا همه قضا و قدر ، مرگ ومیر شد دوْنیا قضوْ-قدر ، اؤلوْم-ایتیمدی‬

27 ‫این زال کی ز کُشتنِ فرزند سیر شد ؟ دوْنیا بوْیی اوْغولسوزدی ، یئتیمدی‬

28 ‫حیدربابا ، ز راه تو کج گشت راه من‬ ‫حیدربابا ، یوْلوم سنن کج اوْلدی‬

29 عمرم گذشت و ماند به سویت نگاه من‬ ‫عؤمروْم کئچدی ، گلممه دیم ، گئج اوْلدی‬

30 دیگر خبر نشد که چه شد زادگاه من‬ هئچ بیلمه دیم گؤزللروْن نئج اوْلدی‬

31 هیچم نظر بر این رهِ پر پرپیچ و خم نبود‬ ‫بیلمزیدیم دؤنگه لر وار ، دؤنوْم وار‬

32 ‫هیچم خبر زمرگ و ز هجران و غم نبود‬ ‫ایتگین لیک وار ، آیریلیق وار ، اوْلوْم وار‬

33 ‫بر حق مردم است جوانمرد را نظر‬ ‫حیدربابا ، ایگیت اَمَک ایتیرمز‬

34 ‫جای فسوس نیست که عمر است در گذر‬ ‫عؤموْر کئچر ، افسوس بَرَه بیتیرمز‬

35 ‫نامردْ مرد ، عمر به سر می برد مگر !‬ ‫نامرد اوْلان عؤمری باشا یئتیرمز‬

36 در مهر و در وفا ، به خدا ، جاودانه ایم‬ ‫بیزد ، واللاه ، اونوتماریق سیزلری‬

37 ‫ما را حلال کن ، که غریب آشیانه ایم‬ ‫گؤرنمسک حلال ائدوْن بیزلری‬

38 ‫میراَژدَر آن زمان که زند بانگِ دلنشین‬ ‫حیدربابا ، میراژدر سَسلننده‬

39 شور افکند به دهکده ، هنگامه در زمین‬ کَند ایچینه سسدن - کوْیدن دوْشنده‬

40 ‫از بهر سازِ رستمِ عاشق بیا ببین‬ ‫عاشیق رستم سازین دیللندیرنده‬

41 ‫بی اختیار سوی نواها دویدنم‬ ‫یادوندادی نه هؤلَسَک قاچاردیم‬

42 چون مرغ پرگشاده بدانجا رسیدنم‬ ‫قوشلار تکین قاناد آچیب اوچاردیم‬

43 ‫در سرزمینِ شنگل آوا ، سیبِ عاشقان‬ ‫شنگیل آوا یوردی ، عاشیق آلماسی‬

44 رفتن بدان بهشت و شدن میهمانِ آن‬ ‫گاهدان گئدوب ، اوْردا قوْناق قالماسی‬

45 ‫با سنگ ، سیب و بِهْ زدن و ، خوردن آنچنان !‬ ‫داش آتماسی ، آلما ، هیوا سالماسی‬

46 در خاطرم چو خواب خوشی ماندگار شد‬ ‫قالیب شیرین یوخی کیمین یادیمدا‬

47 روحم همیشه بارور از آن دیار شد‬ ‫اثر قویوب روحومدا ، هر زادیمدا‬

48 ‫حیدربابا ، قُوری گؤل و پروازِ غازها‬ ‫حیدربابا ، قوری گؤلوْن قازلاری‬

49 ‫در سینه ات به گردنه ها سوزِ سازها‬ ‫گدیکلرین سازاخ چالان سازلاری‬

50 ‫پاییزِ تو ، بهارِ تو ، در دشتِ نازها‬ ‫کَت کؤشنین پاییزلاری ، یازلاری‬

51 ‫چون پرده ای به چشمِ دلم نقش بسته است‬ ‫بیر سینما پرده سی دیر گؤزوْمده‬

52 ‫وین شهریارِ تُست که تنها نشسته است‬ ‫تک اوْتوروب ، سئیر ائده رم اؤزوْمده‬

53 ‫حیدربابا ، زجادّة شهر قراچمن‬ ‫حیدربابا ، قره چمن جاداسی‬

54 ‫چاووش بانگ می زند آیند مرد و زن‬ ‫چْووشلارین گَلَر سسی ، صداسی‬

55 ‫ریزد ز زائرانِ حَرَم درد جان وتن‬ ‫کربلیا گئدنلرین قاداسی‬

56 ‫بر چشمِ این گداصفتانِ دروغگو‬ ‫دوْشسون بو آج یوْلسوزلارین گؤزوْنه‬

57 ‫نفرین بر این تمدّنِ بی چشم و آبرو‬ ‫تمدّونون اویدوخ یالان سؤزوْنه‬

58 شیطان زده است است گول و زِ دِه دور گشته ایم ‫حیدربابا ، شیطان بیزی آزدیریب‬

59 ‫کنده است مهر را ز دل و کور گشته ایم‬ ‫محبتی اوْرکلردن قازدیریب‬

60 زین سرنوشتِ تیره چه بی نور گشته ایم‬ ‫قره گوْنوْن سرنوشتین یازدیریب‬

61 این خلق را به جان هم انداخته است دیو‬ ‫سالیب خلقی بیر-بیرینن جانینا‬

62 ‫خود صلح را نشسته به خون ساخته است دیو‬ ‫باریشیغی بلشدیریب قانینا‬

63 ‫هرکس نظر به اشک کند شَر نمی کند‬ گؤز یاشینا باخان اوْلسا ، قان آخماز‬

64 انسان هوس به بستن خنجر نمی کند‬ ‫انسان اوْلان خنجر بئلینه تاخماز‬

65 ‫بس کوردل که حرف تو باور نمی کند‬ ‫آمما حئییف کوْر توتدوغون بوراخماز‬

66 ‫فردا یقین بهشت ، جهنّم شود به ما‬ ‫بهشتیمیز جهنّم اوْلماقدادیر !‬

67 ‫ذیحجّه ناگزیر ، محرّم شود به ما‬ ‫ذی حجّه میز محرّم اوْلماقدادیر !‬

68 هنگامِ برگ ریزِ خزان باد می وزید‬ ‫خزان یئلی یارپاخلاری تؤکنده‬

69 از سوی کوه بر سرِ دِه ابر می خزید‬ ‫بولوت داغدان یئنیب ، کنده چؤکنده‬

70 ‫با صوت خوش چو شیخ مناجات می کشید‬ ‫شیخ الاسلام گؤزل سسین چکنده‬

71 ‫دلها به لرزه از اثر آن صلای حق‬ ‫نیسگیللی سؤز اوْرکلره دَیَردی‬

72 خم می شدند جمله درختان برای حق‬ ‫آغاشلار دا آللاها باش اَیَردی‬

73 ‫داشلی بُولاخ مباد پُر از سنگ و خاک و خَس‬ ‫داشلی بولاخ داش-قومونان دوْلماسین !‬

