از آن نور است بیشک از عطار نیشابوری جوهرالذات 21

1 از آن نور است بیشک تابش ماه از آن اینجا زند هر ماه خرگاه

2 از آن نور است عرش اعظم کل که پیدا گشت اندر آدم کل

3 از آن نورست فرش اینجا پدیدار حقیقت نور ذاتست او خبر دار

4 از آن نورست اینجا عین کرسی نموداریست ازوی روح قدسی

5 از آن نورست اینجا دید جنّت ببین کوهست از اعیان قدرت

6 از آن نور است اینجا نور آتش از آن گشتست اندر جمله سرکش

7 از آن نور است بیشک مخزن باد که مردار آب را کرد است آباد

8 از آن نور است در آیینهٔ آب که میگردد وی اندر کل باشتاب

9 از آن نوراست اینجا خاک گویا چو گویا گشت آنگه هست جویا

10 از آن نورت اگر بوئی درآید ترا آن نور کلّی در رباید

11 از آن نور است اگر عکسی پدیدار شود گردی بیک ره ناپدیدار

12 نظر کن نور بیچون در تن خویش که هستی نور کل در مسکن خویش

13 حقیقت نور ذاتست و در او گم شده هر ذرّه همچون عین قلزم

14 دریغا این بیان چون کس نداند وگر داند از آن حیران بماند

15 گرفته نور در ذرّات عالم اگر می فیض میباشد دمادم

16 تو زان نوری اگر هستی تو آگاه که آن نور است تابان از رخ شاه

17 تو آن نوری که اشیا پرتوِ توست بود نورت چو جسم و مغز برتست

18 از آن نوری نداری مر خبر تو فتادستی عجب مر بی بصر تو

19 از آن نوری تو آگاهی نداری که بر اشیا تمامت پایداری

20 از آن نوری تو ای گم کرده راهت که اشیا بود در دیدار شاهت

21 چنان رخشان بدی اندر خدائی که یکسر موی میکردی جدائی

22 ز اصل ذات کل پیوسته بودی از آن در جزو و کل پیوسته بودی

23 همه زان تو بود و تو بدی کل چرا خود را فکندی اندر این ذل

24 همه زان تو بود از جوهر ذات نظر افکندی اندر عین آیات

25 گذر کردی ز ذات اندر صفاتت رهاکردی عجب اعیان ذاتت

26 سوی خاک آمدی از عالم پاک رها کردی عجب در حقهٔ خاک

27 سوی خاک آمدی از جوهر کل ببستی نقش از هفت اختر کل

28 سوی خاک آمدی کردی وطن تو شدی تابان عجب در عین تن تو

29 سوی خاک آمدی نقشی ببستی بلندی را رها کردی ز پستی

30 سوی خاک آمدی ای نور جانان وطن کردی در اینجا گشته پنهان

31 ز یک جوهر دوئی پیدا نمودی ز پیدائی تو ناپیدا نمودی

32 ز یک جوهر دمادم لون بر لون عجایب ساختی در عالم کون

33 ز یک جوهر چنین تابان شدستی ولیکن تا چنین باشد بدستی

34 عجب نقشی کنون در حقهٔ خاک ز بهرت هست گردان عین افلاک

35 در اینجا یار اینجاگه ندیدی عجب اینجایگه چون آرمیدی

36 اگرچه جمله جای تست ذرّات ولیکن کی بود چون عین آیات

37 نه ذاتی این زمان عین صفاتی در امکان حیاتی در مماتی

38 بصورت گر چه می هرگز نمیری که تابان تر تو از بدر منیری

39 در اینجا منزلی کردی عجب خوش ز باد و آب و خاک و دید آتش

40 در اینجا منزلت نبود حقیقت که خواهی کرد از این منزل طریقت

41 در اینجا عاقبت چون کام یابی حقیقت در سرا اینجا شتابی

42 حقیقت آمدن رفتن چو بودت که تا پیدا کنی مر بود بودت

43 حقیقت آمدن رفتن چه دانست یقینت در یقین دید فنایست

44 رهت آخر چو اوّل باز دیدی اگرچه رنج و فکر و آز دیدی

45 ره تو در فنا آمد در آخر برون خواهی شدن از دید ظاهر

46 برون خواهی شدن تا منزل خود که تا پیدا کنی مر حاصلِ خود

47 برون خواهی شدن از اندرون تو یکی خواهی شدن کلّی برون تو

48 چو واصل آمدی از عالم ذات همی واصل شوی تا آن دم ذات

49 چو واصل آمدی اینجا زبودت دگر عین زیان خواهی تو سودت

50 چو واصل آمدی واصل شوی باز در آخر گر چه سوی دل شوی باز

51 در اینجا راز کلّی باز دیدی شرف بادولت و اعزاز دیدی

52 گمان برداشتی در آخر کار اناالحق گفتی و گشتی پدیدار

53 اناالحق گفتی و جاوید گشتی ز بود صورت کل درگذشتی

54 اناالحق گفتی از دیدار خویشت عیان خود دید از اسرار خویشت

55 چوخود دیدی در آخر تا باول نبد غیری از آن گشتی مبدّل

56 بهر نقشی که میآئی تو بیرون یکی ذاتی و میگردی دگرگون

57 بهر نقشی که اینجا مینمائی چو واصل میشوی دیگر برآئی

58 بهر نقشی که بنمودی ز کل رخ حقیقت را دهی در خویش پاسخ

59 بهر نقشی که بنمودی یکی ذات ترا باشد عیان در جمله ذرّات

60 مثال آفتابی تو بصورت که اندر آب بنمائی ضرورت

61 مثال آفتابی در همه تو فکنده نور خود در دمدمه تو

62 مثال آفتابی سوی خانه زهر روزن بتابی بی بهانه

63 مثال آفتابی تافته خود جمال خویشتن دریافته خود

64 مثال آفتابی در سوی کل شده پیدا ز پنهان اینت حاصل

65 مثال آفتاب اندر سرائی ز هر روزن تو نقشی مینمائی

66 مثال آفتاب اینجا نمودی که خود در جزو و کل پیدا نمودی

67 مثال آفتاب اندر هه گم شده این بحر دل آشنای مردم

68 تو اینجا گر حقیقت آفتابی که در ذرّات خود پوسته تابی

69 همه اشیا بتو پیدا شده باز بنور تو عیان انجام وآغاز

70 بنور تو تمامت گشته روشن حقیقت این سرای هفت گلشن

71 بنور تو شده ذرّات تابان طلبکار تو و تو در همه جان

72 بنور تو مزیّن جمله افلاک تو مانده این چنین در مسکن خاک

73 بنور تو دل اینجا شد خبردار از آن میجویدت در خود دگربار

74 بنور تو شده جان عین دیدت فتاده در پی گفت وشنیدت

75 بتو تو ره خود بازدیده در این جامم بتو او راز دیده

76 گهی از تو گمان گاهی یقینش که بنمودی تو راز اوّلینش

77 گهی واصل گهی او را تو در خود گهی یکسان شده هم نیک هم بد

78 گهی اندر سلوکش ره دهی تو رهی گم آری و منّت نهی تو

79 گهی در عین اشیا سرفرازی گهی آنگه بگوئی جمله رازی

80 گهی در سفل اندازی بخواری مر او را گه کنی تو پایداری

81 گهی در سفلش آری در سوی فرش حقیقت ره دهی در عالم عرش

82 گهی عین صفات خود کنی تو گهی اعیان ذات خود کنی تو

83 گهی در قربت و گه در صفاتست گهر در نج و گاهی در ثباتست

84 گهی دم میزند از تو اناالحق تو باشی و بگوید راز مطلق

85 گهی اندر گمان گاهی یقینست گهی افتاده گاهی پیش بین است

86 گهی ازبود خود بیزار گردد گهی در عالم اسرار گردد

87 گهی اندر خرابات مغانست گهی جسمست کاندر کودکانست

88 گهی در سلطنت سر برفرازد گهی در آتش شوقت گدازد

89 گهی در عیش و گه در رنج باشد گهی درویش و گه در گنج باشد

90 گهی در حضرت خویشش دهد راه گهی از ذات خود اوراتو آگاه

91 گهی گویم که من زان توام باز از اینجایش نمائی عالم راز

92 گهی منصور و گه حلّاج گردی گهی سلطان و گه محتاج گردی

93 گهی آدم شوی از سرّ آن دم نمود خود نمائی کل دمادم

94 گهی مر نوح گردی جاودانی شوی در کشتی و نور معانی

95 گهی در خلت ابراهیم گردی میان نار تو بی بیم گردی

96 گهی موسی شوی در پیش فرعون نمائی رازت اینجا لون بر لون

97 گهی یعقوب گردی تو در اسرار کنی یوسف ز پیشت ناپدیدار

98 گهی در کسوت اسحق گردی بریده سر بخود مشتاق گردی

99 گهی در عین اسمیعیل بی بیم شوی در کوه تن در عشق تسلیم

100 گهی یوسف شوی در بند و زندان گهی بر تخت مصر آئی تو شادان

101 گهی جرجیس گردی سر بریده که تا باشی بکلّی سر بریده

102 گهی ایّوب باشی جسم رنجور گهی راحت شوی و جسم رنجور

103 گهی عیسی شوی در پایداری کنی در عشق دائم پایداری

