چون زمین از گلیم گرد آلود از نظامی گنجوی خمسه 36

1 چون زمین از گلیم گرد آلود سایه گل بر آفتاب اندود

2 شه درین خشت خانهٔ خاکی خشت نمناک شد ز غمناکی

3 راه می‌جست بر مصالح کار تا ز گل چون برد درشتی خار

4 درجفای جهان نظاره کنان مصلحت را به عدل چاره کنان

5 چون ز کار وزیرش آمد یاد دست از اندیشه بر شقیقه نهاد

6 تا سحر گه نخفت ازان خجلی دیده برهم نزد ز تنگ دلی

7 چون درین کوزه سفال سرشت چشمه آفتاب ریحان کشت

8 شه چو باران رسیده ریحانی کرد بر تشنگان گل افشانی

9 داد فرمان که تخت بار زنند بر در بارگاه دار زنند

10 عام را بار داد و خود بنشست خاصگاه ایستاده تیغ بدست

11 سربلندان ملک را بنشاند عدل را ناقه بر بلندی راند

12 جمع کرد از خلایق انبوهی برکشید از نظارگاه کوهی

13 آن جفا پیشه را که بود وزیر پای تا سر کشیده در زنجیر

14 زنده بردار کرد و باک نبرد تا چو دزدان به شرمساری مرد

15 گفت هر ک آن‌چنان سرافرازد روزگارش چنین سراندازد

16 از خیانتگریست بدنامی وز بدی هست بد سرانجامی

17 ظالمی کانچنان نماید شور عادلانش چنین کنند به گور

18 تا نگوئی که عدل بی یار است آسمان و زمین بدین کار است

19 هر که میخ و کدینه پیش نهاد کنده بر دست و پای خویش نهاد

20 پس از این داوری نمای بزرگ یاد کرد از سگ و شبانه و گرگ

21 و آن شبان را بخواند و شاهی داد نیک بختی و نیک خواهی داد

22 سختی از کار مملکت برداشت برکسی زوردست کس نگذاشت

23 تا نه بس دیر از چنان تدبیر آهنش زر شد و پلاس حریر

24 لشگر و گنج شد بر او انبوه این ز دریا گذشت و آن از کوه

25 چون به خاقان رسیده شد خبرش باز پس شد نداد درد سرش

26 کس فرستاد و عذر خواست بسی بر نزد بی رضای او نفسی

27 گفت کان کشتنی که شاهش کشت آفتی بود فتنه را هم پشت

28 سوی ما نامه کرد و ما را خواند فصلهائی به دلفریبی راند

29 تا بدان عشوه‌های طبع فریب ازمن ساده طبع برد شکیب

30 گفت کان پر ز راست و ره خالی کاین بخوانی شتاب کن حالی

31 شه ز مستی بدان نپردازد کابی از دست بر رخ اندازد

32 من کمر بسته‌ام به دمسازی از تو تیغ و ز من سراندازی

33 چون خبرهای شاه بشنیدم کارها بر خلاف آن دیدم

34 شه به هنگام آشتی و نبرد کارهائی کند که شاید کرد

35 من همان سفته گوش حلقه کشم با خود از چین و با تو از حبشم

36 دخترم خود کنیز خانه تست تاج من خاک آستانه تست

37 وانچه آن خائن خرابی خواه به شکایت نبشته بود ز شاه

38 همه طومارها بهم در پیخت داد تا پیک پیش خسرو ریخت

39 شه چو برخواند نامهای وزیر تیز شد چون قلم به دست دبیر

40 بر هلاکش سپاسداری کرد کار ازان پس به استواری کرد

41 پیکر عدل چون به دیدهٔ شاه عبرت انگیخت از سپید و سیاه

42 شاه کرد از جمال منظر او هفت پیکر فدای پیکر او

43 بیخ دیگر خیالها برکند دل درو بست و شد بدو خرسند