74 ‫پژمرده هم مباد گل وغنچه یک نَفس‬ ‫باخچالاری سارالماسین ، سوْلماسین !‬

75 ‫از چشمه سارِ او نرود تشنه هیچ کس‬ ‫اوْردان کئچن آتلی سوسوز اولماسین !‬

76 ‫ای چشمه ، خوش به حال تو کانجا روان شدی‬ ‫دینه : بولاخ ، خیرون اوْلسون آخارسان‬

77 ‫چشمی خُمار بر افقِ آسمان شدی‬ ‫افقلره خُمار-خُمار باخارسان‬

78 ‫حیدربابا ، ز صخره و سنگت به کوهسار‬ ‫حیدر بابا ، داغین ، داشین ، سره سی‬

79 کبکت به نغمه ، وز پیِ او جوجه رهسپار‬ ‫کهلیک اوْخور ، دالیسیندا فره سی‬

80 از برّة سفید و سیه ، گله بی شمار‬ ‫قوزولارین آغی ، بوْزی ، قره سی‬

81 ‫ای کاش گام می زدم آن کوه و درّه را‬ ‫بیر گئدیدیم داغ-دره لر اوزونی‬

82 ‫می خواندم آن ترانة » چوپان و برّه « را‬ ‫اوْخویئدیم : » چوْبان ، قیتر قوزونی «‬

83 ‫در پهندشتِ سُولی یِئر ، آن رشک آفتاب‬ ‫حیدر بابا ، سولی یئرین دوْزوْنده‬

84 ‫جوشنده چشمه ها ز چمنها ، به پیچ و تاب‬ ‫بولاخ قئنیر چای چمنین گؤزونده‬

85 ‫بولاغ اوْتی شناورِ سرسبز روی آب‬ ‫بولاغ اوْتی اوْزَر سویون اوْزوْنده‬

86 ‫زیبا پرندگان چون از آن دشت بگذرند‬ ‫گؤزل قوشلار اوْردان گلیب ، گئچللر‬

87 ‫خلوت کنند و آب بنوشند و بر پرند‬ ‫خلوتلیوْب ، بولاخدان سو ایچللر‬

88 ‫وقتِ درو ، به سنبله چین داسها نگر‬ ‫بیچین اوْستی ، سونبول بیچن اوْراخلار‬

89 ‫گویی به زلف شانه زند شانه ها مگر‬ ‫ایله بیل کی ، زوْلفی دارار داراخلار‬

90 در کشتزار از پیِ مرغان ، شکارگر‬ ‫شکارچیلار بیلدیرچینی سوْراخلار‬

91 ‫دوغ است و نان خشک ، غذای دروگران‬ ‫بیچین چیلر آیرانلارین ایچللر‬

92 ‫خوابی سبک ، دوباره همان کارِ بی کران‬ ‫بیرهوشلانیب ، سوْننان دوروب ، بیچللر‬

93 ‫حیدربابا ، چو غرصة خورشید شد نهان‬ ‫حیدربابا ، کندین گوْنی باتاندا‬

94 ‫خوردند شام خود که بخوابند کودکان‬ ‫اوشاقلارون شامین ئییوب ، یاتاندا‬

95 ‫وز پشتِ ابر غمزه کند ماه آسمان‬ ‫آی بولوتدان چیخوب ، قاش-گؤز آتاندا‬

96 ‫از غصّه های بی حدِ ما قصّه ساز کن‬ ‫بیزدن ده بیر سن اوْنلارا قصّه ده‬

97 ‫چشمان خفته را تو بدان غصّه باز کن‬ ‫قصّه میزده چوخلی غم و غصّه ده‬

98 ‫قاری ننه چو قصّة شب ساز میکند‬ ‫قاری ننه گئجه ناغیل دییَنده‬

99 ‫کولاک ضربه ای زده ، در باز می کند‬ ‫کوْلک قالخیب ، قاپ-باجانی دؤیَنده‬

100 ‫با گرگ ، شَنگُلی سخن آغاز می کند‬ ‫قورد گئچینین شنگوْلوْسون یینده‬

101 ‫ای کاش بازگشته به دامان کودکی‬ ‫من قاییدیب ، بیرده اوشاق اوْلئیدیم‬

102 ‫یک گل شکفتمی به گلستان کودکی‬ ‫بیر گوْل آچیب ، اوْندان سوْرا سوْلئیدیم‬

103 ‫آن لقمه های نوشِ عسل پیشِ عمّه جان‬ ‫عمّه جانین بال بلله سین ییه ردیم‬

104 ‫خوردن همان و جامه به تن کردنم همان‬ ‫سوْننان دوروب ، اوْس دوْنومی گییه ردیم‬

105 ‫در باغ رفته شعرِ مَتل خواندن آنچنان !‬ ‫باخچالاردا تیرینگَنی دییه ردیم‬

106 ‫آن روزهای نازِ خودم را کشیدنم !‬ ‫آی اؤزومی اوْ ازدیرن گوْنلریم !‬

107 چو بی سوار گشته به هر سو دویدنم !‬ ‫آغاج مینیپ ، آت گزدیرن گوْنلریم !‬

108 ‫هَچی خاله به رود کنار است جامه شوی‬ ‫هَچی خالا چایدا پالتار یوواردی‬

109 ‫مَمّد صادق به کاهگلِ بام ، کرده روی‬ ‫مَمَد صادق داملارینی سوواردی‬

110 ‫ما هم دوان ز بام و زِ دیوار ، کو به کوی‬ ‫هئچ بیلمزدیک داغدی ، داشدی ، دوواردی‬

111 بازی کنان ز کوچه سرازیر می شدیم‬ ‫هریان گلدی شیلاغ آتیب ، آشاردیق‬

112 ‫ما بی غمان ز کوچه مگر سیر می شدیم !‬ ‫آللاه ، نه خوْش غمسیز-غمسیز یاشاردیق‬

113 ‫آن شیخ و آن اذان و مناجات گفتنش‬ ‫شیخ الاسلام مُناجاتی دییه ردی‬

114 ‫مشدی رحیم و دست یه لبّاده بردنش‬ ‫مَشَدرحیم لبّاده نی گییه ردی‬

115 حاجی علی و دیزی و آن سیر خوردنش‬ ‫مشْدآجلی بوْز باشلاری ییه ردی‬

116 ‫بودیم بر عروسی وخیرات جمله شاد‬ ‫بیز خوْشودوق خیرات اوْلسون ، توْی‬ ‫اوْلسون‬

