رسید؛ چه‌؟ خبر فتح؛ کی رسید؟ سحر از قاآنی قصیده 116

1 رسید؛ چه‌؟ خبر فتح؛ کی رسید؟ سحر کجا؟ به نزد مالک؛ از چه ملک؟ از خاور

2 خبر چه بود؟ شکست عدو؛ که‌ گفت‌؟ بشیر عدو شکست چِسان خورده؟ ‌گشت زیر و زبر

3 مصافگاه ‌کجا بود؟ ساحت بسطام که بر شکست عدو را؟ سمی بن آزر

4 دگر که ناصر او بود؟ نصرت‌الدوله چه بود منصبش از شه‌؟ امارت لشکر

5 کدام لشکر؟ آن لشکری‌ که رفت زری کجا؟ به طوس‌، چرا؟ بهر نظم آن‌ کشور

6 سپاه را که فرستاد؟ خواجه، ‌‌کی‌؟ شعبان کدام خواجه‌؟ مهین خواجهٔ عطاگستر

7 دگر سپاه فرستد؟ بلی؛ چه مه‌؟ شوال چه روز؟ عید؛ کی آن روز می‌رسد؟ ایدر

8 گذشت روزه‌؟ بلی؛ ماه نو نمود؟ نعم چه‌وقت‌؟ دوش؛ کجا؟ در جنوب ‌چون لاغر

9 کنون چه باید؟ ساغر؛ چگونه باید؟ پر پر از چه باشد؟ از می؛ چه می‌؟ می خلر

10 قدح چه باشد؟ نقره؛ چه نقره‌؟ نقرهٔ خام قدح‌گسار که‌؟ ترکی؛ چگونه‌؟ سیمین‌بر

11 قدح به یاد که بخشد؟ به یاد روی ملک قدح نخست که نوشد؟ حکیم دانشور

12 مرآن حکیم‌ که باشد؟ حکیم قاآنی چو خورد می‌چکند؟ مدح شاه‌ کیوان فر

13 کدام شه‌؟ شه ایران؛ چه‌کس‌؟ محمدشاه ورا لقب چه‌؟ ابوالسیف؛ از که‌؟ از داور

14 ز نسل کیست‌؟ ز ترک؛ از چه ترک‌؟ از قاجار شهش ‌که ‌کرد؟ نیا؛ جانشینش‌ کیست‌؟ پسر

15 کشد که‌؟ حزمش‌؛ ‌چه‌؟ باره؛ ‌از چه‌؟ از انصاف کجا؟ به ملک؛ چرا؟ بهر دفع فتنه و شر

16 بود چه تیغش؟ چون پاسبان دولت و دین رود چه‌ رخشش‌؟ چون همعنان فتح و ظفر

17 مسلمست‌؟ بلی؛ در چه‌؟ در سخا و سخن‌ مقدم است‌؟ نعم؛ بر که‌؟ بر قضا و قدر

18 گذشته چه‌؟ صیتش؛ تا کجا؟ ‌به شرق و غرب رسیده چه‌؟ نامش؛ تا کجا؟ به بحر و به بر

19 بود که دشمن او؟ چون رمیده کی‌؟ شب و روز ز چه‌؟ ز سایهٔ خود؛ در کجا؟ به سنگ و مدر

20 دهد چه‌؟ زر؛ کی‌؟ دایم؛ چگونه‌؟ بی‌منت به که‌؟ به عارف و عامی؛ چه‌قدر؟ بی‌حد و مر

21 نظیر اوست چه‌؟ عکسش؛ کجا؟ در آیینه به معنی است نظیرش؟ نه از طریق نظر

22 به دور وی که خورد خون‌؟ دو کس؛ کجا؟ به دو جا به دشت رزمش تیغ و به مجلسش ساغر

23 همی‌گشاید چه‌؟ تیغ او؛ چه چیز؟ حصار همی فشاند چه‌؟ رمح او؛ چه چیز؟ شرر

24 ز فر او شده کاسد چه چیز؟ ذلّ و هوان ز جود شده رایج چه چیز؟ فضل و هنر

25 گشاید آسان چه‌؟ رمح او؛ چه‌؟ بارهٔ سخت دهد فراوان چه‌؟ دست او؛ چه‌؟ بدرهٔ زر

26 کسی به عهدش پیچد به خویشتن‌؟ آری کمند در کف او زلف بر رخ دلبر

27 دلی ز جودش نالد به روزگار؟ بلی به کوه سیم و به دریا در و به کان گوهر

28 تنی گدازد در مجلسش به عید؟ نعم درون مجمر عود و میان آب شکر

29 به هیچ ‌کشور سرباز او شود حاکم‌؟ بلی کجا؟ همه‌جا کیستند؟ ها بشمر

30 به ملک فارس حسین‌خان به مرز چین خاقان به ارض زنگ نجاشی به رومیان قیصر

31 همیشه تا که دمد چه‌؟‌ گل؛ از کجا؟ ز چمن شکفته باد چه‌؟ بختش‌؛ چگونه‌؟ چون عبهر

32 بود چه؟ یارش؛ ‌که‌؟ حق؛ دگر که؟ احمد و آل کجا؟ به هر دو سرا؛ تا چه روز؟ تا محشر