104 گهی احمد نمائی در همه راز حجاب اندازی از معنی بکل باز

105 گهی گردی تو عین مرتضائی گهی در انبیا گاهی خدائی

106 گهی منصور حلّاجی تو بردار نمود خویشتن کرده در اسرار

107 گهی خود را بسوزانی در آتش گهی تسلیم باشی گاه سرکش

108 چگویم این بیان کین کس نگفتست دُرِ اسرار زین سان کس نسفتست

109 چگویم می ندانم تا چگویم که در میدان عشقت برده گویم

110 چگویم ای دل و جان جان تو داری که مردم این چنین پاسخ گذاری

111 یقین خود داری از خود بیگمانی که از بحر معانی درفشانی

112 زبانت زین بیان هرگز نریزد کز او هر لحظهٔ جوهر بریزد

113 زبانت در بیان خود چنین است که قند است و نبات و شکّرین است

114 عجب شیرین زبانی و دورو باش که نقشی بیشکی و خویش نقاش

115 کست اینجا نداند جز که واصل کسی کو را بود مقصود حاصل

116 کسی بود تو اینجاگه شناسد که در بود وجودت شه شناسد

117 کسی داند که در اسرار ره یافت که در دیدار خود دیدار شه یافت

118 کسی داند که دیدار تو دیدست که اندر خویش دیدار تو دیدست

119 کسی بشناختست اندر عیانی که در خود یافت این جمله معانی

120 کسی بود تو اینجاگاه دیدست که در خود بیشکی اللّه دیدست

121 یقین دیدست او دیدار بیچون حقیقت یافت او کل بیچه و چون

122 یقین در خویشتن اسرار داند یقین جزو و کل عطّار داند

123 تو ای عطّار بسی کن از جدائی که این دم میزنی اندر خدائی

124 فنا باید شدن تا راز دانی ز معنی و ز صورت بازدانی

125 فنا باید شدن اندر وجودات که حق دیدی تو بیشک جمله ذرّات

126 فنا باید شدن در جمله اشیا که تاگردی ز بود دوست یکتا

127 فنا باید شدن در اصل فطرت که تا یکی شوی در عین حضرت

128 فنا باید شدن در زندگانی که در آخرحقیقت جان جانی

129 فنا باید شدن مانند مردان که تا محو آوری این چرخ گردان

130 فنا باید شدن در ذات بیچون که تا نقشی نماید هفت گردون

131 فنا باید شدن در آخر کار که در آن ذات خود آری پدیدار

132 فنا باید شدن در جزو و در کل که رسته تا شوی از عین آن ذل

133 فنا باید شدن مانند منصور که تادر کل دمی تو نفخهٔ صور

134 فنا باید شدن از جسم وز جان که تا باشی حقیقت جمله جانان

135 فنا باید شدن تا حق تو باشی حقیقت عین آن مطلق تو باشی

136 فنا باید شدن مانندهٔ لا که لا آمد حقیقت جمله یکتا

137 چرا داری ز لا الّا شوی باز فنا گردی بکلّی لا شوی باز

138 ز لا الّا بحق اللّه گردی ز لا تحقیق الّا اللّه گردی

139 ز الّا اللّه عین لاست اللّه که باشد هم ز الّا اللّه آگاه

140 زهی لا درنمود عین اثبات عیان ذات اندر لا شده ذات

141 یقین در عین لا هر کو رسیدست جمال ذات الّا اللّه دیدست

142 عیان ذات لا موجود جمله ندارم زهره او معبود جمله

143 سخن کوتان کن عطّار از این راز که دیدی زین یقین عین الیقین باز

144 بقدر هر کسی گوید دگر زن در این معنی که گفتی می تو بر زن

145 زبانم لال شد در دیدن لا کسی می لا نبیند اینست سودا

146 ولی اصل یقین لا بداند حقیقت راز این معنی بداند

147 که بیند در وجود خویشتن دم بگوید راز او سرّ دمادم

148 بسی گویند از تقلید اینجا ولی لا را که آرد دید اینجا

149 کسی کو دید لا در لا فنا شد حقیقت هم در آن دید خدا شد

150 کسی کو دید لا در لا خبر یافت حقیقت ذات بیچون در نظر یافت

151 کسی کو دید لا در صورت خویش حقیقت محو شد در سیرت خویش

152 کسی کو دید لا مانند منصور حقیقت یافت لا در نفخهٔ صور

153 ز لا مگذر که لا اسرار بیچونست حقیقت در درون و راز بیرونست

154 ز لا مگذر که لا دیدار شاهست درون جسم وجان اسرار شاهست

155 ز لا مگذر درون دل قدم زن ز لا گوی و ز لا پیوسته دم زن

156 ز لا مگذر که الّا اللّه لا است مگو در سرّ لا کین لافنا است

157 ز لا بشناس هم لاگرد آخر که خواهی گشت در لا فرد آخر

158 ز لا اثبات الّا اللّه بنگر ز لا کل ذات الّا اللّه بنگر

159 ز لا میبین تمامت عین اشیا که از لا گشته الّا اللّه هویدا

160 ز لا بین هر چه بینی آخر کار که از لا شد همه اشیا پدیدار

161 اگر اندر عیان کل لا نبودی چنین در جسم و جان غوغا نبودی

162 اگر اندر عیان لا باز بینی درون لا بینی و کل راز بینی

163 حقیقت لا در اوّل پیش بین شد از آن دل جان پدید و در یقین شد

164 حقیقت لا در اوّل باز دیدم از آن اندر دم خود راز دیدم

165 ز لا شد اذت الّا اللّه موجود نظر کن کل ببین دیدار معبود

166 ز لا شد جملهٔ اشیا پر از نور حقیقت سرّ لا دریافت منصور

167 ز لا موجود شد سرّ کماهی ببین بگرفته لا ا زمه بماهی

168 نظر کن زانکه ناپیداست کل را چه دانی این معانی با مصفّا

169 نکردی ازوجود جان حقیقت حقیقت لا بگردد این طبیعت

170 مصفّا کرد بیرون و درونت نظر کن لا نموده رهنمونت

171 هم از لا باشد آنگه دید اللّه نماید دم زنی از قل هواللّه

172 هم از لا باز بین اسرار اوّل مشو اندر طبیعت هان مبدّل

173 مبدّل کن طبیعت را تو درلا که آخر لا شود در جان هویدا

174 در آخر چون شود صورت ز دنیا عیان لا شو در عین عقبا

175 عیان لا شود جز لا نباشد حقیقت جان به جز یکتا نباشد

176 چو جسم وجان شود اینجا نهانی ز من بشنو دگر راز نهانی

177 نهان گردد در اوّل جان در اینجا ز دید لا شود کل پاک یکتا

178 وجودت زیر طین ریزیده گردد وجود جزو و کلّی در نوردد

179 شود لارجعت اندر خاک گردد ز آلایش بکلّی پاک گردد

180 شود لا اوّل اندرخاک موجود ز آلایش شود کل پاک موجود

181 ز آلایش شود سرّ کماهی بمه آید حقیقت آن ز ماهی

182 ز آخر راز اوّل باز بیند چو در اول رسید او راز بیند

183 چو ذات لاببیند آخر او باز عیان گردد ز قربت او باعزاز

184 ولی کار است سالک را در این راه که تا اسرار گردد کلّی آگاه

185 جوابش سوی آتش شد فنایست حقیقت از لقا عین بقایست

186 چو باد از سوی باد آبادتر شد عیان در عین لا کلّی سپر شد

187 جواب از سوی آب آرد وجودش همه در لا بود ذکر وجودش

188 چو خاک از خاک گردد ناپدیدار حقیقت در یکی گردد پدیدار

189 در آخر رجعت هر چار اینجا یکی باشد نهان در دید پیدا

190 یکی باشد نهان در دید پیدا بگردد جمله خود زانجای شیدا

191 در آخر وصل جانان چون بیابی ز عین لا تو چون بیچون بیابی

192 نهان باشی و پیدا ازتو موجود یکی بینی تو اندر ذات معبود

193 نهان شو پیش از آن کانجا نهانی شود پیدا در اول بازدانی

194 نهان شو تا بدانی کین چه رازست سر این سرّ درون جانت باز است

195 نهان شو ازوجود خود بیکبار که از لائی وز لا پرده بردار

196 نهان شو ایدل وز خود نهان شو عیان لاست در عین العیان شو

197 نهان شو ای دل آشفتهٔ مست مده این سر بیچون را تو از دست

198 نهان شو پایداری در فنا کن فنا گرد و بکل خود را بقا کن

199 نهان شو کل از این دیدار صورت برون شو بیشکی تو از کدورت

200 نهان شو تا بدانی ذات بیچون که این معنی است در آیات بیچون

201 از این معنی کسی اینجا خبردار نمیبینم به جز دیدار عطّار

202 از این معنی که او را دست دادست از اینسانش دمی پیوست و دادست