117 ‫ما را چه غم ز شادی و غم ! هر چه باد باد !‬ ‫فرق ائلَمَز ، هر نوْلاجاق ، قوْی اولسون‬

118 ‫اسبِ مَلِک نیاز و وَرَندیل در شکار‬ ‫ملک نیاز ورندیلین سالاردی‬

119 ‫کج تازیانه می زد و می تاخت آن سوار‬ ‫آتین چاپوپ قئیقاجیدان چالاردی‬

120 ‫دیدی گرفته گردنه ها را عُقاب وار‬ ‫قیرقی تکین گدیک باشین آلاردی‬

121 ‫وه ، دختران چه منظره ها ساز کرده اند !‬ ‫دوْلائیا قیزلار آچیپ پنجره‬

122 ‫بر کوره راه پنجره ها باز کرده اند !‬ ‫پنجره لرده نه گؤزل منظره !‬

123 ‫حیدربابا ، به جشن عروسی در آن دیار‬ ‫حیدربابا ، کندین توْیون توتاندا‬

124 ‫زنها حنا - فتیله فروشند بار بار‬ ‫قیز-گلینلر ، حنا-پیلته ساتاندا‬

125 ‫داماد سیب سرخ زند پیش پایِ یار‬ ‫بیگ گلینه دامنان آلما آتاندا‬

126 مانده به راهِ دخترکانِ تو چشمِ من‬ ‫منیم ده اوْ قیزلاروندا گؤزوم وار‬

127 ‫در سازِ عاشقانِ تو دارم بسی سخن‬ ‫عاشیقلارین سازلاریندا سؤزوم وار‬

128 ‫از عطر پونه ها به لبِ چشمه سارها‬ ‫حیدربابا ، بولاخلارین یارپیزی‬

129 ‫از هندوانه ، خربزه ، در کشتزارها‬ ‫بوْستانلارین گوْل بَسَری ، قارپیزی‬

130 ‫از سقّز و نبات و از این گونه بارها‬ ‫چرچیلرین آغ ناباتی ، ساققیزی‬

131 ‫مانده است طعم در دهنم با چنان اثر‬ ‫ایندی ده وار داماغیمدا ، داد وئرر‬

132 ‫کز روزهای گمشده ام می دهد خبر‬ ‫ایتگین گئدن گوْنلریمدن یاد وئرر‬

133 ‫نوروز بود و مُرغ شباویز در سُرود‬ ‫بایرامیدی ، گئجه قوشی اوخوردی‬

134 ‫جورابِ یار بافته در دستِ یار بود‬ ‫آداخلی قیز ، بیگ جوْرابی توْخوردی‬

135 ‫آویخته ز روزنه ها شالها فرود‬ ‫هرکس شالین بیر باجادان سوْخوردی‬

136 ‫این رسم شال و روزنه خود رسم محشری ‫است !‬ ‫آی نه گؤزل قایدادی شال ساللاماق !‬

