الباب الخامس فی فضیلة العلم، ذکر العلم اربح لانّ فضله ارجح در حدیقة الحقیقه و شریعة الطریقه سنایی غزنوی

1 دل قوی کند ز زحمت و بیم جز شراب مفرّح تسلیم

2 ایمن آنگه شوی ز محنت و تاب که خوری شربتی ز بادهٔ ناب

3 تا نخوردی شراب دین مستی چون بخوردی ز هر بلا رستی

4 وان مفرّح که اولیا سازند در شفاخانهٔ رضا سازند

1 این چنین خوانده‌ام که در بغداد بود مردی و دل ز دست بداد

2 در رهِ عشق مرد شد صادق ناگهان گشت بر زنی عاشق

3 بود نهرالمعلی این را باب زن ز کرج آب دجله گشت حجاب

4 هر شب این مرد ز آتشِ دل خویش راه دجله سبک گرفتی پیش

1 آن یکی خیره ز اشتری پرسید که مر او را چنان مسخّر دید

2 که چرا با چین قد و قامت کودکی را همی کنی طاعت

3 هیکلت بس شگرف گاه طلاع کودکان را چرا شوی مطواع

4 دادش اشتر جواب و گفت ای مرد من شدستم چنین متابع درد

1 شبلی از پیر روزگار جُنید کرد نیکو سؤالی از پی صید

2 گفت پیرا نهادِ جمله علوم مر مرا کن درین زمان معلوم

3 تا بدانم که راه عقبی چیست مرد این راه زین خلایق کیست

4 گفت برگیر خواجه زود قلم تا بگویم ترا ز سرّ قدم

1 رافضی را عوام در تف کین می‌زدند از پی حمیّت دین

2 یکی از رهگذر درآمد زود بیش از آن زد که آن گره زده بود

3 گفتم ار می‌زدند ایشانش بهر اشکال کفر و ایمانش

4 تو چرا باری ای به دل سندان بی‌خبر کوفتی دو صد چندان

1 دل خریدار نیست جز غم را آن بنشنیده ای که آدم را

2 عزِّ علمش سوی جنان آورد دل عشقش به خاکدان آورد

3 چون ره علم رفت سلطان شد چون ره دل گرفت عریان شد

4 چون همه لطفها بدید از حق عشق جانش ندا شنید از حق

1 در بهشت از نه اکل و شُربستی کی ترا زی نماز قربستی

2 منبلی گفت بر درش قائم زان شدستم که اکلها دائم

3 دوستداران درگهش سمرند لقمه خواران خلد او دگرند

4 برهٔ شیر مست و مرغ سمین چشم داری ز وی بیوم‌الدین

1 از دَرِ تن که صاحب کُلهست تا به دل صدهزار ساله رهست

2 هست بر سالکان به وقت رحیل همچو موسی و خصم و منزل نیل

3 لیک بر وی چو بسته گردد کار نار گردد به عاقبت دینار

4 تا خدای آن رهی که در بندست همچو زنجیر در هم افگندست

1 جد زند بوسه بر ستانهٔ دل هزل نبود کلیدِ خانهٔ دل

2 دل به رشوت پذیرد از جان نور کی بود زیردست رضوان حور

3 وزن سر همچو وزن سر سبکست برگ دل همچو برگ گل تُنُکست

4 بر درِ اهل دل به وقت طعام گندمی گزدمی بود ز حرام

1 چون نهان شد ز بهر سود زمین آتشِ آسمان ز دود زمین

2 دهر چون در سرای قیر اندود تودهٔ دوده با تلاطم دود

3 ظلمهای سپهر در یادم گشته در طبع دهر مستحکم

4 پیش دیوان درون دمگه زشت زنگیان پای‌کوب بر انگِشت