صباحی دلگشا چون خنده از عرفی شیرازی مثنوی 26

1 صباحی دلگشا چون خنده حور که شادی مست بود اندوه مستور

2 تتق می بست ابر نو بهاران چمن مشتاق شیرین بود و یاران

3 چمن برابر سودی سر و سیراب چراغ برق گشتی شاخ عناب

4 زمین طناز و گردون خشمگین بود که با آن زهره با این یاسمین بود

5 عروسی در عروسی در درو دشت صبا مشاطگی میکرد و میگشت

6 بمهد ناز شیرین در شکر خواب گلش را خوی ز شبنم کرده شاداب

7 گهی بیدار وگه در خواب بودی گهی بستی نظر گاهی گشودی

8 صبا بوی گلش دادی ره آورد شکر خواب صبوحش تلخ میکرد

9 نسیم باغ گفتی در دماغش مقیمم تا برم در صحن باغش

10 گلی در گلشن آرم مست و چالاک که هر گل صد گریبانرا زند چاک

11 ز بوی گل درآمد عطر در تاب بیک عطسه تهی شد چشمش از خواب

12 بدل گفتا که هنگام صبوحست نسیم باغ و می معجون روحست

13 هوای ابرو بیم آفتابست همانا ترک آرایش صوابست

14 اگر بی سرمه ماند چشم غم نیست تماشای خطش از سرمه کم نیست

15 عبیر امروز در جیبم نگنجد وگر گنجد نسیم گل برنجد

16 فرامش کرده عمدا شستن روی که در گلزار شوید بر لب جوی

17 ز جام شیشه سامان طرب کرد نقاب افکند و گلگون را طلب کرد

18 دوانیدند گلگون پیش راهش ندیدند آشنایی در نگاهش

19 نهان بودش چراغی زیر دامن بدل کردند گلگونرا بتوسن

20 چنان چابک بران بنشست و بشتافت که دستش را عنان در نیمره یافت

21 پرستاران خواب آلود و مخمور پریشان زان گهی نزدیک وگه دور

22 چنین رفتند تا نزدیک باغی هنوز آگه نه از بویش دماغی

23 نمودی از برون دیوار گلشن برنگ جامه فانوس روشن

24 درون آمد چو شمعی در شبستان دمی استاد بر درگاه بستان

25 رسوم حاجبی و دیده بانی همی آراست رمزی و بیانی

26 بگفتا این حرمگاهست نی باغ که آنجا بار طاووس است نی زاغ

27 اگر حور آمد این دروازه بستست بکوبد در کلید او شکست است

28 گر آید باغبان گوئید میسوز که در باغ آتش آفتاده است امروز

29 نسیم از در درآید نی ز دیوار چو آید خلوتی باشد نه طرار

30 وگر بیرون شتابد باد غماز بگیریدش که بوی ما دهد باز

31 وگر از بیستون پیغام آید نشیند تا اجابت در گشاید

32 چو لعلش سیر گشت از درفشانی روان شد همچو آب زندگانی

33 روش داد آنچنان سرو روان را که از رشک زمین کشت آسمان را

34 دلش از بند نامحرم رها شد نقابش غنچه و دستش صبا شد

35 نقاب از روی خود چون کرد مهجور گذشت از تارک سرو چمن نور

36 چنان گلشن زحسنش بهره ور شد که رنگ گل شگفت و تازه تر شد

37 ز شکر خنده آن لعل شادات تبسم در دهان غنچه شد آب

38 بهر سو جلوه کرد آن چشم غماز خیابان در خیابان عشوه وناز

39 شمال آمد باستقبال بویش ولی در راه ماند از بیم خویش

40 هوا بروی عبیری کز چمن ریخت نخستش از حریر یاسمن بیخت

41 بهر سو میچمید آن رشک طوبی نهانی می شکست از موج چوبی

42 صبا تا دید او را در چمیدن نیارستی بشاخ گل وزیدن

43 چو داده آنماه داد دلستانی یکایک عاشقان بوستانی

44 سرودندی بمعشوقان آگاه کنایت گونه از مهر آنماه

45 بسرو این نغمه بلبل داشت در کار که بلبل را بگل زین پس چه آزار

46 صنم میرفت و گلهای بهاری ز مرغان چمن در شرمساری

47 چو دیدی سروشاه از دیده میرست چو خواندی فاخته فرهاد میمبت

48 تعالی الله چه خرم بوستانی ازو فردوس را هردم نشانی

49 چنان پر میوه جیب شاخسارش که گل ناکرده نو گردد بهارش

50 سراسر ناف آهو بید مشکش ز می مستی فزاتر تاک خشکش

51 بنوعی سنبلش مغرور و فتان که تمثیلش بزلف حور نتوان

52 درختان جسته شوخ از جامه خواب همه خوی کرده و سرسبز و شاداب

53 چنار سالخورده سر و نوخیز ز هم نشناختی بیننده تیز

54 ز روی سبزه سنبل رفته در تاب ز بوی گل بنفشه جسته از خواب

55 هوا ساقی و خار و گل قدح نوش چکاوک نغمه زن دیوار در نوش

56 بآب از سایه گل آتش سپرده سمندر غوطه ها در آب خورده

57 صبا کز فیض نرگس شد سرابی گزد هر دم لبش در نیم خوابی

58 بحسن سرو واله شد چنان گل که صوت فاخته جوید زبلبل

59 سراسیمه تذرو از حسن شمشاد ز سرو افتاده در دامان صیاد

60 چمن در دست گویی جام جم داشت که هر نقشی که بود از بیش و کم داشت

61 ز خود رو سرو تا پرورده نسرین همه تمثال خسرو بود و شیرین