203 از این معنی که میآید نهانی ایا دانا اگر این بیت دانی

204 رهی بردی تو اندر راز اینجا بیابی ذات بیچون باز اینجا

205 مرا این شیوهٔ زین سان که بین حقیقت دست دادست از یقینی

206 مرا امروز این معنی حقیقت شدست پیدا در اینجا از شریعت

207 ز شرعت راز اینجا دیدهام من بجز از حق کسی نشنیدهام من

208 حقیقت شرعم اینجا رخ نمودست مرا ازدل عیان دیدار بودست

209 چو شرعم آفتاب لایزالست مرا این شرع دردید حلالست

210 چو شرعم پیشوا آمد در اینجا حقیقت کل خدا آمد در اینجا

211 نمودم تا نهان دیدم حقیقت چنین رو تا بیابی دید دیدت

212 ز وصلش گر دلت آگاه گردد وجود تو عیان شاه گردد

213 ز وصلش برخور اینجا گاه تحقیق که به زین دست نبود راه تحقیق

214 کنون چون زندهٔ در عین صورت ترا بنمود این معنی ضرورت

215 هم اندر زندگانی دوست بشناس حقیقت جسم و جانت اوست بشناس

216 هم اندر زندگانی یاب دلدار که او خواهی شدن دریاب دلدار

217 هم اندر زندگانی بود او گرد که تا باشی حقیقت اندر او فرد

218 زهی عین الیقین به زین چه باشد که مر عطّار را به زین نباشد

219 من اندر زندگانی یافتم دوست که دیدم مغز کل اندر یقین پوست

220 من اندر زندگانی یار دیدم رخش بی زحمت اغیار دیدم

221 من اندر زندگانی دیدهام راز شدم در دید او در عشق سرباز

222 من اندر زندگانی دم ز دستم که در اوّل عیان زاندم ز دستم

223 من اندر زندگانی ره سپُردم که تا ره را بسوی دوست بردم

224 من اندر زندگانی بود دیدم درون جسم و جان معبود دیدم

225 من اندر زندگانی ذات بیچون در اینجا دیدهام کل بیچه و چون

226 من اندر زندگانی کل شدم ذات حقیقت ذات کردم جمله ذرّات

227 من اندر زندگانی دید اللّه عیان دیدم حقیقت قل هو اللّه

228 من اندر زندگانی این چنینم که بیشک در عیان عین الیقینم

229 من اندر زندگانی گشتهام حق همی گویم ز ذات خود هوالحق

230 من این دیدار از حق دیدهام باز که در کون و مکان گردیدهام باز

231 منم اینجا حقیقت قل هو اللّه که میگویم عیان سرّ هو اللّه

232 منم اینجا دم منصور از دل زده از جان که مقصودست حاصل

233 منم اینجا زده دم از حقیقت که صافی شد دل و جان و طبیعت

234 منم اینجا ز لا در عین الّا شده از چون و بی چونم مبرّا

235 منم اینجا ز لا الّا بدیده ز لا در عین الّاام رسیده

236 منم اینجا حقیقت ذات بیچون که گردانستم ازدیدار گردون

237 منم لادیده الاّاللّه گشته فنا در لا شده اللّه گشته

238 منم لا دیده در اشیا تمامت بدانسته یقین سرّ قیامت

239 منم لا دیده و اثبات کرده برافکنده ز عین ذات پرده

240 منم لا دیده در عین الیقینم که در لا از حقیقت راز بینم

241 منم لا دیده و الّا شده کل حقیقت ذات من یکتا شده کل

242 منم لا دیده در اشیا عیان است که از لایم چنین شرح و بیان است

243 منم لا دیده و فارغ شده من ز نور ذات حق بالغ شده من

244 منم لا دیده درموجود اعیان از او گویم حقیقت شرح و برهان

245 چو در هیلاج این اسرار گویم همه در دید ذات یار گویم

246 من از هیلاج هر مقصود حاصل کنم زانجا همه ذرّات واصل

247 من از هیلاج اینجا سر ببازم ز دید جان جانان برفرازم

248 من از هیلاج برهان حقیقت کنم اینجا نمایم دید دیدت

249 من از هیلاج دیدم آنچه دیدم حقیقت در وصال کل رسیدم

250 من از هیلاج گشتم عین اشیا نهان گشتم شدم در ذات یکتا

251 من از هیلاج دیدم عین دیدار کنون پیدا شده من در رخ یار

252 من از هیلاجم اینجا راز دیده ز دید کل رخ او باز دیده

253 مرا رازی چو زین هیلاج آخر نموداریست گشته جمله ظاهر

254 تمام آرم جواهر را در اینجا دگر پیدا کنم هیلاج دردا

255 کنم پیدا حقیقت دید دیدار ز هیلاجم شود کل ناپدیدار

256 کنم پیدا و آنگه یار گردم درون جزو و کل دیدار گردم

257 کنم پیدا و خاموشی گزینم حقیقت جز یکی در یک نبینم

258 کنم پیدا و آنگه سر ببازم بنزد انبیا سر برفرازم

259 کنم پیدا که وقت رفتن ما نموده سرّ جانان جمله پیدا

260 کنم پیدا و پنهان گردم از دید که تا اعیان شوم ازدیدن دید

261 حقیقت چون دهم هیلاج تقریر ز دید انبیا در عین تفسیر

262 نهان کردم درون جزو و کل پاک براندازم حجاب آب در خاک

263 براندازم حجاب از روی جانان یکی گردم در کوی جانان

264 براندازم حجاب و یار گردم بساط عشق کلّی در نوردم

265 براندازم حجاب از روی دلدار کنم سرّ نهان کلّی پدیدار

266 براندازم حجاب نار و بادم اگرچه نار و آب و خاک و بادم

267 مرا رازیست بی این صورت خویش که راز خویشتن کل دیدم از خویش

268 من آن سرّ پیش از آن کز خود بمیرم شدم پیدا از ان بدر منیرم

269 من آن سر دیدهام پیش از قیامت از آن معنی کنم اینجا قیامت

270 من آن سر دیدهام کلّی بگویم دوای درد هر سالک بجویم

271 من آن سرّ دیدهام در دیدهٔ خود که کل فاشم حقیقت دیدهٔخود

272 شد اینجا تا حقیقت رخ نمودست مرا دیدار یار از بود بودست

273 چو آن سر شد مرا اینجایگه فاش حقیقت باز دیدم دید نقاش

274 چو نقاش ازل را باز دیدم از آن اینجا حقیقت راز دیدم

275 چو نقاش ازل دیدم حقیقت که او مر بسته شد اینجا طبیعت

276 چو نقاش ازل دیدار بنمود مرا در جزو و کل دیدار بنمود

277 چو نقاش ازل با من بیان کرد رخ خود همچو خورشیدم عیان کرد

278 چو نقاش ازل برگفت رازم حقیقت پرده کرد از روی بازم

279 چو نقاش ازل این پرده بگسست مرا بادید خود اینجا به پیوست

280 چو نقاش ازل بنمود رازم حقیقت پرده کرد از روی بازم

281 چو نقاش ازل در من عیان شد حقیقت نقش او در وی عیان شد

282 چو خود پرداخت اول نقشم اینجا ز دید خویشتن کرد او هویدا

283 چو خود پرداخت از دیدار خود کرد در او پیدا حقیقت نیک و بد کرد

284 چو خود پرداخت در عین صفاتش نهان کرد آنگهی در دید ذاتش

285 چو خود پرداخت خود پنهان کند باز دگر در جزو و کل اعیان کند باز

286 عجب این نقش بست و دید خود ساخت یقین اندر صفاتش کل بپرداخت

287 طلسم گنج ذات خویش کرد در او پیدا حقیقت نیک و بد کرد

288 طلسم ذات گنج اوست بنگر که کردست از عیان نیکوست بنگر

289 طلسم گنج ذات این صور بین در او اعیان حقیقت راهبر بین

290 طلسم گنج ذات اوست صورت که رخ بنمود اندر وی ضرورت

291 طلسم گنج ذات لامکانست در او پیدا همه راز نهانست

292 طلسم گنج ذات لامکانست در او پیدا همه راز جهانست

293 طلسم گنج ذات لایزالست که پیدا اندر او عین وصالست

294 طلسم گنج ذاتست ا زحقیقت شده کل پاک از عین طبیعت

295 طلسم گنج ذات آمد دل تو نموده در حواس این مشکل تو

296 طلسم گنج ذات آمد در او دید بیانم بشنو از اعیان توحید

297 طلسم این وجود و گنج جانست دگر مر رنج جان ذات عیانست

298 ترا تا این طلسم گنج باشد ترا پیوسته درد و رنج باشد

299 طلسم گنج بشکن تا بدانی در آنِ رنج کل راز نهانی

300 طلسم رنج بشکن گنج بستان نمیگویم ترا این رنج بستان

301 ترا تا این طلسم اینجا عیانست حقیقت چون غباری بار جانست

302 ترا تا این طلسمت هست موجود نیابی در عیان دید مقصود

