به مهر اندرون از ابوالقاسم فردوسی شاهنامه 5

1 به مهر اندرون بود شاه جهان که بشنید گفتار کارآگهان

2 که افراسیاب آمد و صدهزار گزیده ز ترکان شمرده سوار

3 سوی شهر ایران نهادست روی وزو گشت کشور پر از گفت و گوی

4 دل شاه کاووس ازان تنگ شد که از بزم رایش سوی جنگ شد

5 یکی انجمن کرد از ایرانیان کسی را که بد نیکخواه کیان

6 بدیشان چنین گفت کافراسیاب ز باد و ز آتش ز خاک و ز آب

7 همانا که ایزد نکردش سرشت مگر خود سپهرش دگرگونه کشت

8 که چندین به سوگند پیمان کند زبان را به خوبی گروگان کند

9 چو گردآورد مردم کینه جوی بتابد ز پیمان و سوگند روی

10 جز از من نشاید ورا کینه خواه کنم روز روشن بدو بر سیاه

11 مگر گم کنم نام او در جهان وگر نه چو تیر از کمان ناگهان

12 سپه سازد و رزم ایران کند بسی زین بر و بوم ویران کند

13 بدو گفت موبد چه باید سپاه چو خود رفت باید به آوردگاه

14 چرا خواسته داد باید بباد در گنج چندین چه باید گشاد

15 دو بار این سر نامور گاه خویش سپردی به تیزی به بدخواه خویش

16 کنون پهلوانی نگه کن گزین سزاوار جنگ و سزاوار کین

17 چنین داد پاسخ بدیشان که من نبینم کسی را بدین انجمن

18 که دارد پی و تاب افراسیاب مرا رفت باید چو کشتی بر آب

19 شما بازگردید تا من کنون بپیچم یکی دل برین رهنمون

20 سیاوش ازان دل پراندیشه کرد روان را از اندیشه چون بیشه کرد

21 به دل گفت من سازم این رزمگاه به خوبی بگویم بخواهم ز شاه

22 مگر کم رهایی دهد دادگر ز سودابه و گفت و گوی پدر

23 دگر گر ازین کار نام آورم چنین لشکری را به دام آورم

24 بشد با کمر پیش کاووس شاه بدو گفت من دارم این پایگاه

25 که با شاه توران بجویم نبرد سر سروران اندر آرم به گرد

26 چنین بود رای جهان آفرین که او جان سپارد به توران زمین

27 به رای و به اندیشهٔ نابکار کجا بازگردد بد روزگار

28 بدین کار همداستان شد پدر که بندد برین کین سیاوش کمر

29 ازو شادمان گشت و بنواختش به نوی یکی پایگه ساختش

30 بدو گفت گنج و گهر پیش تست تو گویی سپه سر به سر خویش تست

31 ز گفتار و کردار و از آفرین که خوانند بر تو به ایران زمین

32 گو پیلتن را بر خویش خواند بسی داستانهای نیکو براند

33 بدو گفت همزور تو پیل نیست چو گرد پی رخش تو نیل نیست

34 ز گیتی هنرمند و خامش توی که پروردگار سیاوش توی

35 چو آهن ببندد به کان در گهر گشاده شود چون تو بستی کمر

36 سیاوش بیامد کمر بر میان سخن گفت با من چو شیر ژیان

37 همی خواهد او جنگ افراسیاب تو با او برو روی ازو برمتاب

38 چو بیدار باشی تو خواب آیدم چو آرام یابی شتاب آیدم

39 جهان ایمن از تیر و شمشیر تست سر ماه با چرخ در زیر تست

40 تهمتن بدو گفت من بنده‌ام سخن هرچ گویی نیوشنده‌ام

41 سیاوش پناه و روان منست سر تاج او آسمان منست

42 چو بشنید ازو آفرین کرد و گفت که با جان پاکت خرد باد جفت

43 وزان پس خروشیدن نای و کوس برآمد بیامد سپهدار طوس

44 به درگاه بر انجمن شد سپاه در گنج دینار بگشاد شاه

45 ز شمشیر و گرز و کلاه و کمر همان خود و درع و سنان و سپر

46 به گنجی که بد جامهٔ نابرید فرستاد نزد سیاوش کلید

47 که بر جان و بر خواسته کدخدای توی ساز کن تا چه آیدت رای

48 گزین کرد ازان نامداران سوار دلیران جنگی ده و دو هزار

