۷۳- سورة المزمل- مکیة در کشف الاسرار و عدة الابرار رشیدالدین میبدی

این سوره از شمار کوفیان بیست آیت است، دویست و هشتاد و پنج کلمه، هشتصد و سی و هشت حرف، جمله به مکه فرو آمد و در مکّیّات شمرند. ابن عباس گفت: مگر در آیت إِنَّ رَبَّکَ یَعْلَمُ الی آخر السّورة. و درین سوره سه آیت منسوخ است. ,

در اوّل سوره نماز شب فرض کردند بر رسول خدا (ص) و بر مسلمانان و ذلک فی قوله: قُمِ اللَّیْلَ إِلَّا قَلِیلًا الآیة... پس آخر سوره منسوخ شد و ذلک قوله: عَلِمَ أَنْ لَنْ تُحْصُوهُ فَتابَ عَلَیْکُمْ فَاقْرَؤُا ما تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ. ,

دیگر آیه: وَ اهْجُرْهُمْ هَجْراً جَمِیلًا منسوخ است بآیت سیف. ,

سدیگر آیت فَمَنْ شاءَ اتَّخَذَ إِلی‌ رَبِّهِ سَبِیلًا این قدر از آیت منسوخ است بآنچه ربّ العزّة گفت: وَ ما تَشاؤُنَ إِلَّا أَنْ یَشاءَ اللَّهُ و در فضیلت سوره ابی بن کعب روایت کند از ,

1 قوله تعالی: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ بنام خداوند فراخ بخشایش مهربان‌ یا أَیُّهَا الْمُزَّمِّلُ (۱) ای جامه در خود پیچیده.

قُمِ اللَّیْلَ بشب خیز نماز را إِلَّا قَلِیلًا (۲) مگر اندکی. ,

نِصْفَهُ نیمی از شب. أَوِ انْقُصْ مِنْهُ قَلِیلًا (۳) یا چیزی کاه از نیمی اندک. ,

أَوْ زِدْ عَلَیْهِ یا چیزی افزای بر نیمی. وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِیلًا (۴) و قرآن را گشاده حروف خوان. ,

قوله تعالی: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ «بسم اللَّه» کلمة سماعها نزهة قلوب الفقراء، بهجة اسرار الضّعفاء، راحة ارواح الاولیاء، قوّة قلوب الانبیاء، سلوة صدور الاصفیاء، قرّة عیون اهل البلاء. نام خداوندی که اشباح طالبان سوخته جلال او، ارواح قاصدان افروخته جمال او، انفاس عزیزان بسته نوال او، حواسّ مقرّبان سرگشته اقبال او، اسرار عارفان تشنه وصال او، ابصار محبّان خسته دلال او. بسا رویها که برو کرد نایافت او، بسا دلها که درو درد ناخواست او: ,

2 بایّ نواحی الارض ابغی وصالکم و انتم ملوک ما لنحوکم قصد

3 بسیار خلایقند جویان رهت کشته شده عالمی بهول سپهت‌

4 تا بر مه چهارده نهادی کلهت بینم کله ملوک در خاک رهت