باب سیزدهم: در ذمِّ مردمِ ب‍یحوصله و معانی كه تعلّق به در مختارنامه عطار نیشابوری

1 هر جان که بدان سرِّ معما نرسید در شیب فرو رفت و به بالا نرسید

2 بیچاره دل کسی که از شومی نفس در قطرگی افتاد و به دریا نرسید

1 هر دل که بجان طریق دمساز نیافت در ذُلّ بماند و هیچ اعزاز نیافت

2 اقبال دو کون، ره بدو یافتن است بیچاره کسی که ره بدو باز نیافت

1 سنگی که نه در فروغِ خور خواهد ماند ممکن نبود که او گهر خواهد ماند

2 هر کو با اصل شاخ پیوسته نکرد پیوسته شکسته شاخ، درخواهد ماند

1 مردند همه، در هوسی، چتوان کرد من با که برآرم نفسی، چتوان کرد

2 دیرست که روز باز بودست ولیک بیدار نمیشود کسی، چتوان کرد

1 کو دل که بداند نفسی اسرارش کو گوش که بشنود دمی گفتارش

2 آن ماه جمال مینماید شب و روز کو دیده که تا برخورد از دیدارش

1 گر دیدهوری مرد لقا باید شد مستغرق وحدتِ خدا باید شد

2 جایی که بود وجود دریا دایم مشغول به کُوپْله چرا باید شد

1 چون می بتوان به پادشاهی مردن افسوس بود بدین تباهی مردن

2 عالم همه پرمایدهٔ انعام است تو گرسنه و تشنه بخواهی مردن

1 ای در طلب گره گشائی مرده در وصل بزاده در جدائی مرده

2 ای بر لب بحر، تشنه، با خاک شده وی بر سر گنج در گدائی مرده

1 ای همچو سگی به استخوانی قانع تاکی باشی به خاکدانی قانع

2 چون هر نَفَست هزار جان در راه است از بهرِ چه‌ای به نیم جانی قانع

1 ای جان تو در ذُلِّ جدائی قانع گشته دل تو به بی وفائی قانع

2 این سخت نیایدت که میباید بود سلطان بچه‌ای را به گدائی قانع