رودکی - رحمه الله تعالی، وی از از جامی برستان 2

رودکی - رحمه الله تعالی، وی از ماوراء لنهر است و از مادر نابینا زاده است، اما چنان ذکی و تیزفهم بوده است که در هشت سالگی قرآن را بتمام حفظ کرد و قرائت بیاموخت و شعر گفتن گرفت و به واسطه حسن صوت در مطربی افتاد و عود بیاموخت و در آن ماهر شد، و نصر بن احمد سامانی او را تربیت کرد. ,

گویند که او را دویست غلام بود و چهار صد شتر در زیر رخت و بار او می رفت. بعد از وی هیچ شاعری را این مکنت نبوده و اشعار وی، والعهدة علی الراوی، صد دفتر برآمده است، و در شرح یمینی مذکور است که اشعار وی هزار هزار و سیصد بیت بوده است، و از سخنان وی است در صفت شراب: ,

3 آن عقیقی میی که هر که بدید از عقیق گداخته نشناخت

4 هردو یک جوهرند لیک به طبع این بیفسرد و آن دگر بگداخت

5 نابسوده دو دست رنگین کرد ناچشیده به تارک اندر تاخت

در نصیحت گوید: ,

7 زمانه پندی آزادوار داد مرا زمانه را چو نکو بنگری همه پند است

8 ز روز نیک کسان گفت غم مخور زنهار بسا کسا که به روز تو آرزومند است

و در بعضی تواریخ چنان مذکور است که نصر بن احمد از بخارا به مرو شاهجان نزول فرموده بود و مدت مکث وی آنجا متمادی شده، ارکان دولت را خاطر بخارا و قصور و بساتین آن می کشید ,

از رودکی چیز بسیاری تقبل کردند تا بیتی چند مشوق و مرغب وی به بخارا بگوید و در محلی مناسب بر آهنگ عود بر آن ترنم کند، و در سحری که پادشاه صبوحی کرده بود این ابیات را بر آهنگ عود ساز کرد و بخواند: ,

11 باد جوی مولیان آید همی بوی یار مهربان آید همی

12 ریگ آمو و درشتیهای او زیر پا چون پرنیان آید همی

13 آب جیحون و شگرفیهای او خنگ ما را تا میان آید همی

14 ای بخارا دیر زی و شاد باش شاه نزدت میهمان آید همی

15 شاه ماه است و بخارا آسمان ماه سوی آسمان آید همی

16 شاه سرو است و بخارا بوستان سرو سوی بوستان آید همی

چنان در نفس وی تأثیر کرد که با شقه خاص و کفش سوار شد و یک منزل برفت و در بعضی تواریخ این حکایت را به سلطان سنجر و امیر معزی نسبت کرده اند، والله تعالی اعلم. ,