بخش نوزدهم در اسرارنامه عطار نیشابوری

1 ترا در ره بسی ریگست ای دوست ز یک یک ریگ بیرون آی از پوست

2 ز یک یک ریگ اگر تو می‌کشی بار بسی به زانک از کوهی بیک بار

3 هوا و کبر و عجب و شهوت و آز دروغ و خشم و بخل و غفلت و نار

4 همه سر در کمینت می‌شتابند که تا چون بر تو ناگه دست یابند

1 درآمد آن فقیر از خانقاهی نهاده بر سر از ژنده کلاهی

2 یکی گفتش بطیبت ای خردمند کلاه ار می‌فروشی قیمتش چند

3 جواب این بود آن درویش دین را بکل کون نفروشم من این را

4 بسی خلقم خریدار کلاه‌اند بکل کون از من می بخواهند

1 بسگ گفتند زر داری سگ از ننگ گهی فریاد می‌کرد و گهی جنگ

2 چو سگ از ننگ زر فریاد دارد بیک جو خواجه چون دل شاد دارد

3 سگ اندر ننگ زردر جنگ و بانگیست ترا زر می‌کند بانگ ارچه دانگیست

4 ز جایی گر ترا دانگی درافتد ترا زان زر سقط بانگی درافتد

1 سؤالی کرد آن دیوانه شه را که تو زر دوست داری یا گنه را

2 شهش گفتا کسی کز زر خبرداشت شکی نبود که زر رادو ستر داشت

3 بشه گفتا چرا گر عقل داری گناهت می‌بری زر می‌گذاری

4 گنه با خویشتن در گور بردی همه زرها رها کردی و مردی

1 یکی پرسید از آن شوریده ایام که تو چه دوست داری گفت دشنام

2 که هر چیزی که دیگر می‌دهندم بجز دشنام منت می‌نهندم

3 چرا چندین تو اندر بند خلقی بدان ماند که حاجتمند خلقی

4 که گر ناگاه سیمی بر تو بشکست نگیرد کس بیک جو زرترادست

1 بر دیوانهٔ بی دل شد آن شاه که ای دیوانه از من حاجتی خواه

2 چو خورشیدست تا جم چرخ و رخشم چرا چیزی نخواهی تا ببخشم

3 بشه دیوانه گفت ای خفته در ناز مگس را دار امروزی ز من باز

4 که چندان این مگس در من گزیدند که گویی در جهان جز من ندیدند

1 شبی خفت آن گدایی در تنوری شهی را دید می‌شد در سموری

2 زمستان بود و سرما بود بسیار گدا با شاه گفت ای شاه هشیار

3 تو گرچه بی‌خبر بودی ز سرما فرا سرآمد این شب نیز بر ما

4 عزیزا در بن این دیر گردان صبوری و قناعت کن چو مردان

1 بگوش خود شنودستم ز هر کس که موری را بسالی دانهٔ بس

2 ز حرص خود کند در خاک روزن گهی گندم کشد گه جوگه ارزن

3 اگر بادی برآید از زمانه نه او ماند نه آن روزن نه دانه

4 چو او را دانهٔ سالی تمام است فزون از دانهٔ جستن حرام است

1 شنودم من که موشی تیز دیده ز چنگ گربگان خون ریز دیده

2 برون آمد ز سوراخی چنان تنگ که با تنگی او بودی جهان تنگ

3 بکنج خانهٔ کورا گمان بود قضا را خایهٔ مرغی نهان بود

4 بسوی بیضه آمد پای برداشت ولی دستش نداد از جای برداشت

1 براهی بود چاهی بس خجسته رسن را در دو سر در دلوبسته

2 چو از بالا تهی دلوی درآمد ز شیب او یکی پر بر سرآمد

3 مگر می‌شد یکی سرگشته روباه در آن چاه اوفتاد از راه ناگاه

4 چودید آن دلو شد در دلو تن زد بدستان دست محکم در رسن زد