303 ترا تا این طلسمست اندر اینجا ترا باشد حقیقت شور و غوغا

304 ترا تا این طلسم اینجاست در پیش نیابی راز جان مسکین دلریش

305 ترا تا این طلسمت هست تحقیق نیابی همچو مردان هیچ توفیق

306 ترا تا این طلسمت دوستداری ابی مغزی حقیقت پوست داری

307 ترا تا این طلسمت باشد ای یار نیاید گنج جانت را پدیدار

308 طلسمت گر شود از پیش وز دور شوی درجزو و کل نورٌ علی نور

309 طلسمت گر شود اینجا شکسته بیابی جان زغمها باز رسته

310 طلسمت گر شود اینجا نهان باز بیابی گنج جان عین العیان باز

311 طلسمت گر شود کل ناپدیدار مراد وصل جان آید بدیدار

312 طلسمت گر شود اینجا فنا او بیاید در همه اعیان بقا او

313 طلسمت بار اندوهست بشکن حقیقت پرده از رازت برافکن

314 همه معنی یکی و تو ندانی از آن حیران بمانده در معانی

315 اگر میبشکنی اینجا طلسمت شود کل محو مر دیدار جسمت

316 بیابی گنج اندر ذات خود باز صفات جسم اندر ذات خود باز

317 صفات جسم را کلّی برافکن که تا آنگه تو باشی بیشکی من

318 دوئی بردار تا یکی ببینی گمان اندر دوئی است گر پیش بینی

319 گمانت را یقین کن همچو منصور که اندر دید جان گردی تو مشهور

320 گمانت این همه فکر و غم آورد ترادر رنج و عین ماتم آورد

321 نه کار تست اینجا جان سپردن حقیقت پیش از صورت بمردن

322 نه کار تست اینجا راز دیدن چو مردان مُرد وز خود راز دیدن

323 نه کار تست جانبازی چو عشاق که تا گردی درون جزو و کل طاق

324 نه کار تست جانبازی حقیقت نه کلّی باز دیدی دید دیدت

325 نه کار تست جان دادن چو مردان که یابی خویشتن را جان جانان

326 نه کار تست بود خویش دیدن وصال آخرین از پیش دیدن

327 نه کار تست جانبازی چگویم که چون طفلی تو در بازی چگویم

328 نه کار تست جانبازی و تن زن که هستی در ره مردان کم از زن

329 نه کار تست جانبازی چو منصور که تا یابی بری تا نفخهٔ صور

330 نه کار تست جانبازی چو جرجیس که تا فارغ شوی از مکر و تلبیس

331 نه کار تست جانبازی چو اسحاق که از عین دوئی گردی بحق طاق

332 نه کار تست جانبازی چو حیدر که ذات جاودان گردی تو رهبر

333 نه کار تست جانبازی چو آن شاه حسین ابن علی تا گردی آگاه

334 نه کار تست جانبازی چو اصحاب که تا گردی چو خورشید جهانتاب

335 نه کار تست جانبازی چو عطّار که گردی در عیان حق تو کل یار

336 چو خود را این چنین مر دوست داری رها کردی تو مغز و پوست داری

337 چنین لرزان جان و تن شدستی بلندی کی بیابی زانکه پستی

338 بیابی جان جان از نیستی باز که تا نگشائی اینجا پوستی باز

339 بیابی جان جان اینجا حقیقت که تا اینجا نگردی ناپدیدت

340 تو چون در بند جان ماندی گرفتار از آن گشتی حقیقت عین پندار

341 تو چون در بند یار خویش باشی ز نفس اینجا یقین دلریش باشی

342 نمیگویم که جان در باز اینجا فنا شو تا بیابی راز اینجا

343 فنا شو گر فنا گشتی حقیقت شدی جانباز بینی دید دیدت

344 فنا شو کین نمود آخر فنایست که ذات حق یقین ذات بقایست

345 چو بود جسمت اینجا آخر ای جان فنا خواهد شدن در پیش جانان

346 تو پیش از مرگ از جسمت فنا گرد حقیقت جان شو و دید بقا گرد

347 فنا شو پیش از این کآید فنایت که در عین فنا یابی بقایت

348 فنا شو پیش از آن کاینجا بمیری که در عین فنا گردی بدیری

349 تو این دم جسم و جانی هستی اینجا فتاده در غمت مستی در اینجا

350 ترا تا این نمود خویش بینی حقیقت جسم و جان دلریش بینی

351 چو مردان صورت و معنی برانداز نهاد خویش از این دعوی برانداز

352 بدان ای جان که تو بس بی بهائی حقیقت با حقیقت آشنائی

353 ترا نیکو اگر اینجا ببینی چو منصور از یقین عین الیقینی

354 ترا اینجا چو منصورست این ذات ولیکن کی بیابی تا که ذرّات

355 شود محو اوّلین چون اوّل بود بیابی این زمان اینجا تو مقصود

356 بیابی آن زمان کز خود جدائی بیابی و شوی عین خدائی

357 بیابی آن زمان گم کرده را باز طلسمت گردد اینجاگه عیان باز

358 بیابی گنج ذاتت در بر خود نهی بر سر جهان گه افسر خود

359 بیابی گنج جان ای رنج دیده بدست آید ترا گنج گزیده

360 که این گنجست این پیدا و پنهان حقیقت باز دان این سرّ قرآن

361 حقیقت کُنتُ کنزاً کی شنیدی شنیدی کنز و گنجت را ندیدی

362 اگر گنجت ببینی اندر اینجا نباید تا بر آری شور وغوغا

363 مکن شور ار شود گنجت پدیدار کز آن آید یقین بخت پدیدار

364 در اوّل پایه چون گنجت نماید دَرِ گنجت در اینجا برگشاید

365 نظر اندازی آنگاهی سوی گنج فرومانی تو اندر حسرت و رنج

366 چنان گنجت کند بیخویش اینجا دگر پنهان شود از پیش اینجا

367 دگر چون باز هوش آئی دگر بار شود گنجت دگرباره پدیدار

368 دگر آهسته تر زان پیش و تن زن حقیقت راز آن می بشنو از من

369 مگو با کس تو و خاموش جان باش چو آن گنج ازدم خود تونهان باش

370 مگو با کس که غیر جان بسی هست که گردانندت اندر گنج کل بست

371 طلبکارند چون گنجت بیابند پس آنگاهی سوی رنجت شتابند

372 کنندت قصد جان تا خوش بدانی ز من بشنو یقین راز نهانی

373 کنندت قصد جان اینجا حقیقت که هم در گنج آرند ناپدیدت

374 کنندت قصد جان اینجا بتحقیق پس آنگه بازیابی عین توفیق

375 اگر این گنج میخواهی که باشد ترا و هیچ غم اینجا نباشد

376 چو یابی گنج چون منصور حلاج نهی از گنج حق بر فرق جان تاج

377 چو شاه جزو و کل گردی چو منصور مکن مانند او خود را تو مشهور

378 چو مر تاج حقیقت نه ابر سر از آن تاجت کن اینجاگاه افسر

379 تو منما تاج خود با هر لئیمی مکن مر خویش چون صاحب کریمی

380 ولی در شرع این ناگفتنی به دُر این سرّ کل ناسُفتنی به

381 چرا کاینجا نبوّت آشکارست نبوّت در یقین دیدار یار است

382 نبوّت بیشکی بردارت آرد حقیقت مر ترا زا جان برآرد

383 نبوّت مر ترا اینجا زند بار از آن میگویم اینجا سر نگهدار

384 نبوّت بر کند پنهانت اینجا ترا گرداند اندر عشق شیدا

385 نبوّت برکند مر آخر ای جان ترا معنی حقیقت ظاهر ای جان

386 نبوّت مر ترا آتش فروزد نمود جسمت اینجاگه بسوزد

387 نبوّت در فنا اندازدت کل چو شمعی از یقین بگدازدت کل

388 فنا گرداندت از بود خویشت بآخر او نهد مر جمله پیشت

389 نبوّت را از آن بنمود احمد که تا پیدا کند مر نیک از بد

390 نبوّت نیک و بد داند در اینجا کند بیشک که بتواند در اینجا

391 نبوّت مر ترا بردارمردان اگر گوئی یقین اسرار مردان

392 از آن منصور را کردند بر دار که در اعیان نبود او سرنگهدار

393 چنان بُد دیده او اسرار اینجا که خود دیدست حق بردار اینجا

394 چنان بد دیده او اسرار بیچون که میدانست کو ریزد یقین خون

395 چنان بد دیده راز یار در راز که خواهد در شدن در عشق شهباز

396 حقیقت ترک نام و ننگ کرد او از آن در دید حق آن جام خورد او

397 حقیقت جام سرّ لایزالش مر او را داده بُد حق دروصالش

398 در آن جام حقیقت خورده بد او که او چون دیگران گم کرده بُد او

399 از آن جام محبّت یافت اینجا که در دیدار کل بشتافت اینجا

400 از آن جام محبّت خورد و دم زد که جسم و جان بکلّی بر عدم زد