137 ‫عیدی به شالِ نامزدان چیز دیگری است !‬ ‫بیگ شالینا بایراملیغین باغلاماق !‬

138 ‫با گریه خواستم که همان شب روم به بام‬ ‫شال ایسته دیم منده ائوده آغلادیم‬

139 شالی گرفته بستم و رفتم به وقتِ شام‬ ‫بیر شال آلیب ، تئز بئلیمه باغلادیم‬

140 ‫آویخته ز روزنة خانة غُلام‬ ‫غلام گیله قاشدیم ، شالی ساللادیم‬

141 جوراب بست و دیدمش آن شب ز روزنه‬ ‫فاطمه خالا منه جوراب باغلادی‬

142 ‫بگریست خاله فاطمه با یاد خانْ ننه‬ ‫خان ننه می یادا سالیب ، آغلادی‬

143 ‫در باغهای میرزامحمد ز شاخسار‬ ‫حیدربابا ، میرزَممدین باخچاسی‬

144 ‫آلوچه های سبز وتُرش ، همچو گوشوار‬ ‫باخچالارین تورشا-شیرین آلچاسی‬

145 ‫وان چیدنی به تاقچه ها اندر آن دیار‬ ‫گلینلرین دوْزمه لری ، طاخچاسی‬

146 ‫صف بسته اند و بر رفِ چشمم نشسته اند‬ ‫هی دوْزوْلر گؤزلریمین رفینده‬

147 صفها به خط خاطره ام خیمه بسته اند‬ ‫خیمه وورار خاطره لر صفینده‬

148 ‫نوروز را سرشتنِ گِلهایِ چون طلا‬ ‫بایرام اوْلوب ، قیزیل پالچیق اَزَللر‬

149 ‫با نقش آن طلا در و دیوار در جلا‬ ‫ناققیش ووروب ، اوتاقلاری بَزَللر‬

150 ‫هر چیدنی به تاقچه ها دور از او بلا‬ ‫طاخچالارا دوْزمه لری دوْزللر‬

151 رنگ حنا و فَنْدُقة دست دختران‬ ‫قیز-گلینین فندقچاسی ، حناسی‬

152 ‫دلها ربوده از همه کس ، خاصّه مادران‬ ‫هَوَسله نر آناسی ، قایناناسی‬

153 ‫با پیک بادکوبه رسد نامه و خبر‬ ‫باکی چی نین سؤزی ، سوْوی ، کاغیذی‬

154 ‫زایند گاوها و پر از شیر ، بام و در‬ ‫اینکلرین بولاماسی ، آغوزی‬

155 ‫آجیلِ چارشنبه ز هر گونه خشک و تر‬ ‫چرشنبه نین گیردکانی ، مویزی‬

156 آتش کنند روشن و من شرح داستان‬ ‫قیزلار دییه ر : » آتیل ماتیل چرشنبه‬

157 خود با زبان ترکیِ شیرین کنم بیان :‬ ‫آینا تکین بختیم آچیل چرشنبه «‬

158 ‫قیزلار دییه ر : « آتیل ماتیل چرشنبه‬

159 ‫با تخم مرغ های گُلی رنگِ پُرنگار‬ ‫یومورتانی گؤیچک ، گوللی بوْیاردیق‬

160 ‫با کودکان دهکده می باختم قِمار‬ ‫چاققیشدیریب ، سینانلارین سوْیاردیق‬

161 ‫ما در قِمار و مادرِ ما هم در انتظار‬ ‫اوْیناماقدان بیرجه مگر دوْیاردیق ؟‬

162 ‫من داشتم بسی گل وقاپِ قمارها‬ ‫علی منه یاشیل آشیق وئرردی‬

163 ‫از دوستان علی و رضا یادگارها‬ ‫ارضا منه نوروزگوْلی درردی‬

164 ‫نوروزعلی و کوفتنِ خرمنِ جُوَش‬ ‫نوْروز علی خرمنده وَل سوْرردی‬

165 ‫پوشال جمع کردنش و رُفتن از نُوَش‬ ‫گاهدان یئنوب ، کوْلشلری کوْرردی‬

166 ‫از دوردستها سگ چوپان و عوعوَش‬ ‫داغدان دا بیر چوْبان ایتی هوْرردی‬

167 دیدی که ایستاده الاغ از صدای سگ‬ ‫اوندا ، گؤردن ، اولاخ ایاخ ساخلادی‬

168 ‫با گوشِ تیز کرده برای بلایِ سگ‬ ‫داغا باخیب ، قولاخلارین شاخلادی‬

169 ‫وقتِ غروب و آمدنِ گلّة دَواب‬ ‫آخشام باشی ناخیرینان گلنده‬

170 در بندِ ماست کُرّة خرها به پیچ و تاب‬ ‫قوْدوخلاری چکیب ، وورادیق بنده‬

171 گلّه رسیده در ده و رفته است آفتاب‬ ‫ناخیر گئچیب ، گئدیب ، یئتنده کنده‬

172 ‫بر پشتِ کرّه ، کرّه سوارانِ دِه نگر‬ ‫حیوانلاری چیلپاق مینیب ، قوْواردیق‬

173 ‫جز گریه چیست حاصل این کار ؟ بِهْ نگر‬ ‫سؤز چیخسایدی ، سینه گریب ، سوْواردیق‬

174 ‫شبها خروشد آب بهاران به رودبار‬ ‫یاز گئجه سی چایدا سولار شاریلدار‬

175 ‫در سیل سنگ غُرّد و غلتد ز کوهسار‬ ‫داش-قَیه لر سئلده آشیب خاریلدار‬

176 ‫چشمانِ گرگ برق زند در شبانِ تار‬ ‫قارانلیقدا قوردون گؤزی پاریلدار‬

177 سگها شنیده بویِ وی و زوزه می کشند‬ ‫ایتر ، گؤردوْن ، قوردی سئچیب ، اولاشدی‬

178 ‫گرگان گریخته ، به زمین پوزه می کشند‬ ‫قورددا ، گؤردو ْن ، قالخیب ، گدیکدن آشدی‬