62 تو گویی باغبانی در رحم داشت که شکل نطفه ها زینگونه بنگاشت

63 صنم دلشاد از این عیش نهانی که از بازیچه های آسمانی

64 فضولی از کنیزان غلط ساز گشاد آن درکه محکم برکند باز

65 بناگه فیلسوفی نامه در دست ز طراران شاه از در درون جست

66 سمومی از در گلشن درون تاخت که ناگه یکچمن گل رنگ درباخت

67 نفسها سرد و بر لبها سرانگشت جبینها زرد و بر دیوارها پشت

68 کنیزان سیه بخت اندرین کار همه حیرت زده چون نقش دیوار

69 نه بتوان آشنائی را عنان تافت نشاید کوچه بیگانگی یافت

70 متاع مصلحت صد رنگ چیدند گهی بفروختند وگه خریدند

71 یکی گفت این جماعت رمز دانند بمنع آشنا بیگانه رانند

72 یکی گفت این تمنا دلنشین است ولی فرمانبرانرا ره نه اینست

73 یکی گفتا ز حسن این شیوه آید که نازی روکش رغبت نماید

74 یکی گفتا که حسنست این و سر مست اگر خواهد وگرنه رنجشی هست

75 یکی گفت از مروت ریش بودن گواراتر که راحت کیش بودن

76 زخشم و ناز تا دشنام و شمشیر پذیرفتم زدم سر پنجه با شیر

77 زد این دستان و دردم شد خرامان بدستی جان بدستی طرف دامان

78 گزیدی لب گهی از خود نهفته شکستی رنگ و رویش رفته رفته

79 بدید از دور شمشاد گل اندام که میآید کنیزی نا بهنگام

80 لبش زین گفتگو در پوست خندید چو پیش آمد بحکم غمزه پرسید

81 کنیزی شیر دل آواز برداشت که ای صبح قیامت از رخت چاشت

82 حریمت قبله گاه کج کلاهان نسیمت باج خواه مغز شاهان

83 همین دم گرم رویی آمد از راه بدستش نامه سربسته شاه

84 اگر فرمان دهد شاه سبکدل بیارد نامه شاه تنگ دل

85 چو بشنید این سخن طاووس طناز گرفت از مو بمویش فتنه پرواز

86 چنان رنگش برآشفت وزجا شد که یک یک تار زلف از هم جدا شد

87 ضمیرش در صد اندیشه می سفت بتمکین سر همی جنباند و میگفت

88 بشاه این شوخ چشمانرا سری هست وگر با شاه نی با دیگری هست

89 وگر نه هر که را دل باشد و هوش نگردد آن سفارشها فراموش

90 عتابش گفت میباید ادب کرد مگر سهو است کین سهو عجب کرد

91 پذیرفت این سخن از جای برخاست گلستانرا بحسن جلوه آراست

92 چو از رفتار طاووسانه خویش دماغش ترشد از جانانه خویش

93 گذر بر عفونا آمیزش افتاد کنهکار از پی قاصد فرستاد

94 بسروی تکیه زد بر طرف جویی که از صهبا کند خالی سبویی

95 در افتاد از جمالش عکس در آب تو گفتی بیستونرا دید در خواب

96 هوای بیستونش در سر افتاد بتکلیف آمدش امید فرهاد

97 یکی ساغر زساقی خواست لبریز که عزم راه طبعش را کند تیز

98 بشاهی کش وفا تعویذ بازوست بدرویشی که شاهش همترازوست

99 بنوشی طعنه زن یعنی لب شاه بجوش حسن من یعنی بت ماه

100 بنازی کز عتاب شاه کم نیست بحکمی کش علامت در عدم نیست

101 بیاقوتی که جان داروی شاهست بهاروتی گر نرگس دانش چاهست

102 بنا موسی که بر شیرین وبالست بطاووسی که پایش رشک بالست

103 بشمعی کش سخن با آفتابست بفانوسی که یک نامش نقابست

104 بتشویشی که با من هم سرشتست باندوهی که از من در بهشتست

105 بگیسوئی که دانی چند تاراست بمژگانی که بینی در چه کار است

106 بحسن من که شهر آشنائیست بعشق من که صیدش روستائیست

107 بآب دیده فرهاد مهجور بدین روئی ز چشم کوهکن دور

108 به پیوندی که با جان در میانست بسوگندی که با دل در زبانست

109 به بهتانی که سنگ راه صلحست بآغوشی که عشرتگاه صلحست

110 که تا مالیده فرهاد آستین را ندیده پشت گلگون روی زین را

111 نه گلگون از شرف بر خویش بالید نه گوش بیکسی فرهاد مالید

112 اگر باشد هم این نسبت نبودی کجا بر من در تهمت گشودی

113 همایی چون تو باید بال گستر که در ظلش بر آرد چون منی سر

114 بسی بسیار با هم مهر بانند که آمیزش بهم لایق ندانند

115 نباشند از رهم خوشدل ببوئی نماند دوستی را آبروئی

116 زناموسم ز کف چندین مثالست که فرهادت بدین نسبت حلالست

117 چنان تهمت کزان حنظل شود قند کجا باور کند شاه خردمند

118 چو رسم شه بود جوری که دیدم کشیدن عیب کس نبود کشیدم

119 چو طی شد نامه رو از گفتگو تافت به پیش نامه بر افکند و رو تافت

120 بعهدی کان غلط راند آن دعا باز کجا بودم که باشه گویم این راز

121 که در سوگند داد صدق دادست نه بر گلگون بتوسن زین نهاد است

122 غلط گویم کجا لب می‌گشودم به کجبازیش صدره می‌نمودم