زحلش از سنایی غزنوی حدیقة الحقیقه و شریعة الطریقه 15

1 زحلش زیر پای کرده نثار همّت و ذهن و حفظ و فکر و وقار

2 مشتری جانش را سپرده عطا صدق و عدل و صلاح و دین و وفا

3 داده مریخش از برای خطر مجد و اقدام و عزم و زور و ظفر

4 شمس پیشش کشیده بهر جمال نعمت و رفعت و بها و جلال

5 زهره بر وی نشانده از پی نور زینت و خلق و ظرف و ذوق و سرور

6 برده پیشش عُطارد از معلوم فطنت و حلم و رای و نطق و علوم

7 کرده بر وی نثار جرم قمر سرعت و نشو و لطف و زینت و فر

8 آمده با هزار عزّ و مراد بر سر چارسوی کون و فساد

9 در جهان خدای دزدیده ماه نو دین به روی او دیده

10 لاجرم در جهان کن مکنش شده نیک از جمال او سکنش

11 برگرفته به فضل بی‌یاران کله از تارک وفاداران

12 همه را در طرب طلب کرده پس به مازاغشان ادب کرده

13 بوده یاران او ز روم و حبش با صهیب و بلال عیشش خوش

14 بوده اصحاب صفّه یارانش همچو ابری که عفو بارانش

15 جان فدا کرده بهر یزدان را اهد قومی بگفته نادان را

16 در فنا راعی رمه شده او او همه گشته تا همه شده او

17 وآن چهاری که پیش خوان بودند مغز و دل دیدگان و جان بودند

18 هریکی زان چهار چون مردان اندرین ساحت و درین میدان

19 مغز را صدق داده دل را عدل دیده را شرم داده جان را بذل

20 دل و چشمش ز راه نتف و نتف خَلق و خُلقش ز بهر عز و شرف

21 نیک را خود نکرده هرگز رد وآنچه بد را نیامده زو بد

22 نَفَسِ شرکِ دوستان دربست قفسِ جان دشمنان بشکست

23 آن نفس با صفا چو درهم شد آن قفس هیزم جهنم شد

24 طاق در مهر بی‌تناهی او طوق داران پادشاهی او

25 طوق دارانش از نبی و ولی متمسّک به عروة الوثقی

26 جمله یارانش جان فدا کردند لفظ او روز و شب غذا کرده

27 جاه او هم رکاب علّیّین دین او هم عنان یوم‌الدّین

28 در اُحد با اَحد یکی بوده ورچه یارانش اندکی بوده

29 گوهر از زخم سنگ بدروزی یافت از ساز جان او سوزی

30 لب و دندان او پر از خون شد اشک چشمش چو موج جیحون شد

31 اهد قومی در آن میان گفته در کنارش عقیق ناسفته

32 خواجه ابلیس نعره زن بر کوه کاینت فتحی بزرگ و کار شکوه

33 کشته شد نقطهٔ امید و امل روی یاران به پشت گشت بدل

34 هند هودج نهاده بر سرِ کوه کافران پیش او گروه گروه

35 بانگ می‌کرد کین نه از غدرست بلکه این کار کینهٔ بدرست

36 دستِ احمد بریده شک را پی سر حربه‌اش بریده جان اُبی

37 زو چو شد جان او فزون ز اتش جان جبرئیل نعره از دل خوش

38 زانکه می‌دید نصرت از درگاه از پی فتح آن سپهر سپاه

39 نعرهٔ کافران بر اوج شده نحر هریک چو بحر و موج شده

40 که فگندیم سرو را از پای سرو بستان فروز شرع آرای

41 مثله افگنده حمزه در میدان همچو هفتاد زان جوان مردان

42 مجد او آسمان جان مَلَک شرفش پاسبان بام فلک

43 ماه بود آن اما طارم قاب پیش روی از جلال بسته نقاب

44 که بدیدنش آشکار و نهان دیدهٔ سعد و سینهٔ سلمان

45 باز بودند عیب را عیبه صخر و بوجهل و شیبه و عتبه

46 زان همه کور و بی‌بصر ماندند کاندرین راه مختصر ماندند

47 کرد بر روی کشتگان نیاز در دروازهٔ قیامت باز

48 از درون و برون به لفظ و بیان بسته بر دیو ده دریچهٔ جان

49 بوده در بندگی و خار و رای سرو آزاد جویبار خدای

50 چشم دین روشن از بقایش بود نور خورشید از آن لقایش بود

51 بدل خون ز بهر سرِّ یقین دین روان کرده در یکاد و یبین

52 ماه بود آن سپهر فرخنده که خور از روی او زند خنده

53 خندهٔ مه ز قرص خور باشد خور مه جامه مختصر باشد

54 کرده از بهر طفل بی‌فرمان مادر طبع را سیه پستان

55 وز خرد سوی جان زیرک و غمر مرگ را دوست روی کرده چو عمر

56 چون درخت بهار لطف قدم آبش و تازگیش کرده بهم

57 شمع بود آن همای فرخنده از درون سوز و از برون خنده