179 ‫بر اهل ده شبانِ زمستان بهانه ای است‬ ‫قیش گئجه سی طؤله لرین اوْتاغی‬

180 ‫وان کلبة طویله خودش گرمخانه ای است‬ ‫کتلیلرین اوْتوراغی ، یاتاغی‬

181 ‫در رقصِ شعله ، گرم شدن خود فسانه ای است‬ ‫بوخاریدا یانار اوْتون یاناغی‬

182 ‫سِنجد میان شبچره با مغز گردکان‬ ‫شبچره سی ، گیردکانی ، ایده سی‬

183 ‫صحبت چو گرم شد برود تا به آسمان‬ ‫کنده باسار گوْلوْب - دانیشماق سسی‬

184 ‫آمد ز بادکوبه پسرخاله ام شُجا‬ ‫شجاع خال اوْغلونون باکی سوْقتی‬

185 ‫با قامتی کشیده و با صحبتی رسا‬ ‫دامدا قوران سماواری ، صحبتی‬

186 ‫در بام شد سماور سوقاتیش به پا‬ ‫یادیمدادی شسلی قدی ، قامتی‬

187 ‫از بختِ بد عروسی او شد عزای او‬ ‫جؤنممه گین توْیی دؤندی ، یاس اوْلدی‬

188 ‫آیینه ماند و نامزد و های هایِ او‬ ‫ننه قیزین بخت آیناسی کاس اوْلدی‬

189 ‫چشمانِ ننه قیز به مَثَل آهوی خُتَن‬ ‫حیدربابا ، ننه قیزین گؤزلری‬

190 ‫رخشنده را سخن چو شکر بود در دهن‬ ‫رخشنده نین شیرین-شیرین سؤزلری‬

191 ‫ترکی سروده ام که بدانند ایلِ من‬ ‫ترکی دئدیم اوْخوسونلار اؤزلری‬

192 ‫این عمر رفتنی است ولی نام ماندگار‬ ‫بیلسینلر کی ، آدام گئدر ، آد قالار‬

193 تنها ز نیک و بد مزه در کام ماندگار‬ ‫یاخشی-پیسدن آغیزدا بیر داد قالار‬

194 ‫پیش از بهار تا به زمین تابد آفتاب‬ ‫یاز قاباغی گوْن گوْنئیی دؤیَنده‬

195 با کودکان گلولة برفی است در حساب‬ ‫کند اوشاغی قار گوْلله سین سؤیَنده‬

196 ‫پاروگران به سُرسُرة کوه در شتاب‬ ‫کوْرکچی لر داغدا کوْرک زوْیَنده‬

197 ‫گویی که روحم آمده آنجا ز راه دور‬ ‫منیم روحوم ، ایله بیلوْن اوْردادور‬

198 ‫چون کبک ، برفگیر شده مانده در حضور‬ ‫کهلیک کیمین باتیب ، قالیب ، قاردادور‬

199 ‫رنگین کمان ، کلافِ رَسَنهای پیرزن‬ ‫قاری ننه اوزاداندا ایشینی‬

200 خورشید ، روی ابر دهد تاب آن رسَن‬ ‫گوْن بولوتدا اَییرردی تشینی‬

201 دندان گرگ پیر چو افتاده از دهن‬ ‫قورد قوْجالیب ، چکدیرنده دیشینی‬

202 ‫از کوره راه گله سرازیر می شود‬ ‫سوْری قالخیب ، دوْلائیدان آشاردی‬

203 ‫لبریز دیگ و بادیه از شیر می شود‬ ‫بایدالارین سوْتی آشیب ، داشاردی‬

204 ‫دندانِ خشم عمّه خدیجه به هم فشرد‬ ‫خجّه سلطان عمّه دیشین قیساردی‬

205 کِز کرد مُلاباقر و در جای خود فُسرد‬ ‫ملا باقر عم اوغلی تئز میساردی‬

206 ‫روشن تنور و ، دود جهان را به کام بُرد‬ ‫تندیر یانیب ، توْسسی ائوی باساردی‬

207 ‫قوری به روی سیخ تنور آمده به جوش‬ ‫چایدانیمیز ارسین اوْسته قایناردی‬

208 ‫در توی ساج ، گندم بوداده در خروش‬ ‫قوْورقامیز ساج ایچینده اوْیناردی‬

209 ‫جالیز را به هم زده در خانه برده ایم‬ ‫بوْستان پوْزوب ، گتیرردیک آشاغی‬

210 ‫در خانه ها به تخته - طبقها سپرده ایم‬ ‫دوْلدوریردیق ائوده تاختا-طاباغی‬

211 ‫از میوه های پخته و ناپخته خورده ایم‬ ‫تندیرلرده پیشیرردیک قاباغی‬

212 ‫تخم کدوی تنبل و حلوایی و لبو‬ ‫اؤزوْن ئییوْب ، توخوملارین چیتداردیق‬

213 خوردن چنانکه پاره شود خُمره و سبو‬ ‫چوْخ یئمکدن ، لاپ آز قالا چاتداردیق‬

214 از ورزغان رسیده گلابی فروشِ ده‬ ‫ورزغان نان آرموت ساتان گلنده‬

215 ‫از بهر اوست این همه جوش و خروشِ ده‬ ‫اوشاقلارین سسی دوْشردی کنده‬

216 دنیای دیگری است خرید و فروش ده‬ ‫بیزده بویاننان ائشیدیب ، بیلنده‬

217 ‫ما هم شنیده سوی سبدها دویده ایم‬ ‫شیللاق آتیب ، بیر قیشقریق سالاردیق‬

218 ‫گندم بداده ایم و گلابی خریده ایم‬ ‫بوغدا وئریب ، آرموتلاردان آلاردیق‬

219 ‫مهتاب بود و با تقی آن شب کنار رود‬ ‫میرزاتاغی نان گئجه گئتدیک چایا‬

220 من محو ماه و ماه در آن آب غرق بود‬ ‫من باخیرام سئلده بوْغولموش آیا‬

221 ‫زان سوی رود ، نور درخشید و هر دو زود‬ ‫بیردن ایشیق دوْشدی اوْتای باخچایا‬

222 گفتیم آی گرگ ! و دویدیم سوی ده‬ ‫ای وای دئدیک قورددی ، قئیتدیک قاشدیق

223 ‫چون مرغ ترس خورده پریدیم توی ده‬ ‫هئچ بیلمه دیک نه وقت کوْللوکدن آشدیق‬

224 حیدربابا ، درخت تو شد سبز و سربلند‬ ‫حیدربابا ، آغاجلارون اوجالدی‬

225 لیک آن همه جوانِ تو شد پیر و دردمند‬ ‫آمما حئییف ، جوانلارون قوْجالدی‬

226 گشتند برّه های فربه تو لاغر و نژند‬ ‫توْخلیلارون آریخلییب ، آجالدی‬

227 ‫خورشید رفت و سایه بگسترد در جهان‬ ‫کؤلگه دؤندی ، گوْن باتدی ، قاش قَرَلدی‬

228 چشمانِ گرگها بدرخشید آن زمان‬ ‫قوردون گؤزی قارانلیقدا بَرَلدی‬

229 ‫گویند روشن است چراغ خدای ده‬ ائشیتمیشم یانیر آللاه چیراغی‬

230 ‫دایر شده است چشمة مسجد برای ده‬ دایر اوْلوب مسجدیزوْن بولاغی‬

231 ‫راحت شده است کودک و اهلِ سرای ده‬ ‫راحت اوْلوب کندین ائوی ، اوشاغی‬

232 ‫منصور خان همیشه توانمند و شاد باد !‬ ‫منصورخانین الی-قوْلی وار اوْلسون‬

233 ‫در سایه عنایت حق زنده یاد باد !‬ ‫هاردا قالسا ، آللاه اوْنا یار اوْلسون‬

234 ‫حیدربابا ، بگوی که ملای ده کجاست ؟‬ ‫حیدربابا ، ملا ابراهیم وار ، یا یوْخ ؟‬

235 ‫آن مکتب مقدّسِ بر پایِ ده کجاست ؟‬ ‫مکتب آچار ، اوْخور اوشاقلار ، یا یوْخ ؟‬

