باب سوم در عشق و مستی و شور در بوستان سعدی شیرازی

1 یکی خرده بر شاه غزنین گرفت که حسنی ندارد ایاز ای شگفت

2 گلی را که نه رنگ باشد نه بوی غریب است سودای بلبل بر اوی!

3 به محمود گفت این حکایت کسی بپیچید از اندیشه بر خود بسی

4 که عشق من ای خواجه بر خوی اوست نه بر قد و بالای نیکوی اوست

1 یکی در نشابور دانی چه گفت چو فرزندش از فرض خفتن بخفت؟

2 توقع مدار ای پسر گر کسی که بی سعی هرگز به جایی رسی

3 سمیلان چو می بر نگیرد قدم وجودی است بی منفعت چون عدم

4 طمع دار سود و بترس از زیان که بی بهره باشند فارغ زیان

1 رئیس دهی با پسر در رهی گذشتند بر قلب شاهنشهی

2 پسر چاوشان دید و تیغ و تبر قباهای اطلس، کمرهای زر

3 یلان کماندار نخجیر زن غلامان ترکش کش تیرزن

4 یکی در برش پرنیانی قباه یکی بر سرش خسروانی کلاه

1 طبیبی پری چهره در مرو بود که در باغ دل قامتش سرو بود

2 نه از درد دلهای ریشش خبر نه از چشم بیمار خویشش خبر

3 حکایت کند دردمندی غریب که خوش بود چندی سرم با طبیب

4 نمی‌خواستم تندرستی خویش که دیگر نیاید طبیبم به پیش

1 ره عقل جز پیچ بر پیچ نیست بر عارفان جز خدا هیچ نیست

2 توان گفتن این با حقایق شناس ولی خرده گیرند اهل قیاس

3 که پس آسمان و زمین چیستند؟ بنی آدم و دام و دد کیستند؟

4 پسندیده پرسیدی ای هوشمند بگویم گر آید جوابت پسند

1 شکایت کند نوعروسی جوان به پیری ز داماد نامهربان

2 که مپسند چندین که با این پسر به تلخی رود روزگارم به سر

3 کسانی که با ما در این منزلند نبینم که چون من پریشان دلند

4 زن و مرد با هم چنان دوستند که گویی دو مغز و یکی پوستند

1 یکی پنجهٔ آهنین راست کرد که با شیر زورآوری خواست کرد

2 چو شیرش به سرپنجه در خود کشید دگر زور در پنجه در خود ندید

3 یکی گفتش آخر چه خسبی چو زن؟ به سرپنجه آهنینش بزن

4 شنیدم که مسکین در آن زیر گفت نشاید بدین پنجه با شیر گفت

1 میان دو عم زاده وصلت فتاد دو خورشید سیمای مهتر نژاد

2 یکی را به غایت خوش افتاده بود دگر نافر و سرکش افتاده بود

3 یکی خلق و لطف پریوار داشت یکی روی در روی دیوار داشت

4 یکی خویشتن را بیاراستی دگر مرگ خویش از خدا خواستی

1 به مجنون کسی گفت کای نیک پی چه بودت که دیگر نیایی به حی؟

2 مگر در سرت شور لیلی نماند خیالت دگر گشت و میلی نماند؟

3 چو بشنید بیچاره بگریست زار که ای خواجه دستم ز دامن بدار

4 مرا خود دلی دردمند است ریش تو نیزم نمک بر جراحت مریش

1 قضا را من و پیری از فاریاب رسیدیم در خاک مغرب به آب

2 مرا یک درم بود برداشتند به کشتی و درویش بگذاشتند

3 سیاهان براندند کشتی چو دود که آن ناخدا نا خدا ترس بود

4 مرا گریه آمد ز تیمار جفت بر آن گریه قهقه بخندید و گفت