الباب الثالث: فی ما یتعلق باحوال الباطن و المرید در دیوان رباعیات اوحدالدین کرمانی

1 در دست تکلّف چو اسیری ای دل بر طبع خودت نیست امیری ای دل

2 جهدی بکن از سر تکلّف برخیز در پای تکلف به چه میری ای دل

1 زنهار دلا بکوش اگر باخبری کز دست تکلّف تو مگر جان بُبَری

2 مادام که در بند تکلّف باشی از عمر خود و عیش جهان بی خبری

1 امروز درین زمانه بی یاری به در خلق وفا نماند تنهایی به

2 چون رونق علم نیست جهل اولی تر چون قیمت عقل نیست سَودایی به

1 شمع دل من روی چو شمع تو بس است چون روی تو نیست شمع و شاهد هوس است

2 با ما چو غم تو ساعتی یک نفس است در حسرت این واقعه بسیار کس است

1 گر زانک بر کس نروم روزی چند تا کاشتهٔ خود دروم روزی چند

2 دانی غرضم از آن نشستن چه بُود تا غیبت خلق نشنوم روزی چند

1 بی روی توَم زخویشتن دل بگرفت وز درد توَم زمرد و زن دل بگرفت

2 از من دل من گرفت [و از دل] من نیز از سوزش حال دل من دل بگرفت

1 یکباره زعقل و خردم دل بگرفت وز خیر و شر و نیک و بدم دل بگرفت

2 احوال حدیث دیگران خود بگذار از خویشتن و حال خودم دل بگرفت

1 آنها که درین راه فلاحی باشند کی یار می و جفت صراحی باشند

2 گر خلوت و عزلت از اباحت باشد پس جملهٔ انبیا مباحی باشند

1 این آزادی هزار جان بیش ارزد و این تنهایی ملک جهان بیش ارزد

2 در خلوت یک زمان با خود بودن از جان و جهان این و آن بیش ارزد

1 ای دل تو طربناک نئی حیران باش رنج تو زدانش است و رو نادان باش

2 خواهی که زدست دیو مردم برهی مانند پری زآدمی پنهان باش