236 ‫آن رفتنش به خرمن و غوغای ده کجاست ؟‬ ‫خرمن اوْستی مکتبی باغلار ، یا یوْخ ؟‬

237 ‫از من به آن آخوند گرامی سلام باد !‬ ‫مندن آخوندا یتیررسن سلام‬

238 ‫عرض ارادت و ادبم در کلام باد !‬ ‫ادبلی بیر سلامِ مالاکلام‬

239 ‫تبریز بوده عمّه و سرگرم کار خویش‬ ‫خجّه سلطان عمّه گئدیب تبریزه‬

240 ‫ما بی خبر ز عمّه و ایل و تبار خویش‬ ‫آمما ، نه تبریز ، کی گلممیر بیزه‬

241 برخیز شهریار و برو در دیار خویش‬ ‫بالام ، دورون قوْیاخ گئداخ ائممیزه‬

242 ‫بابا بمرد و خانة ما هم خراب شد‬ ‫آقا اؤلدی ، تو فاقیمیز داغیلدی‬

243 هر گوسفندِ گم شده ، شیرش برآب شد‬ ‫قوْیون اوْلان ، یاد گئدوْبَن ساغیلدی‬

244 ‫دنیا همه دروغ و فسون و فسانه شد‬ ‫حیدربابا ، دوْنیا یالان دوْنیادی‬

245 ‫کشتیّ عمر نوح و سلیمان روانه شد‬ ‫سلیماننان ، نوحدان قالان دوْنیادی‬

246 ‫ناکام ماند هر که در این آشیانه شد‬ ‫اوغول دوْغان ، درده سالان دوْنیادی‬

247 ‫بر هر که هر چه داده از او ستانده است‬ ‫هر کیمسَیه هر نه وئریب ، آلیبدی‬

248 ‫نامی تهی برای فلاطون بمانده است‬ ‫افلاطوننان بیر قوری آد قالیبدی‬

249 ‫حیدربابا ، گروه رفیقان و دوستان‬ ‫حیدربابا ، یار و یولداش دؤندوْلر‬

250 ‫برگشته یک یک از من و رفتند بی نشان‬ ‫بیر-بیر منی چؤلده قوْیوب ، چؤندوْلر‬

251 ‫مُرد آن چراغ و چشمه بخشکید همچنان‬ ‫چشمه لریم ، چیراخلاریم ، سؤندوْلر‬

252 خورشید رفت روی جهان را گرفت غم‬ ‫یامان یئرده گؤن دؤندی ، آخشام اوْلدی‬

253 ‫دنیا مرا خرابة شام است دم به دم‬ ‫دوْنیا منه خرابهٔ شام اوْلدی‬

254 ‫قِپچاق رفتم آن شب من با پسر عمو‬ ‫عم اوْغلینان گئدن گئجه قیپچاغا‬

255 ‫اسبان به رقص و ماه درآمد ز روبرو‬ ‫آی کی چیخدی ، آتلار گلدی اوْیناغا‬

256 ‫خوش بود ماهتاب در آن گشتِ کو به کو‬ ‫دیرماشیردیق ، داغلان آشیردیق داغا‬

257 ‫اسب کبودِ مش ممی خان رقص جنگ کرد‬ ‫مش ممی خان گؤی آتینی اوْیناتدی‬

258 ‫غوغا به کوه و درّه صدای تفنگ کرد‬ ‫تفنگینی آشیردی ، شاققیلداتدی‬

259 ‫در درّة قَره کوْل و در راه خشگناب‬ ‫حیدربابا ، قره کوْلون دره سی‬

260 ‫در صخره ها و کبک گداران و بندِ آب‬ ‫خشگنابین یوْلی ، بندی ، بره سی‬

261 ‫کبکانِ خالدار زری کرده جای خواب‬ ‫اوْردا دوْشَر چیل کهلیگین فره سی‬

262 ‫زانجا چو بگذرید زمینهای خاک ماست‬ ‫اوْردان گئچر یوردوموزون اؤزوْنه‬

263 ‫این قصّه ها برای همان خاکِ پاک ماست‬ ‫بیزده گئچک یوردوموزون سؤزوْنه‬

264 امروز خشگناب چرا شد چنین خراب ؟‬ ‫خشگنابی یامان گوْنه کیم سالیب ؟‬

265 ‫با من بگو : که مانده ز سادات خشگناب ؟‬ ‫سیدلردن کیم قیریلیب ، کیم قالیب ؟‬

266 ‫اَمیر غفار کو ؟ کجا هست آن جناب ؟‬ ‫آمیرغفار دام-داشینی کیم آلیب ؟‬

267 ‫آن برکه باز پر شده از آبِ چشمه سار ؟‬ ‫بولاخ گنه گلیب ، گؤلی دوْلدورور ؟‬

268 ‫یا خشک گشته چشمه و پژمرده کشتزار ؟‬ ‫یا قورویوب ، باخچالاری سوْلدورور ؟‬

269 ‫آمیرغفار سرورِ سادات دهر بود‬ ‫آمیر غفار سیدلرین تاجییدی‬

270 ‫در عرصه شکار شهان نیک بهر بود‬ ‫شاهلار شکار ائتمه سی قیقاجییدی‬

271 با مَرد شَهد بود و به نامرد زهر بود‬ ‫مَرده شیرین ، نامرده چوْخ آجییدی‬

272 لرزان برای حق ستمدیدگان چو بید‬ ‫مظلوملارین حقّی اوْسته اَسَردی‬

273 ‫چون تیغ بود و دست ستمکار می برید‬ ‫ظالم لری قیلیش تکین کَسَردی‬

274 ‫میر مصطفی و قامت و قدّ کشیده اش‬ ‫میر مصطفا دایی ، اوجا بوْی بابا‬

275 ‫آن ریش و هیکل چو تولستوی رسیده اش‬ ‫هیکللی ،ساققاللی ، توْلستوْی بابا‬

276 شکّر زلب بریزد و شادی ز دیده اش‬ ‫ائیلردی یاس مجلسینی توْی بابا‬

277 ‫او آبرو عزّت آن خشگناب بود‬ ‫خشگنابین آبروسی ، اَردَمی‬

278 ‫در مسجد و مجالس ما آفتاب بود‬ ‫مسجدلرین ، مجلسلرین گؤرکَمی‬

279 ‫مجدالسّادات خندة خوش می زند چو باغ‬ ‫مجدالسّادات گوْلردی باغلارکیمی‬

280 ‫چون ابر کوهسار بغُرّد به باغ و راغ‬ ‫گوْروْلدردی بولوتلی داغلارکیمی‬

281 ‫حرفش زلال و روشن چون روغن چراغ‬ ‫سؤز آغزیندا اریردی یاغلارکیمی‬

282 ‫با جَبهتِ گشاده ، خردمند دیه بود‬ ‫آلنی آچیق ، یاخشی درین قاناردی‬

283 ‫چشمان سبز او به زمرّد شبیه بود‬ ‫یاشیل گؤزلر چیراغ تکین یاناردی‬

284 آن سفره های باز پدر یاد کردنی است‬ ‫منیم آتام سفره لی بیر کیشییدی‬

285 ‫آن یاریش به ایل من انشا کردنی است‬ ‫ائل الیندن توتماق اوْنون ایشییدی‬

286 ‫روحش به یاد نیکی او شاد کردنی است‬ ‫گؤزللرین آخره قالمیشییدی‬

287 ‫وارونه گشت بعدِ پدر کار روزگار‬ ‫اوْننان سوْرا دؤنرگه لر دؤنوْبلر‬

288 ‫خاموش شد چراغ محبت در این دیار‬ ‫محبّتین چیراخلاری سؤنوْبلر‬

289 ‫بشنو ز میرصالح و دیوانه بازیش‬ ‫میرصالحین دلی سوْلوق ائتمه سی‬

290 ‫سید عزیز و شاخسی و سرفرازیش‬ ‫میر عزیزین شیرین شاخسِی گئتمه سی‬

291 ‫میرممّد و نشستن و آن صحنه سازیش‬ ‫میرممّدین قورولماسی ، بیتمه سی‬

292 امروز گفتنم همه افسانه است و لاف‬ ‫ایندی دئسک ، احوالاتدی ، ناغیلدی‬

293 ‫بگذشت و رفت و گم شد و نابود ، بی گزاف‬ ‫گئچدی ، گئتدی ، ایتدی ، باتدی ، داغیلدی‬