49 هم از پهلو و پارس و کوچ و بلوچ ز گیلان جنگی و دشت سروچ

50 سپرور پیاده ده و دو هزار گزین کرد شاه از در کارزار

51 از ایران هرآنکس که گوزاده بود دلیر و خردمند و آزاده بود

52 به بالا و سال سیاوش بدند خردمند و بیدار و خامش بدند

53 ز گردان جنگی و نام‌آوران چو بهرام و چون زنگهٔ شاوران

54 همان پنج موبد از ایرانیان برافراختند اختر کاویان

55 بفرمود تا جمله بیرون شدند ز پهلو سوی دشت و هامون شدند

56 تو گفتی که اندر زمین جای نیست که بر خاک او نعل را پای نیست

57 سراندر سپهر اختر کاویان چو ماه درخشنده اندر میان

58 ز پهلو برون رفت کاووس شاه یکی تیز برگشت گرد سپاه

59 یکی آفرین کرد پرمایه کی که ای نامداران فرخنده پی

60 مبادا جز از بخت همراهتان شده تیره دیدار بدخواهتان

61 به نیک اختر و تندرستی شدن به پیروزی و شاد باز آمدن

62 وزان جایگه کوس بر پیل بست به گردان بفرمود و خود برنشست

63 دو دیده پر از آب کاووس شاه همی بود یک روز با او به راه

64 سرانجام مر یکدگر را کنار گرفتند هر دو چو ابر بهار

65 ز دیده همی خون فرو ریختند به زاری خروشی برانگیختند

66 گواهی همی داد دل در شدن که دیدار ازان پس نخواهد بدن

67 چنین است کردار گردنده دهر گهی نوش بار آورد گاه زهر

68 سوی گاه بنهاد کاووس روی سیاوش ابا لشکر جنگ‌جوی

69 سپه را سوی زابلستان کشید ابا پیلتن سوی دستان کشید

70 همی بود یکچند با رود و می به نزدیک دستان فرخنده پی

71 گهی با تهمتن بدی می بدست گهی با زواره گزیدی نشست

72 گهی شاد بر تخت دستان بدی گهی در شکار و شبستان بدی

73 چو یک ماه بگذشت لشکر براند گوپیلتن رفت و دستان بماند

74 سپاهی برفتند با پهلوان ز زابل هم از کابل و هندوان

75 ز هر سو که بد نامور لشکری بخواند و بیامد به شهر هری

76 ازیشان فراوان پیاده ببرد بنه زنگهٔ شاوران را سپرد

77 سوی طالقان آمد و مرورود سپهرش همی داد گفتی درود

78 ازانپس بیامد به نزدیک بلخ نیازرد کس را به گفتار تلخ

79 وزان روی گرسیوز و بارمان کشیدند لشکر چو باد دمان

80 سپهرم بد و بارمان پیش رو خبر شد بدیشان ز سالار نو

81 که آمد سپاهی و شاهی جوان از ایران گو پیلتن پهلوان

82 هیونی به نزدیک افراسیاب برافگند برسان کشتی برآب

83 که آمد ز ایران سپاهی گران سپهبد سیاووش و با او سران

84 سپه کش چو رستم گو پیلتن به یک دست خنجر به دیگر کفن

85 تو لشکر بیاری و چندین مپای که از باد کشتی بجنبد ز جای

86 برانگیخت برسان آتش هیون کزین سان سخن راند با رهنمون

87 سیاووش زین سو به پاسخ نماند سوی بلخ چون باد لشکر براند

88 چو تنگ اندر آمد ز ایران سپاه نشایست کردن به پاسخ نگاه

89 نگه کرد گرسیوز جنگ‌جوی جز از جنگ جستن ندید ایچ روی

90 چو ز ایران سپاه اندر آمد به تنگ به دروازهٔ بلخ برخاست جنگ

91 دو جنگ گران کرده شد در سه روز بیامد سیاووش لشکر فروز

92 پیاده فرستاد بر هر دری به بلخ اندر آمد گران لشکری

93 گریزان سپهرم بدان روی آب بشدبا سپه نزد افراسیاب

94 سیاوش در بلخ شد با سپاه یکی نامه فرمود نزدیک شاه

95 نوشتن به مشک و گلاب و عبیر چانچون سزاوار بد بر حریر

96 نخست آفرین کرد بر کردگار کزو گشت پیروز و به روزگار