401 از آن جام محبّت خورد بیچون بمستی برگذشت از هفت گردون

402 از آن جام محبّت خورد با یار که جز او می ندید از عین دیدار

403 از آن جام محبّت خورد در سرّ که شد باطن مر او را جمله ظاهر

404 از آن جام محبّت خورد در راز که کلّی گشته بُد انجام وآغاز

405 از آن جام محبّت خورد از دید که پیشش محو شد مر جمله تقلید

406 از آن جام محبّت خورد و کل شد که او در اصل فطرت ذات کل شد

407 از آن جام محبّت خورد ازدوست که مغز یار بود و رفته از پوست

408 از آن جام محبّت خورد اینجا که بود او صاحب هردرد اینجا

409 از آن جام محبّت کرد او نوش که بود جسم و جان کردش فراموش

410 از آن جام یقین با نوش آورد که ذات پاک را پیدا بکل کرد

411 از آن جام یقین چون خورد منصور حقیقت ذات کلّی گشت از نور

412 از آن جام یقین چون خورد جانان مر او را کل نمودش راز پنهان

413 از آن جام یقین شد کلی ازدست ز جام دوست در حق حق به پیوست

414 از آن جام یقین راز فنا دید فنا شد از خود و کلی بقا دید

415 از آن جام یقین عین العیانش بگفت اسرار در سرّ نهانش

416 از آن جام یقین مست ازل شد از آن صورت بدین معنی بدل شد

417 از آن جام یقین صورت برانداخت ز دیدار معانی سر برافراخت

418 از آن جام یقین بیخویش آمد حقیقت از همه در پیش آمد

419 از آن جام یقین تسلیم کل شد در آن تسلیم او بی بیم و کل شد

420 از آن جام یقین اینجایگه حق دم کل زد چو احمد در اناالحق

421 از آن جام یقین در دید دید او نبد دید از یقینِ کل گزید او

422 ز حق دید و ز حق برگفت این راز چو مردان در ره حق گشت جانباز

423 چو جان بازید جسم اینجا برانداخت سر اینجاگه بُرید و سر برافراخت

424 چو جان بازید جانان رخ نمودش ز دید دید خود فرّخ نمودش

425 چو جان بازید جانان شد حقیقت درون پرده پنهان شد حقیقت

426 چو جان بازید جانان شد در اشیا حقیقت گشت موجود و هویدا

427 چو جان بازید در دلدار پیوست هم اندر دار او با یار پیوست

428 چو جان بازید بیرون رفت از کون حقیقت خویش دید او لون بر لون

429 چو جان بازید و سر در آخر کار حجاب از جان برافکند او بیکبار

430 چو جان بازید و سر شد باز سر دید یکی در آخر از خود عین توحید

431 خدا خود دید او شد در خدائی اناالحق شد ز جسم و جان جدائی

432 چو خود را یافت او دیدار بیچون اناالحق میزد از دست و زبان خون

433 اناالحق میزد از دیدار اللّه که رخ بنموده بودش بیشکی شاه

434 اناالحق میزد ازدید خداوند که رسته دید جسم و جانش از بند

435 اناالحق میزده جسم و زبانش سر و چشم و زبان شد جان جانش

436 اناالحق زد زبان و گفت رازش یکی بد بیشکی شیب و فرازش

437 اناالحق زد ز یکی در یکی بود زبانش خود خدا کل بیشکی بود

438 از آن این راز نتوانی شنیدن که این اسرار نتوانی بدیدن

439 ترا کی سرّ گنج آید پدیدار که هستی در وجود و عین پندار

440 ترا این سرّ نیاید فاش اینجا که تا کلّی همی نقاش اینجا

441 نبینی و بننماید نمودت که تا پیدا کند مر بود بودت

442 ترا نقاش جانها در دل و جانست حقیقت در درون خورشید رخشانست

443 ترا نقاش جان در اصل فطرت نمودست اندر اینجا دید قربت

444 ترا نقاش جان اینجا بدیدست درون جسم و جان اینجا شنیدست

445 ترا نقاش حاصل نقش بینی از آن خود را تو چون طین بخش بینی

446 ترا نقاش حاصل این دل و جان بگردانی در او واصل دل و جان

447 ترا نقاش کل اصل یقین است در او سرّ حقیقت کفر و دین است

448 ترا نقاش جان پیدا تو پنهان چنین ماندی عجب در خویش حیران

449 ترا نقاش پیدا گشته اینجا بمانده تو عجب سرگشته اینجا

450 ترا نقاش موجود از حقیقی ابا دیدار او داری رفیقی

451 درون خویش را نقاش بنگر عیان در جانست او را فاش بنگر

452 درون خویش او را بین بتحقیق که تا از دید او یابی تو توفیق

453 درون خویش نقاش است دریاب چرائی بیخبر اکنون تو دریاب

454 درون تست نقاش و ورا بین نظر بگشای و دیدار خدا بین

455 درون تست نقاش حقیقت گمان بردار و بنگر در یقینت

456 ببین او را و جان بر رویش افشان حقیقت جسم خود در سویش افشان

457 ببین او را و جان در باز پیشش حقیقت یاب کفر خود زکیشش

458 اگر نقاش بشناسی تو از راز کند مر پرده را از روی خود باز

459 اگر نقاش بشناسی تو از جان شود پیدا نماند هیچ پنهان

460 اگر نقاش بشناسی حقیقت کند پیدا هم از خود دید دیدت

461 اگر بشناختی او را تو در دل کند مانندهٔ منصور واصل

462 بر او گر پرده گرداند دریده کند چون او ترا مر سر بریده

463 سرت از تن بُرد او در جدائی کند بنمایدت دید خدائی

464 چو سر برداردت تن جانت گردد تن اندر جان و جان پنهانت گردد

465 سر و تن هر دو در جانان شود گم پس آنگه بیشکی جانان شود هم

466 بر جانان سر و تن مینماند نمیداند که تا این سرّ که داند

467 شود سرسر بود تن جان بیکبار حقیقت جان شود جانان پدیدار

468 در این معنی تو رهبر تا بدانی که کلّی اینست اسرار معانی

469 در این معنی تو رهبر باز بین دوست که تامغزت شود در آخرین پوست

470 در این معنی تو رهبر از نمودار که جانت جان جان گردد در اسرار

471 یقین تا خویشتن را در نبازی در این سر نیست بیشک هیچ بازی

472 یقین تا سر نبازی سرّ ندانی چنین کن گرچو منصور این توانی

473 سرت سرّ است تن دل، جانت جانان بوقتی کین شود مر چاره پنهان

474 سرت سرّ است و سر در سر نهادست چنین اسرار در آخر فتادست

475 نیابی سر تو تا در سر ترا یار بننماید درون جانت اسرار

476 در این سر جان عطّار است رفته یقین در عین دیدار است رفته

477 در این سر جان نهاده بر کف دست که این سر مر یقین عطّار را هست

478 در این سر جان نخواهم باخت تحقیق سوی دلدار خواهم تاخت تحقیق

479 در این سر جان برافشاند در آخر چو گردد جان جانم کل بظاهر

480 در این سر جان نخواهم باخت بیشک که تا منصور گردم در عیان یک

481 در این سر جان نخواهم باختن من که تا من او شوم بی جان و بی تن

482 در این سر جان نخواهم باخت از دید که تاگردم یقین در دید توحید

483 در این سر جان نخواهم باخت در دوست که تا جز او نماند مغز با پوست

484 در این سر جان نخواهم باخت هم سر که تا در دوست گردم راه و رهبر

485 نمود جان جانم سر نمودست تنم از سر سرم از تن ربودست

486 چو سر دیدم سرم اینجا چه باشد که سر بهتر ز سر سودا چه باشد

487 چو سر دیدم ز جان و سرگذشتم جان ودل بیک ره درگذشتم

488 گذشتم از سر و تن راز دارم که هم انجام و هم آغاز دارم

489 گذشتم از سر و ازتن بیکبار که جان و سر مرا بر جان و دل بار

490 گذشتم از سر و تن در غم عشق که چیزی میندیدم جز غم عشق

491 گذشتم از سر و تن تا یقینم که دیدم بی سر و تن اوّلینم

492 حقیقت جانم اینجا در میان است تو میدانی و فارغ از جهانست

493 حقیقت جانم از دیدتو شد پاک زنار و ریح تا آنگاه شدخاک

494 سرم در خون و خاک ره بگردان رخ خود زین گدا ای شه مگردان

495 سرم در خاک و خون گردان چو گوئی که تا آن دم زنم در عشق هوئی

496 سرم در خاک و خون انداز ای جان حقیقت بیش از این جان را مرنجان