294 ‫بشنو ز میر عبدل و آن وسمه بستنش‬ ‫میر عبدوْلوْن آیناداقاش یاخماسی‬

295 ‫تا کُنج لب سیاهی وسمه گسستنش‬ ‫جؤجیلریندن قاشینین آخماسی‬

296 ‫از بام و در نگاهش و رعنا نشستنش‬ ‫بوْیلانماسی ، دام-دوواردان باخماسی‬

297 ‫شاه عبّاسین دوْربوْنی ، یادش بخیر !‬ ‫شاه عبّاسین دوْربوْنی ، یادش بخیر !‬

298 ‫خشگنابین خوْش گوْنی ، یادش بخیر !‬ ‫خشگنابین خوْش گوْنی ، یادش بخیر !‬

299 ‫عمّه ستاره نازک را بسته در تنور‬ ‫ستاره عمّه نزیک لری یاپاردی‬

300 هر دم رُبوده قادر از آنها یکی به روز‬ ‫میرقادر ده ، هر دم بیرین قاپاردی‬

301 ‫چون کُرّه اسب تاخته و خورده دور دور‬ ‫قاپیپ ، یئیوْب ، دایچاتکین چاپاردی‬

302 ‫آن صحنة ربودنِ نان خنده دار بود‬ ‫گوْلمه لیدی اوْنون نزیک قاپپاسی‬

303 ‫سیخ تنور عمّه عجب ناگوار بود !‬ ‫عمّه مینده ارسینینین شاپپاسی‬

304 گویند میر حیدرت اکنون شده است پیر‬ ‫حیدربابا ، آمیر حیدر نئینیوْر ؟‬

305 ‫برپاست آن سماور جوشانِ دلپذیر‬ ‫یقین گنه سماواری قئینیوْر‬

306 شد اسبْ پیر و ، می جَوَد از آروارِ زیر‬ دای قوْجالیب ، آلت انگینن چئینیوْر‬

307 ‫ابرو فتاده کُنج لب و گشته گوش کر‬ ‫قولاخ باتیب ، گؤزی گیریب قاشینا‬

308 ‫بیچاره عمّه هوش ندارد به سر دگر‬ ‫یازیق عمّه ، هاوا گلیب باشینا‬

309 ‫میر عبدل آن زمان که دهن باز می کند‬ ‫خانم عمّه میرعبدوْلوْن سؤزوْنی‬

310 عمّه خانم دهن کجی آغاز می کند‬ ‫ائشیدنده ، ایه ر آغز-گؤزوْنی‬

311 ‫با جان ستان گرفتنِ جان ساز می کند‬ ‫مَلْکامِدا وئرر اوْنون اؤزوْنی‬

312 ‫تا وقت شام و خوابِ شبانگاه می رسد‬ ‫دعوالارین شوخلوغیلان قاتاللار‬

313 ‫شوخی و صلح و دوستی از راه می رسد‬ ‫اتی یئیوْب ، باشی آتیب ، یاتاللار‬

314 ‫فضّه خانم گُزیدة گلهای خشگناب‬ ‫فضّه خانم خشگنابین گوْلییدی‬

315 ‫یحیی ، غلامِ دختر عمو بود در حساب‬ ‫آمیریحیا عمقزینون قولییدی‬

316 رُخساره نیز بود هنرمند و کامیاب‬ ‫رُخساره آرتیستیدی ، سؤگوْلییدی‬

317 ‫سید حسین ز صالح تقلید می کند‬ ‫سیّد حسین ، میر صالحی یانسیلار‬

318 ‫با غیرت است جعفر و تهدید می کند‬ ‫آمیرجعفر غیرتلی دیر ، قان سالار‬

319 ‫از بانگ گوسفند و بز و برّه و سگان‬ سحر تئزدن ناخیرچیلار گَلَردی‬

320 ‫غوغا به پاست صبحدمان ، آمده شبان‬ ‫قوْیون-قوزی دام باجادا مَلَردی‬

321 ‫در بندِ شیر خوارة خود هست عمّه جان‬ ‫عمّه جانیم کؤرپه لرین بَلَردی‬

322 ‫بیرون زند ز روزنه دود تَنورها‬ ‫تندیرلرین قوْزاناردی توْسیسی‬

323 ‫از نانِ گرم و تازه دَمَد خوش بَخورها‬ ‫چؤرکلرین گؤزل اییی ، ایسیسی‬

324 پرواز دسته دستة زیبا کبوتران‬ ‫گؤیرچینلر دسته قالخیب ، اوچاللار‬

325 ‫گویی گشاده پردة زرّین در آسمان‬ ‫گوْن ساچاندا ، قیزیل پرده آچاللار‬

326 ‫در نور ، باز و بسته شود پرده هر زمان‬ ‫قیزیل پرده آچیب ، ییغیب ، قاچاللار‬

327 در اوج آفتاب نگر بر جلال کوه‬ ‫گوْن اوجالیب ، آرتارداغین جلالی‬

328 ‫زیبا شود جمال طبیعت در آن شکوه‬ ‫طبیعتین جوانلانار جمالی‬

329 گر کاروان گذر کند از برفِ پشت کوه‬ ‫حیدربابا ، قارلی داغلار آشاندا‬

330 ‫شب راه گم کند به سرازیری ، آن گروه‬ ‫گئجه کروان یوْلون آزیب ، چاشاندا‬

331 ‫باشم به هر کجای ، ز ایرانِ پُرشُکوه‬ ‫من هارداسام ، تهراندا یا کاشاندا‬

332 ‫چشمم بیابد اینکه کجا هست کاروان‬ ‫اوزاقلاردان گؤزوم سئچر اوْنلاری‬

333 ‫آید خیال و سبقت گیرد در آن میان‬ ‫خیال گلیب ، آشیب ، گئچر اوْنلاری‬

334 ‫ای کاش پشتِ دامْ قَیَه ، از صخره های تو‬ ‫بیر چیخئیدیم دام قیه نین داشینا‬

335 ‫می آمدم که پرسم از او ماجرای تو‬ ‫بیر باخئیدیم گئچمیشینه ، یاشینا‬

336 ‫بینم چه رفته است و چه مانده برای تو‬ ‫بیر گورئیدیم نه لر گلمیش باشینا‬

337 ‫روزی چو برفهای تو با گریه سر کنم‬ ‫منده اْونون قارلاریلان آغلاردیم‬

338 ‫دلهای سردِ یخ زده را داغتر کنم‬ ‫قیش دوْندوران اوْرکلری داغلاردیم‬

339 ‫خندان شده است غنچة گل از برای دل‬ ‫حیدربابا ، گوْل غنچه سی خنداندی‬

