باب دوازدهم: در شكایت از نفس خود در مختارنامه عطار نیشابوری

1 ای نفس فرو گرفته سر تا سر تو آلوده نجاستِ منی گوهرِ تو

2 گر در آتش به عمرها میسوزی هم بوی منی زند ز خاکسترِ تو

1 ای در غم نان و جامه و آز و نیاز افتاده به بازار جهان در تک و تاز

2 کاری دگرت نیست به جز خوش خفتن گه مزبله پر میکن و گه میپرداز

1 بد چند کنی کار نکو کن بنشین سجادهٔ تسلیم فرو کن بنشین

2 در خانهٔ استخوانی آخر با سگ نتوانی زیست دفع او کن بنشین

1 هر دل که به نفس ره به آگاهی برد به زانکه رهی ز ماه تا ماهی برد

2 زودا که به سرچشمهٔ حیوان برسی گر در ظلمات نفس، ره خواهی برد

1 از کس چو سخن نمیپذیری آخر آگه نشوی تا بنمیری‌ آخر

2 چندان بدوی از پی شهوت که مپرس یک گام به صدق برنگیری آخر

1 ای عقلِ تو کرده مبتلای خویشت از عقل، عَقیله هر زمانی بیشت

2 هر لحظه ز عقل، عَقْبَهای در پیشت فریاد ز عقلِ مصلحت اندیشت

1 دردا که دلی که در جهان کار نداشت بگذشت و ز دین اندک و بسیار نداشت

2 صد شب ز برای نفس دشمن بنخفت یک شب ز برای دوست بیدار نداشت

1 مائیم به امر، پای ناآورده یک عذر گره گشای ناآورده

2 هر روز هزار عهد محکم بسته وآنگاه یکی بجای ناآورده

1 گاهی به هوس حرف فنا میخوانیم گاهی ز هوس نزد بقا میمانیم

2 تر دامنی وجود خود میدانیم بر خشک بمانده چند کشتی رانیم

1 مائیم که نه سوخته و نه خامیم نه صاف چشیده و نه دُرد آشامیم

2 گرچه چو فلک ز عشق بیآرامیم صد سال به تک دویده در یک گامیم