497 سرم در خاک و خون انداز الحق که گفتم پیشت ای جان راز مطلق

498 سرم در خاک و خون انداز اینجا که تا یابم حقیقت باز اینجا

499 سرم در خاک و خون افکن بخواری که کردستم ز عشقت پایداری

500 سرم در خاک و خون افکن حقیقت برون آرم دل و جان از طبیعت

501 سرم در خاک و خون افکن کنونت که تا گردان شوم در خاک و خونت

502 سرم در خاک و خون انداز اینجای مرا دیدار از دیدت بیفزای

503 سرم در خاک و خون گوید یقین باز اناالحق در یقین چون اوّلین باز

504 سرم بادا فدای سالکانت حقیقت باتمامت واصلانت

505 سرم بادا فدای پایت ای جان که من جانی ندارم جز که جانان

506 کسی کو یافت سرّ دید دیدت حقیقت هم سر و پا او بریدت

507 کسی کو یافت ذات پاکت اینجا حقیقت دید سر در خاکت اینجا

508 فنا شد از جهان کل بی نشان شد ز دیدت برتر از کون و مکان شد

509 سر و جانم فدای خا ک راهت که خاک راه شد مر عذر خواهت

510 منم عطّار مسکین و تو دانی دم از دم میزنم اندر معانی

511 منم عطّار مسکین ای دلارام که جان روی تو دید در دلارام

512 شدم تا کل شدم دیوانهٔ تو همی گویم ترا افسانهٔ تو

513 شدم تسلیم تو تا جان ببازم سر خود بر سرت ای جان ببازم

514 دلارامم توئی آرام رفته سرم آغاز در انجام رفته

515 سرم بادا فدا و جان حقیقت چودیدم ذات اعیان بی طبیعت

516 مرا جز کشتن تو نیست رایم مگردان این زمان از جابجایم

517 به یک جایم بکُش تا زنده گردم چو مردان در برت پاینده گردم

518 به یک جایم بکُش ای راز بیچون بگردان آنگهی در خاک و در خون

519 سرم تسلیم چون گویست اینجا ولیکن نطق برگویست اینجا

520 شود چون عین دیدار تو یابد یقین در سوی دیدارت شتابد

521 از این معنی اگر ره بازیابی ز بود خود یقین شهباز یابی

522 از این معنی کس آگاهی ندارد بجز منصور کس شاهی ندارد

523 یقین منصور شاه سالکان است بصورت او یقین کون و مکان است

524 گرفتست این زمان کون و مکان او رسیدست این زمان در جان جان او

525 چنان او را مسلّم آمد این راز که شد از عشق خود در دوست سرباز

526 حقیقت این زمان شد راز دیده که شه شد در مکان او باز دیده

527 چو شاه اینجا بدید و زو خبر یافت همه ذات عیان در یک نظر یافت

528 چو شاه اینجا بداد از خود فنا شد ز خود بفکند تا کلّی خدا شد

529 چو شاه اینجا بد او از خویش بگذشت چو دید دید جان کلّی خدا گشت

530 چو شاه او را یقین دیدار بنمود نظر کرد و حقیقت دید او بود

531 چنان شد عاقبت منصور در عشق که خود را دید او مشهور در عشق

532 نبد منصور جانش جان جان بود خدا با او و او در حق عیان بود

533 نهان بد دوست درمنصور پیدا درون جان خدا بود او هویدا

534 حقیقت چونکه منصور گزیده بذات حق شد اینجاگه رسیده

535 تنش دل بود ودل جان گشته اینجا حقیقت جانش جانان گشته اینجا

536 درون خویشتن مر جان جان یافت حقیقت جسم در کون و مکان یافت

537 چنان دل در یکی دیدار دیده که کلّی بود کلّی یار دیده

538 بمنزل یافت خود را دید فارغ شده اندر عیان عشق بالغ

539 بمنزل یافت خود را بیچه و چون که بُد یک دانه نزدش هفت گردون

540 بمنزل یافت خود را بی نهایت رسیده باز در عین هدایت

541 بمنزل یافت خود را فارغ و خوش شده در پیش جانان خرّم و کش

542 بمنزل یافت خود را رازدیده یقین گم کردهٔ خود باز دیده

543 بمنزل یافت خود را بی نشان او خدا را داند اندر جسم و جان او

544 بمنزل یافت وصل اینجا حقیقت سپرده راز جانان در شریعت

545 چنان آسوده شد در منزل جان که بگشاد از حقیقت مشکل جان

546 چنان اندر عیان آسوده شد باز که حق را دید اندر خود نهان باز

547 چنان آسوده شد در وصل دلدار که اینجا کل بدید او اصل دلدار

548 چنان آسوده شد در نور ذاتش که کل بر ذات زد عین صفاتش

549 صفات و ذات را در هم فتاده وجود خویش را پیدا نهاده

550 صفات و ذات خود اندر یکی یافت خدا را در تمامت بیشکی یافت

551 صفات و ذات اینجا یافت در خویش حجاب جسم را برداشت از پیش

552 صفات و ذات شد موصوف و منصور یکی بنمود کل مقصود منصور

553 صفاتش ذات شد ذاتش صفاتش نمود اندر دل و جان دید ذاتش

554 اناالحق زد از آن کویافت خود باز همه بازید او سرگشت جانباز

555 اناالحق زد از آن شد راز دیده که یار خویش را او باز دیده

556 چنان از عشق شوری کرد آغاز که اندر شور بد انجام و آغاز

557 فلک دید و ملک در خویش گردان فلک بد با ملک در خویش گردان

558 یقین چون دیدهٔ اسرار بگشاد حقیقت ماء و نار و خاک و کل باد

559 همه در خویش دید او خدا بود نه این زان ونه آن زین یک جدا بود

560 یکی بُد جملگی منصور بیچون درونش بود گردان هفت گردون

561 درونش در یکی موجود حق دید حقیقت ذات خود را بود حق دید

562 چنان شوری فتاد اندر درونش که یکی شد درون را با برونش

563 یقین خورشید نور خویشتن دید عیان نور او در جان و تن دید

564 یقین در جان خود دید او فلک را بگویم پیش سالک یک بیک را

565 یقین در جان عیان ماه دید او نظر بگشاد و نور شاه دید او

566 یقین در جان عیان مشتری یافت حقیقت جزو خود در مشتری یافت

567 یقین در جان عیان زهره میدید خود اندر ذات کلّی شهره میدید

568 یقین در جان عیان عرش اعظم عیان دید و اناالحق زد از آن دم

569 یقین در جان عیان لوح اعیان بدیده صد هزاران روح در جان

570 یقین در جان عیان بیشک قدم زد بجز حق در وجود خود عدم زد

571 یقین در جان عیان میدید کرسی از آن تابان شده ارواح قدسی

572 یقین در جان عیان میدید جنّت رسیده بود اندر عین قربت

573 یقین در جان عیان میدید اشیا کواکب در درون خود هویدا

574 یقین در جان خود افکند آتش چو آتش شد ز حق در ذات سرکش

575 یقین در جان خود میدید او باد که ذرّاتش از او بُد جمله آزاد

576 یقین در جان خود میدید مرآب که در ذرّات میشد در تک و تاب

577 یقین در جان خود دیدار طین دید عیان در ذات خود عین الیقین دید

578 یقین در جان خود میدید دریا که میزد بحر کل در عشق غوغا

579 یقین در جان جوهر نور حق دید از آن اینجا عیان منصور حق دید

580 در آن جوهر نظر کرد از عیانی ز نور او همه سرّ نهانی

581 در آن جوهر بدید او ذات بیچون حقیقت دید از آیات بیچون

582 در آن جوهر همه تابان شده باز حقیقت نور ابا از عزّ و اعزاز

583 در آن جوهر نمود انبیا دید حقیقت مر عیان را اولیا دید

584 در آن جوهر چودید اسرارشان کل حقیقت در یقین انوارشان کل

585 در آن جوهر نظر کرد او دمادم که تابان بود از آنجا نور آدم

586 در آن جوهر نظر میکرد هر روح حقیقت یافت اینجا جوهر روح

587 در آن جوهر نظر میکرد یکتا خلیل اللّه آنجا بود پیدا

588 در آن جوهر نظر میکرد جان دید عیان آنجای اسمیعیل از آن دید

589 در آن جوهر بدید او طور سینا در او موسی شده در عشق یکتا

590 در آن جوهر چو ایّوب از حقیقت نمودش رخ ابی عین طبیعت

591 در آن جوهر یقین یعقوب و یوسف عیان میدید بی عین تاسّف

592 در آن جوهر حقیقت دید عیسی همه در نور جوهر بد هویدا

593 در آن جوهر حقیقت دید احمد از آن منصور شد کلّی مؤیّد

