ز راه پاسخ آن ماه قصب پوش از نظامی گنجوی خمسه 73

1 ز راه پاسخ آن ماه قصب پوش ز شکر کرد شه را حلقه در گوش

2 گشاد از درج گوهر قفل یاقوت رطب را قند داد و قند را قوت

3 مثالی داد مه را در سواری براتی مشک و در پرده‌داری

4 ستون سرو را رفتن در آموخت چو غنچه تیز شد چون گل برافروخت

5 به خدمت بوسه زد بر گوشه بام که باشد خشت پخته عنبر خام

6 چو نوبت داشت در خدمت نمودن برون زد نوبتی در دل ربودن

7 نخستین گفت کای دارای عالم بر آورده علم بالای عالم

8 ز چین تا روم در توقیع نامت قدر خان بنده و قیصر غلامت

9 نه تنها خاک تو خاقان چین است چنینت چند خاکی بر زمین است

10 هران پالوده‌ای کو خود بود زرد به چربی یا به شیرینی توان خورد

11 من آن پالوده روغن گذارم که جز نامی ز شیرینی ندارم

12 بلی تا گشتم از عالم پدیدار ترا بودم به جان و دل خریدار

13 نه پی در جستجوی کس فشردم نه جز روی تو کس را سجده بردم

14 ندیدم در تو بوی مهربانی بجز گردن کشی و دل گرانی

15 حساب آرزوی خویش کردن به روی دیگران در پیش کردن

16 نه عشق این شهوتی باشد هوائی کجا عشق و تو ای فارغ کجائی

17 مرا پیلی سزد کو را کنم بند تو شاهی بر تو نتوان بیدق افکند

18 به مهمانی غزالی چون شود شیر ز گنجکشی عقابی کی شود سیر

19 تو گر سروی و من پیش تو خاشاک نه آخر هر دو هستیم از یکی خاک

20 سپند و عود بر مجمر یکی دان بخور و دود و خاکستر یکی دان

21 کبابی باید این خان را نمک سود مگس در پای پیلان کی کند سود

22 زبانت آتشی خوش میفروزد خوش آن باشد که دیگت را نسوزد

23 چو سیلی کامدی در حوض ماهی مراد خویشتن را برد خواهی

24 ز طوفان تو خواهم کرد پرهیز بر این در خواه بنشین خواه برخیز

25 کمند افکندنت بر قلعه ماه چه باید چون نیابی بر فلک راه

26 به شب بازی فلک را در نگیری به افسون ماه را در بر نگیری

27 در ناسفته را گر سفت باید سخن در گوش دریا گفت باید

28 بر باغ ارم پوشیده شاخست غلط گفتم در روزی فراخست

29 من آبم نام آب زندگانی تو آتش نام آن آتش جوانی

30 نخواهم آب و آتش در هم افتد کز ایشان فتنه‌ها در عالم افتد

31 به ار تا زنده باشم گرد آنکس نگردم کز من او را بس بود بس

32 برو هم با شکر میکن شکاری ترا با شهد شیرین نیست کاری

33 شکر بوسی لب کس را نشاید مگر دندان که او خردش بخاید

34 به شیرین بوسه را بازار تیز است که شیرینی لبش را خانه خیز است

35 به شیرین از شکر چندین مزن لاف که از قصاب دور افتد قصب باف

36 دو باشد منجنیق از روی فرهنگ یکی ابریشم اندازد یکی سنگ

37 به شکر نشکند شیرینی کس لب شیرین بود شکر شکن بس

38 ترا گر ناگواری بود از این بیش ز شکر ساختی گلشکر خویش

39 شکر خواهی و شیرین نیز خواهی شکار ماه کن یا صید ماهی

40 هوای قصر شیرینت تمامست سر کوی شکر دانی کدامست

41 من از خون جگر باریدن خویش نپردازم بسر خاریدن خویش

42 نیاید شه پرستی دیگر از من پرستاری طلب چابک‌تر از من

43 بیاد من که باد این یاد بدرود نوا خوش می‌زنی گر نگسلد رود

44 به تندی چند گوئی با اسیران تو میگو تا نویسندت دبیران

45 ز غم خوردن دلی آزاد داری به دم دادن سری پرباد داری

46 چه باید با تو خون خوردن به ساغر به دم فربه شدن چون میش لاغر

47 ز تو گر کار من بد گشت بگذار خدائی هست کو نیکو کند کار

48 نشینم هم در این ویرانه وادی بر انگیزم منادی بر منادی

49 که با شیرین چه بازی کرد پرویز عروس اینجا کجا کرد او شکر ریز

50 بس آن یک ره که در دام اوفتادم هم از نرخ و هم از نام اوفتادم

51 چو شد در نامها نامم شکسته در بی‌نام و ننگان باد بسته

52 ز در بستن رقیبم رسته باشد خزینه به که او در بسته باشد

53 ز قند من سمرها در جهانست در قصرم سمرقندی از آنست

54 اگر بردر گشادن نیستم دست توانم بر تو از گیسو رسن بست

55 گرم باید چو می در جامت آرم به زلف چون رسن بر بامت آرم

56 ولی باد از رسن پایت ربود است رسن بازی نمی‌دانی چه سود است

57 همان به کانچه من دیدم بداغت نسوزم روغن خود در چراغت

58 ز جوش خون دل چون باز گفتم شبت خوش باد و روزت خوش که رفتم

59 بگفت این و چو سرو از جای برخاست جبین را کج گرفت و فرق را راست

60 پرند افشاند و از طرف پرندش جهان پر شد ز قالبهای قندش

61 بدان آیین که خوبان را بود دست ز نخدان می‌گشاد و زلف می‌بست

62 جمال خویش را در خز و خارا به پوشیدن همی کرد آشکارا

63 گهی می‌کرد نسرین را قصب پوش گهی می‌زد شقایق بر بناگوش

64 گهی بر فرق بند آشفته می‌بود گره می‌بست و بر مه مشک میسود

65 به زیور راست کردن دیر میشد که پایش بر سر شمشیر میشد

66 ز نیکو کردن زنجیر خلخال نه نیکو کرد بر زنجیریان حال

67 ز گیسو گه کمر می‌کرد و گه تاج بدان تاج و کمر شه گشته محتاج

68 شقایق بستنش بر گردن ماه کمند انداخته بر گردن شاه

69 در آن حلواپزی کرد آتشی نرم که حلوا را بسوزد آتش گرم

70 چو هر هفت آنچه بایست از نکوئی بکرد آن خوبروی از خوبروئی

71 به شوخی پشت بر شه کرد حالی ز خورشید آسمان را کرد خالی

72 در آن پیچش که زلفش تاب می‌داد سرینش ساق را سیماب می‌داد

73 به گیسوی رسن‌وار از پس پشت چو افعی هر که را می‌دید می‌کشت

74 بلورین گردنش در طوق سازی بدان مشگین رسن می‌کرد بازی

75 دلی کز عشق آن گردن همی مرد رسن در گردنش با خود همی برد

76 به رعنائی گذشت از گوشه بام ز شاه آرام شد چون شد دلارام

77 بسی دادش به جان خویش سوگند که تا باز آمد آن رعنای دلبند

78 نشست و لولو از نرگس همی ریخت بدان آب از جهان آتش برانگیخت

79 بهر دستان که دل شاید ربودن نمود آنچ از فسون باید نمودن

80 عملهائی که عاشق را کند سست عجب چست آید از معشوقه چست