340 ‫لیکن چه سود زان همه ، خون شد غذای دل‬ ‫آمما حئیف ، اوْرک غذاسی قاندی‬

341 ‫زندانِ زندگی شده ماتم سرای دل‬ ‫زندگانلیق بیر قارانلیق زینداندی‬

342 ‫کس نیست تا دریچة این قلعه وا کند‬ ‫بو زیندانین دربچه سین آچان یوْخ‬

343 ‫زین تنگنا گریزد و خود را رها کند‬ ‫بو دارلیقدان بیرقورتولوب ، قاچان یوْخ‬

344 ‫حیدربابا ، تمام جهان غم گرفته است‬ ‫حیدربابا گؤیلر بوْتوْن دوماندی‬

345 ‫وین روزگارِ ما همه ماتم گرفته است‬ ‫گونلریمیز بیر-بیریندن یاماندی‬

346 ‫ای بد کسی که که دست کسان کم گرفته است‬ ‫بیر-بیروْزدن آیریلمایون ، آماندی‬

347 ‫نیکی برفت و در وطنِ غیر لانه کرد‬ ‫یاخشیلیغی الیمیزدن آلیبلار‬

348 ‫بد در رسید و در دل ما آشیانه کرد‬ ‫یاخشی بیزی یامان گوْنه سالیبلار‬

349 ‫آخر چه شد بهانة نفرین شده فلک ؟‬ ‫بیر سوْروشون بو قارقینمیش فلکدن‬

350 ‫زین گردش زمانه و این دوز و این کلک ؟‬ ‫نه ایستیوْر بو قوردوغی کلکدن ؟‬

351 ‫گو این ستاره ها گذرد جمله زین اَلَک‬ ‫دینه گئچیرت اولدوزلاری الکدن‬

352 ‫بگذار تا بریزد و داغان شود زمین‬ ‫قوْی تؤکوْلسوْن ، بو یئر اوْزی داغیلسین‬

353 ‫در پشت او نگیرد شیطان دگر کمین‬ ‫بو شیطانلیق قورقوسی بیر ییغیلسین‬

354 ای کاش می پریدم با باد در شتاب‬ ‫بیر اوچئیدیم بو چیرپینان یئلینن‬

355 ‫ای کاش می دویدم همراه سیل و آب‬ ‫باغلاشئیدیم داغدان آشان سئلینن‬

356 ‫با ایل خود گریسته در آن ده خراب‬ ‫آغلاشئیدیم اوزاق دوْشَن ائلینن‬

357 ‫می دیدم از تبار من آنجا که مانده است ؟‬ ‫بیر گؤرئیدیم آیریلیغی کیم سالدی‬

358 ‫وین آیه فراق در آنجا که خوانده است ؟‬ ‫اؤلکه میزده کیم قیریلدی ، کیم قالدی‬

359 ‫من هم به چون تو کوه بر افکنده ام نَفَس‬ ‫من سنون تک داغا سالدیم نَفَسی‬

360 ‫فریاد من ببر به فلک ، دادِ من برس‬ ‫سنده قئیتر ، گوْیلره سال بو سَسی‬

361 ‫بر جُغد هم مباد چنین تنگ این قفس‬ ‫بایقوشوندا دار اوْلماسین قفسی‬

362 ‫در دام مانده شیری و فریاد می کند‬ ‫بوردا بیر شئر داردا قالیب ، باغیریر‬

363 ‫دادی طَلب ز مردمِ بیداد می کند‬ ‫مروّت سیز انسانلاری چاغیریر‬

364 تا خون غیرت تو بجوشد ز کوهسار‬ ‫حیدربابا ، غیرت قانون قاینارکن‬

365 ‫تا پَر گرفته باز و عقابت در آن کنار‬ ‫قره قوشلار سنن قوْپوپ ، قالخارکن‬

366 ‫با تخته سنگهایت به رقصند و در شکار‬ ‫اوْ سیلدیریم داشلارینان اوْینارکن‬

367 برخیز و نقش همّت من در سما نگر‬ ‫قوْزان ، منیم همّتیمی اوْردا گؤر‬

368 ‫برگَرد و قامتم به سرِ دارها نگر‬ ‫اوردان اَییل ، قامتیمی داردا گؤر‬

369 ‫دُرنا ز آسمان گذرد وقت شامگاه‬ ‫حیدربابا . گئجه دورنا گئچنده‬

370 ‫کوْراوْغلی در سیاهی شب می کند نگاه‬ ‫کوْراوْغلونون گؤزی قارا سئچنده‬

371 ‫قیرآتِ او به زین شده و چشم او به راه‬ ‫قیر آتینی مینیب ، کسیب ، بیچنده‬

372 ‫من غرق آرزویم و آبم نمی برد‬ ‫منده بوردان تئز مطلبه چاتمارام‬

373 ‫ایوَز تا نیاید خوابم نمی برد‬ ‫ایوز گلیب ، چاتمیونجان یاتمارام‬

374 ‫مردانِ مرد زاید از چون تو کوهِ نور‬ ‫حیدربابا ، مرد اوْغوللار دوْغگینان‬

375 ‫نامرد را بگیر و بکن زیر خاکِ گور‬ ‫نامردلرین بورونلارین اوْغگینان‬

376 چشمانِ گرگِ گردنه را کور کن به زور‬ ‫گدیکلرده قوردلاری توت ، بوْغگینان‬

377 ‫بگذار برّه های تو آسوده تر چرند‬ ‫قوْی قوزولار آیین-شایین اوْتلاسین‬

378 ‫وان گلّه های فربه تو دُنبه پرورند‬ ‫قوْیونلارون قویروقلارین قاتلاسین‬

379 ‫حیدربابا ، دلِ تو چو باغِ تو شاد باد !‬ ‫حیدربابا ، سنوْن گؤیلوْن شاد اوْلسون‬

380 ‫شَهد و شکر به کام تو ، عمرت زیاد باد !‬ ‫دوْنیا وارکن ، آغزون دوْلی داد اوْلسون‬

381 ‫وین قصّه از حدیث من و تو به یاد باد !‬ ‫سنن گئچن تانیش اوْلسون ، یاد اوْلسون‬

382 ‫گو شاعرِ سخنورِ من ، شهریارِ من‬ ‫دینه منیم شاعر اوْغلوم شهریار‬

383 ‫عمری است مانده در غم و دور از دیارِ من‬ ‬ ‫بیر عمر دوْر غم اوْستوْنه غم قالار‬