594 در آن جوهر حقیقت مرتضی دید حسن نیز و شهید کربلا دید

595 در آن جوهر تمامت اولیا یافت حقیقت راز بیچون و چرا یافت

596 در آن جوهر تمامت سالکانش در اینجا گشت کل بیشک عیانش

597 در آن جوهر همه پیدا نمود او از آن جوهر چنین غوغا نمود او

598 در آن جوهر نظر کرد و عیان دید همه نور محمد(ص) را از آن دید

599 محمد دید در جوهر عیانی از او مشتق شده سرّ نهانی

600 محمد(ص) دید نور جزو و کل باز از آن نزدیک آن منصور سرباز

601 بنزد احمل مرسل حقیقت رسیده بود و ره بسپرد و دیدت

602 که اینجا باز یابی جوهر حق حقیقت دم زنی اندر اناالحق

603 از آن دم زد که کل اینجا یقین دید در آن جوهر هم اوّل آخرین دید

604 از آن دم زد که جوهر در فنا یافت در آن جوهر حقیقت خود فنا یافت

605 از آن دم زد که آدم یک دمش دید درون بحر او چون شبنمش دید

606 از آن دم زد کز آندم گشت واصل همه در جوهر کل دید حاصل

607 از آن دم زد که آن جوهر از آن بود حقیقت حق در آن در گفتگو بود

608 ترا آن جوهر اینجا هست بنگر مباش آخر چو مستان مست بنگر

609 از آن جوهر که آن منصور کل دید حقیقت پر بلا و رنج وذل دید

610 از آن جوهر دم حق زد در اینجا حقیقت کام خود بستد در اینجا

611 بهشیاری توانی یافت جوهر در اوهر نور آنجاهست بنگر

612 چو جوهر یابی اینجاگه بتحقیق چو او بردی حقیقت گوی توفیق

613 چو جوهر یافتی از جوهر ذات تو گردی بیشکی اسرار و آیات

614 از آن جوهر عیان لادید در خویش حجاب پردهها برداشت از پیش

615 از آن جوهر عیان لا ز توحید بحق دریافت او شد دیدهٔ دید

616 از آن جوهر عیان گر لاشوی تو یقین مانند او یکتا شوی تو

617 از آن جوهر که آخر لا پدیداست حقیقت بیشکی الّا بدید است

618 از آن جوهر چو دیدی دیدهٔ باز نظر میکن تو صاحب دیدهٔ باز

619 از آن جوهر اگر یابی کمالی رسی مانند او اندر وصالی

620 از آن جوهر شوی کل راز دیده از این کن این زمانت باز دیده

621 ترا آن جوهر اینجا هست دریاب به سوی جوهر الّا تو بشتاب

622 وصال جوهر جانان حقیقت از او یاب این معانی بی طبیعت

623 وصال جوهر جانان هویداست بچشم اهل پنهانست و پیداست

624 وصال جوهر جانان نظر کن همه ذرّات از آن جوهر خبر کن

625 وصال جوهر جانان ببین باز حقیقت در عیان عین الیقین باز

626 وصال جوهر جانان چو منصور نظر کن تا شوی نورٌ علی نور

627 وصال جوهر جانان ترا جانست که اندر او حقیقت راز پنهانست

628 وصال جوهر جانان چو منصور نظر کن تا شوی پیوسته پر نور

629 وصال جوهر جان هست پیدا ولی در جوهر ذاتست یکتا

630 تو چون در جوهر جانت رسیدی ز جان سر دیدن جانان بدیدی

631 تو چون درجوهر جان راه بردی حقیقت گوی خود از شاه بردی

632 در این جوهر دل تو ناپدید است اگرچه دل از این جوهر پدیدست

633 از این جوهر همه نورست تابان از آن تابانست نور جان ز جانان

634 از این جوهر شوی واصل در آخر ترا مقصود کل گردد بظاهر

635 از این جوهر ببین سرّ کماهی گرفته نورش از مه تا بماهی

636 از این جوهر حقیقت راز جمله که اندر اوست مر آغاز جمله

637 از این جوهر بدان سر حقیقت ولی منگر حقیقت در طبیعت

638 از این جوهر بدان اسرار جانت که اصل آن شدست اینجا عیانت

639 از این جوهر که بینی تو مزن دم که اینجا یافت بیشک دید آدم

640 چو آدم دید این جوهر درونش حقیقت نور او شد رهنمونش

641 چوآدم دید این جوهر بجنّت یقین افتاد اندر عین قربت

642 ز جوهر یافت آدم نور بیچون ابا حق گفت اینجا بیچه و چون

643 ز جوهر یافت آدم عقل کل باز که خود گردیده باشد جزو و کل باز

644 ز جوهر یافت آدم راز دیده از آن بگشاد آن شهباز دیده

645 اگرچه جوهرش اندر عیان بود از آن جوهر حقیقت در میان بود

646 همه اسم و صفات از دید آن نور حقیقت آدم اینجا کرد مشهور

647 حقیقت اسمها اندر مکان یافت از آن جوهر در آخر جان جان یافت

648 همه اعزاز عالم زو شده راست ترا آن جوهر است از من شنو راست

649 تو آدم دیدهٔ یا نی یقین گوی مرا این سر یقین عین الیقین گوی

650 توئی آدم خبر اینجا نداری بهرزه عُمر در تلخی گذاری

651 توئی از خاک آدم راه دیده وجود خویشتن در شاه دیده

652 توئی از نسل آدم آمده باز بدیده بیشکی انجام و آغاز

653 تو آدم بودهٔ با بود آدم تو این معنی مرا برگوی در دم

654 تو زو بودی شدی پیدای اذهان نداری چون کنم این نصّ و برهان

655 تو آدم بودهٔ در اصل فطرت نداری این زمان سر درد قوّت

656 که تا اعیان خود را بازیابی گشائی مر نظر تو راز یابی

657 تو آدم بودهٔ امّا ندانی اگر یابی در آن حیران بمانی

658 تو آدم این زمان بنگر درونت که اندر قربتست او رهنمونت

659 تو آدم گر ببینی کی شناسی از این میدان که بس تو ناسپاسی

660 خدائی میکنی از آدم ذات از آن اینجا ندیدستی غم ذات

661 دم ذات خداوند و دم تست حقیقت او در اینجا آدم تست

662 دم ذات خدا در تو نهان است ولیکن دیدهات ازوی عیانست

663 دم ذات خدا در تست موجود نظر کن کل ببین دیدار معبود

664 دم ذات حقیقت داری ایدوست اگر کلّی برون آئی تو از پوست

665 دم ذات خدا داری تو در جان وجود خویشتن چندین مرنجان

666 دم ذات خدا در جان عیان است ولیکن این بسی شرح و بیانست

667 ترا اینجاست موجود حقیقت ندیده در درون بود حقیقت

668 ز اسرار حقیقت سرّ آدم ترا میگویم اینجا گه دمادم

669 ترا اینجاست ذات حق یقین تو اگر گردی بکلّی پیش بین تو

670 ترا اینجاست بیشک روشنائی دگر ره بردی آن اندر خدائی

671 ترا اینجاست سرّ لایزالی نمییابی از آن اندر وبالی

672 ترا اینجاست سرّ لا نمودار ولی اینجا نمییابی ز پندار

673 ترا اینجا حقیقت در شریعت شود اعیان نمود دید دیدت

674 وصال اینجای اندر شرع بنگر که شرع اندروصالت هست رهبر

675 وصال از شرع یابی و معانی ره شرع نبی بسپر که جانی

676 وصال از شرع میآید بدیدار ز شرع اینجا بیابی وصل دلدار

677 وصال از شرع جوی و عین تقوی که وصلت ناگهی آید ز معنی

678 وصال از شرع پیدا کرد آخر ز تقوی وصل جان آید بظاهر

679 وصال اینجاست در شرع محمد(ص) حقیقت نیک مردی باش نی بد

680 وصال از شرع یاب آنگاه لاشو ز دید مصطفی در حق فنا شو

681 وصال از شرع یاب و باز بین دوست تو مغزی و برون آئی تو از پوست

682 وصال از شرع یاب و فرع بگذار دل یک مور هرگز تو میازار

683 وصال از شرع یاب و بی نشان شو ز عین شرع نور ذات جان شو

684 وصال از شرع یاب ای کار دیده که اندر شرع باشی کل تو دیده

685 وصال از شرع چون منصور دریافت درون جان و دل آن نوردریافت

686 ز وصلت گر نمایم ذات اینست درونت جان جان و شاه اینست

687 ز تقوی باطنت پاکی گزیند اگر دید تو جز باکی نه بیند

688 توئی پاک و ببینی آدم خویش که داری در درونت همدم خویش

689 ترا نقدست آدم چند جوئی تو این دم آدمی تا چند گوئی

690 ترا نقدست آدم بی بهانه از آن دم بین تو او را جاودانه

691 ترا نقدست آدم در نمودار حجاب جنبشش از پیش بردار

692 ترانقدست آدم تا بدانی یقین دریاب این سر تا بدانی

