«بِسْمِ از رشیدالدین میبدی کشف الاسرار و عدة الابرار 1

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ» بنام خداوند بخشاینده مهربان. ,

«یا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمْ» ای مردمان بپرهیزید از عذاب خداوند خویش، «إِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَیْ‌ءٌ عَظِیمٌ» (۱) بدرستی که جنبش رستاخیز چیزی بزرگست. ,

«یَوْمَ تَرَوْنَها» آن روز که زلزله بینید، «تَذْهَلُ کُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ» باز ماند هر شیر دهنده‌ای از آن فرزند که شیر میداد، «وَ تَضَعُ کُلُّ ذاتِ حَمْلٍ حَمْلَها» و بنهد هر باروری آنچه دارد از بار خویش، «وَ تَرَی النَّاسَ سُکاری‌»و مردمان را در دیدار چشم مستان بینی، «وَ ما هُمْ بِسُکاری‌» و ایشان مستان نیستند، «وَ لکِنَّ عَذابَ اللَّهِ شَدِیدٌ» (۲) لکن عذاب خدای که می‌بینند سختست. ,

«وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یُجادِلُ فِی اللَّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ» و از مردمان کس است که می پیکار کند در خدای تعالی بی‌دانش، «وَ یَتَّبِعُ کُلَّ شَیْطانٍ مَرِیدٍ» (۳) و بر پی میرود هر دیوی را شوخ پلید. ,

«کُتِبَ عَلَیْهِ» که بر آن دیو نوشته‌اند، «أَنَّهُ مَنْ تَوَلَّاهُ فَأَنَّهُ یُضِلُّهُ» که هر که باو گوید او آن کس را بی راه کند، «وَ یَهْدِیهِ إِلی‌ عَذابِ السَّعِیرِ» (۴) و راه نماید او را بعذاب آتش. ,

«یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنْ کُنْتُمْ فِی رَیْبٍ مِنَ الْبَعْثِ» ای مردمان اگر در گمانید از انگیخت پس مرگ، «فَإِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ تُرابٍ» پس ما بیافریدیم شما را از خاک، «ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ» پس از نطفه، «ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ» پس از خون بسته، «ثُمَّ مِنْ مُضْغَةٍ» پس از پاره‌ای گوشت، «مُخَلَّقَةٍ وَ غَیْرِ مُخَلَّقَةٍ» تمام آفریده یا نه تمام آفریده، «لِنُبَیِّنَ لَکُمْ» تا پیدا کنیم شما را، «وَ نُقِرُّ فِی الْأَرْحامِ» و می‌آرامانیم در رحمها «ما نَشاءُ» آنکه خواهیم، «إِلی‌ أَجَلٍ مُسَمًّی» تا هنگامی که نامزد کرده، «ثُمَّ نُخْرِجُکُمْ طِفْلًا» آن گه بیرون می‌آریم شما را خرد خرد، «لِتَبْلُغُوا أَشُدَّکُمْ» تا آن گه که بزورمندی خویش رسید، «وَ مِنْکُمْ مَنْ یُتَوَفَّی» و از شما کس است که او را می‌میرانند بجوانی، «وَ مِنْکُمْ مَنْ یُرَدُّ إِلی‌ أَرْذَلِ الْعُمُرِ» و از شما کس است که او را پس باز می‌برند تا بتر عمر، «لِکَیْلا یَعْلَمَ» آن را تا مگر چیزی بنداند، «مِنْ بَعْدِ عِلْمٍ شَیْئاً» پس آن که دانسته است بجوانی، «وَ تَرَی الْأَرْضَ هامِدَةً» و زمین را بینی مرده و فرو شده، «فَإِذا أَنْزَلْنا عَلَیْهَا الْماءَ» چون آب بران فرستادیم، «اهْتَزَّتْ وَ رَبَتْ» زنده گشت و بجنبید و بخندید، «وَ أَنْبَتَتْ مِنْ کُلِّ زَوْجٍ بَهِیجٍ» (۵) و بر رویانید از هر صنفی نیکو. ,

«ذلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ» بودن آن و این بآنست که اللَّه تعالی خدای بسزاست، «وَ أَنَّهُ یُحْیِ الْمَوْتی‌» و اوست که مردگان را زنده کند، «وَ أَنَّهُ عَلی‌ کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ» (۶) و اوست که بر همه چیزها تواناست. ,

«وَ أَنَّ السَّاعَةَ آتِیَةٌ لا رَیْبَ فِیها» و رستاخیز روز آمدنی است گمان نیست‌ در آن، «وَ أَنَّ اللَّهَ یَبْعَثُ مَنْ فِی الْقُبُورِ» (۷) و اللَّه تعالی بر خواهد انگیخت هر که در گورها. ,

«وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یُجادِلُ فِی اللَّهِ» و از مردمان کس است که پیکار میکند در خدای تعالی، «بِغَیْرِ عِلْمٍ وَ لا هُدیً» بی دانشی و بی‌بیانی، «وَ لا کِتابٍ مُنِیرٍ» (۸) و بی‌نامه روشن. ,

«ثانِیَ عِطْفِهِ» سر بگردن باز نهاده بیکسو بیرون شود خویشتن در میکشد، «لِیُضِلَّ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ» تا گم شود از راه خدای تعالی، «لَهُ فِی الدُّنْیا خِزْیٌ» او راست در این جهان خواری، «وَ نُذِیقُهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ عَذابَ الْحَرِیقِ» (۹) و بچشانیم او را رستاخیز عذاب آتش. ,

«ذلِکَ بِما قَدَّمَتْ یَداکَ» و گویند او را این ترا بآنست که دستهای تو ترا پیش فرا فرستاد، «وَ أَنَّ اللَّهَ لَیْسَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِیدِ» (۱۰) و اللَّه تعالی ستمکار نیست رهیگان را. ,

«وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَعْبُدُ اللَّهَ عَلی‌ حَرْفٍ» و از مردمان کس است که خدای تعالی را می‌پرستد بر گوشه‌ای، «فَإِنْ أَصابَهُ خَیْرٌ» اگر باو رسد نیکی، «اطْمَأَنَّ بِهِ» بآن نیکی در دین آرام گیرد، «وَ إِنْ أَصابَتْهُ فِتْنَةٌ» و اگر باو رسد آزمونی، «انْقَلَبَ عَلی‌ وَجْهِهِ» بر روی خویش باز گردد، «خَسِرَ الدُّنْیا وَ الْآخِرَةَ» زیان‌کار دو جهان «ذلِکَ هُوَ الْخُسْرانُ الْمُبِینُ (۱۱)» آنست زیان‌کاری آشکارا. ,

«یَدْعُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ» میخواند و می‌پرستد جز از خدای تعالی، «ما لا یَضُرُّهُ وَ ما لا یَنْفَعُهُ» چیزی که او را زیان نکند اگر نپرستد و اگر بپرستد سود نکند، «ذلِکَ هُوَ الضَّلالُ الْبَعِیدُ» (۱۲) آنست گمراهی دور. ,

«یَدْعُوا لَمَنْ ضَرُّهُ أَقْرَبُ مِنْ نَفْعِهِ» می‌پرستد چیزی که گزند او نزدیکتر از سود او، «لَبِئْسَ الْمَوْلی‌» بد خداوندی کاو بت است، «وَ لَبِئْسَ الْعَشِیرُ» (۱۳) و بد همسازی. ,

«إِنَّ اللَّهَ یُدْخِلُ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ» اللَّه تعالی در آرد ایشان را که بگرویدند و نیکیها کردند، «جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ» در بهشتهایی که می‌رود زیر آن جویها، «إِنَّ اللَّهَ یَفْعَلُ ما یُرِیدُ» (۱۴) اللَّه تعالی آن کند که خود خواهد. ,

«مَنْ کانَ یَظُنُّ» هر که چنان پندارد، « «أَنْ لَنْ یَنْصُرَهُ اللَّهُ» که اللَّه تعالی پیغامبر خویش را یاری نخواهد داد، «فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ» درین جهان و در آن جهان، «فَلْیَمْدُدْ بِسَبَبٍ إِلَی السَّماءِ» تا فرو کشد رسنی از کاز «ثُمَّ لْیَقْطَعْ» پس تا بگسلد آن را «فَلْیَنْظُرْ هَلْ یُذْهِبَنَّ کَیْدُهُ ما یَغِیظُ» (۱۵) پس تا بنگرد که آن ساز که او ساخت و کوشش که کوشید هیچ می‌ببرد غیظ او. ,

«وَ کَذلِکَ أَنْزَلْناهُ» و چنان فرو فرستادیم، «آیاتٍ بَیِّناتٍ» سخنهای درست پاک روشن، «وَ أَنَّ اللَّهَ یَهْدِی مَنْ یُرِیدُ» (۱۶) و اللَّه تعالی راه مینماید او را که خواهد. ,

«إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا» ایشان که بگرویدند، «وَ الَّذِینَ هادُوا» و ایشان که جهود شدند، «وَ الصَّابِئِینَ وَ النَّصاری‌ وَ الْمَجُوسَ» و صابیان و ترسایان و گبران، «وَ الَّذِینَ أَشْرَکُوا» و ایشان که بت را انباز گرفتند، «إِنَّ اللَّهَ یَفْصِلُ بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ» اللَّه برگزارد کار و حکم کند میان ایشان روز رستاخیز، «إِنَّ اللَّهَ عَلی‌ کُلِّ شَیْ‌ءٍ شَهِیدٌ» (۱۷) اللَّه تعالی بر هر چیزی گواه است بآن دانا و از آن آگاه. ,