97 خداوند خورشید و گردنده ماه فرازندهٔ تاج و تخت و کلاه

98 کسی را که خواهد برآرد بلند یکی را کند سوگوار و نژند

99 چرا نه به فرمانش اندر نه چون خرد کرد باید بدین رهنمون

100 ازان دادگر کاو جهان آفرید ابا آشکارا نهان آفرید

101 همی آفرین باد بر شهریار همه نیکوی باد فرجام کار

102 به بلخ آمدم شاد و پیروز بخت به فر جهاندار باتاج و تخت

103 سه روز اندرین جنگ شد روزگار چهارم ببخشود پروردگار

104 سپهرم به ترمذ شد و بارمان به کردار ناوک بجست از کمان

105 کنون تا به جیحون سپاه منست جهان زیر فر کلاه منست

106 به سغد است با لشکر افراسیاب سپاه و سپهبد بدان روی آب

107 گر ایدونک فرمان دهد شهریار سپه بگذرانم کنم کارزار

108 چو نامه بر شاه ایران رسید سر تاج و تختش به کیوان رسید

109 به یزدان پناهید و زو جست بخت بدان تا ببار آید آن نو درخت

110 به شادی یکی نامه پاسخ نوشت چو تازه بهاری در اردیبهشت

111 که از آفرینندهٔ هور و ماه جهاندار و بخشندهٔ تاج و گاه

112 ترا جاودان شادمان باد دل ز درد و بلا گشته آزاد دل

113 همیشه به پیروزی و فرهی کلاه بزرگی و تاج مهی

114 سپه بردی و جنگ را خواستی که بخت و هنر داری و راستی

115 همی از لبت شیر بوید هنوز که زد بر کمان تو از جنگ توز

116 همیشه هنرمند بادا تنت رسیده به کام دل روشنت

117 ازان پس که پیروز گشتی به جنگ به کار اندرون کرد باید درنگ

118 نباید پراگنده کردن سپاه بپیمای روز و برآرای گاه

119 که آن ترک بدپیشه و ریمنست که هم بدنژادست و هم بدتنست

120 همان با کلاهست و با دستگاه همی سر برآرد ز تابنده ماه

121 مکن هیچ بر جنگ جستن شتاب به جنگ تو آید خود افراسیاب

122 گر ایدونک زین روی جیحون کشد همی دامن خویش در خون کشد

123 نهاد از بر نامه بر مهر خویش همانگه فرستاده را خواند پیش

124 بدو داد و فرمود تا گشت باز همی تاخت اندر نشیب و فراز

125 فرستاده نزد سیاوش رسید چو آن نامهٔ شاه ایران بدید

126 زمین را ببوسید و دل شاد کرد ز هر غم دل پاک آزاد کرد

127 ازان نامهٔ شاه چون گشت شاد بخندید و نامه بسر بر نهاد

128 نگه داشت بیدار فرمان اوی نپیچید دل را ز پیمان اوی

129 وزان سو چو گرسیوز شوخ مرد بیامد بر شاه ترکان چو گرد

130 بگفت آن سخنهای ناپاک و تلخ که آمد سپهبد سیاوش به بلخ

131 سپه کش چو رستم سپاهی گران بسی نامداران و جنگ آوران

132 ز هر یک ز ما بود پنجاه بیش سرافراز با گرزهٔ گاومیش

133 پیاده به کردار آتش بدند سپردار با تیر و ترکش بدند

134 نپرد به کردار ایشان عقاب یکی را سر اندر نیاید بخواب

135 سه روز و سه شب بود هم زین نشان غمی شد سر و اسپ گردنکشان

136 ازیشان کسی را که خواب آمدی ز جنگش بدانگه شتاب آمدی

137 بخفتی و آسوده برخاستی به نوی یکی جنگ آراستی

138 برآشفت چون آتش افراسیاب که چندش چه گویی ز آرام و خواب

139 به گرسیوز اندر چنان بنگرید که گفتی میانش بخواهد برید

140 یکی بانگ برزد براندش ز پیش کجا خواست راندن برو خشم خویش

141 بفرمود کز نامداران هزار بخوانید وز بزم سازید کار

142 سراسر همه دشت پرچین نهید به سغد اندر آرایش چین نهید

143 بدین سان به شادی گذر کرد روز چو از چشم شد دور گیتی فروز

144 به خواب و به آرامش آمد شتاب بغلتید بر جامه افراسیاب