693 ترا نقدست آدم کن نظر باز ترا اینجایگه دادم خبر باز

694 ترا نقدست اینجا آدم دم دمادم نفخ ذاتست ای تو در دم

695 ترا نقدست آدم میندیدی که از این دم تو در گفت و شنیدی

696 ترا نقدست آدم رخ نموده ترا هر لحظه صد پاسخ نموده

697 ترا نقدست آدم نیز هم نوح نشسته این زمان در کشتی نوح

698 ترا نقدست این دریای معنی چراهستی تو ناپروای معنی

699 بمعنی این دم خود باز بین تو درون خویش در عین الیقین تو

700 بمعنی آدم خود گر بدانی ترا پیدا کند راز نهانی

701 بمعنی آدم اینجا در درونست برون ازجنّت و کل در درونست

702 بمعنی آدم از تو تو ز آدم بگو تاچند گویم من دمادم

703 بمعنی آدمی ای آدمی زاد حقیقت آدمی زاد آدمیزاد

704 ولی این سر یقین آدم بداند که از این مر یقین آن دم بداند

705 تو دیدی آدمی در صورت خویش حجاب ذات را آورده در پیش

706 حجاب ذات آدم بُد صفاتش دم او بود کل اعیان ذاتش

707 حجاب آدم این بد جان جانان اگرچه بود آدم ذات اعیان

708 حجاب آدم اینجا بود صورت که اندر گردنش بود آن ضرورت

709 حجاب آن بهشت آید ز حوّا برون آمد شد اندر ذات یکتا

710 حجابش بود صورت آخر کار حاجب از وی بیفکندش بیکبار

711 فنا شد آدم و دیدش لقا باز حقیقت بود خود اندر خدا باز

712 چو آدم دید آخر بود اللّه حقیقت بود آدم بود اللّه

713 چو آدم ذات حق دریافت آخر بسوی ذات حق بشتافت آخر

714 حقیقت ذات شد آن دم ز دیدار ز جسم و جان شد اینجا ناپدیدار

715 در آخر چو نماید ذات اعیان صافت ذات شد پیدا و پنهان

716 حقیقت ذات شد پیدا از آن بود که اینجا صورتی در جسم و جان بود

717 حقیقت ذات بیچون شد در آخر چگویم تا که او چون شد در آخر

718 چو آدم ذات شد در قرب اعیان صفات ذات شد پیدا و پنهان

719 حقیقت بود اوّل در بهشت او در آخر مر بهشت جان بهشت او

720 حقیقت جملگی آمد حجابش بسی کردند اینجاگه عتابش

721 وصال و هجر دید اینجا حقیقت در آخر رجعتی کرد از طریقت

722 طبیعت را رها کرد و فنا شد همین است این بیان دید خدا شد

723 در آخر جملگی عین فنا هم چو آدم بیشکی دید خدا هم

724 در آخر چون نماید ذات بیچون نماید جملگی را بیچه و چون

725 در آخر چون نماید ذات دیدار صفات فعلی آید ناپدیدار

726 در آخر چون نماید ذات اعیان کند در پرده جسم و جانت پنهان

727 شوی پنهان چو آدم آخر کار بدانی آنچه میجستی طلبکار

728 شوی پیدا و پنهان باز بینی نمود ذات یکتا باز بینی

729 شوی پنهان تو اندر دید بیچون محیط کل شوی در هفت گردون

730 شوی پنهان و آنگه ذات باشی حقیقت جسم را ذرّات باشی

731 چو پنهان گردی آنگاهی هویدا شود پیدا حقیقت ذات یکتا

732 چو پنهانی شود جانت ز صورت حقیقت جمله برخیزد نفورت

733 چو پنهانی شوی آخر بیابی نهانی ذات را ظاهر بیابی

734 حقیقت در نهانی ذات بیچونست نیارم گفت این سر تا چه و چونست

735 حقیقت هجر میخواهی تو در یار پس آنگاهی شوی از کل پدیدار

736 تو آن دم چون شوی پنهان ز صورت شوددر خاک صورت مر ضرورت

737 بشیب خاک خواهد رفت تحقیق در اینجاگاه خواهد یافت توفیق

738 بشیب خاک آنجا راز بیند یقین گم کردهٔ خود باز بیند

739 چنان دانا بود در منزل گِل که مقصودش بود پیوسته حاصل

740 چنان دانا بود در منزل خاک که از آلایش شود اینجایگه پاک

741 چنان دانا بود از سرّ بیچون که پاک آید در آخر از کف خون

742 چنان دانا بود در راز اوّل چو گردد زیر طین آخر مبدّل

743 شود پاک از همه آلایش بود بیابد او عیان دیدار معبود یقین جسم

744 خواهد ریخت ناچار بزیر خاک فرسودش از این خار

745 طبیعت پاک گردد تا شود جان نهد رخ در سوی خورشید تابان

746 وصال عاشقان در زیر خاک است در آخر بی حجب دیدار پاکست

747 وصال عاشقان اینجاست دریاب تو گویم عاشقی هان زود بشتاب

748 وصال عاشقان اینجاست بیشک که آخر دید جانانست در یک

749 وصال عاشقان اینجاست تحقیق که میبخشید اینجاگاه توفیق

750 وصالت شیب خاک آید حقیقت که تا پنهان شوی کل در طبیعت

751 در اینجا پیش رویت باز آرند بنزدیک تو اعمالت بدارند

752 نمود از نیکوئیات عین طاعت تو نیکی یابی از عین سعادت

753 نمودار بدی بینی بدی باز بدی کم کن ز من بشنو تو این راز

754 اگر بد کردهٔ بر جان مردم شوی درخاک مار و کرم و کژدم

755 خورندت جملگی تا روز محشر ز قرآن این معانی یاب و ره بر

756 بدوزخ باز مانی مانده در رنج تو نیکی کن که نیکوات بود گنج

757 حقیقت مؤمنان در خاک نورند چو اینجا اندر اینجا در حضورند

758 حضور طاعت و نور خدائی درون قبر باشد روشنائی

759 ز نور شرع و طاعت تا قیامت حقیقت ذات باشد این تمامت

760 اگر بشناسی این ره رهبری تو ز ذات حق در آخر برخوری تو

761 کسی کاین راز اینجا باز بیند کم آزاری کند تا راز بیند

762 ترا راهی است بس دشوار در پیش نیندیشی تو این ساعت بر خویش

763 که خواهی شد ز دنیا آخر کار بسوی عین عقبی ناپدیدار

764 که چون باشد در اینجا رازت ای دل یقین بشناس اینجا بازت ای دل

765 تو خواهی شد نیندیشی دمی تو که اینجاگه نداری همدمی تو

766 نه خواهر نی برادر نی پدر نیز نه با ما هیچکس اینجا خبر نیز

767 کسی تو دارد و تو آنکسی هم که بر ریشت نهد اینجای مرهم

768 تو مسکین غافلی در دید دنیا بمانده فارغ از اسرار عقبی

769 که آخر رفت خواهی چون کنی جان بگو با من در اینجا راز و برهان

770 تو خواهی بود با خود جاودانه کسی دیگر مجو اندر بهانه

771 تو خواهی بود تنها هیچ با تو نخواهی بُد به جز تو هیچ با تو

772 دریغا جمله در خوابند آگاه کسی اینجا نمیبینم در این راه

773 تمامت اندر این سر غافلانند حقیقت سرّ این معنی ندانند

774 چنان دانند در عین زمانه که خواهد ماند اینجا جاودانه

775 نمیدانند تا وقت اندر آید نمود عمر آخر هم سرآید

776 حجاب آنگاه بردارند از پیش چه شاه و چه گدا مسکین و درویش

777 همه یکسانست اندر مردن اینجا ولی راز دگر آید به پیدا

778 حجاب هر کسی اینجا یقین است کسی داند که اینجا پیش بین است

779 که ظالم همچو مظلومی نباشد غریب آخر یقین بومی نباشد

780 بصورت شرع این برهان نموداست حقیقت سرّ این قرآن نموداست

781 که هر کس را در این دنیا ز اسرار جزای نیک و بد آید پدیدار

782 نمود عمر آخر هم سر آید نمیدانید تا وقت اندر آید

783 اگر این راز گویم دور باشد مر این عطّار از این معذور باشد

784 ولیکن امر و نهی از دید شرعست در این اسرار بیشک اصل و فرعست

785 چنان کن زندگانی اندر اینجا که بای در معانی اندر اینجا

786 چنان کن زندگانی در بر دوست که پیش از خود بمیری در بر دوست

787 که چون مردی یقین دل زنده باشد حقیقت جان جان ارزنده باشد

788 نه کس از تو دل آزاری رسیده نه تو از کس دل آزاری بدیده

789 تو هم از خود ز عین طاعت یار حقیقت جسم و روح آمد بیکبار

790 تو روحانی نه ظلمانی نمائی حقیقت روح در روحی فزائی

791 شوی فارغ ز آزار خلایق حقیقت این چنین آئی تو لایق

792 که جانت از طبیعت پاک گردد کل از عین شریعت پاک گردد

793 شود جسم تو جان و جانت آن ذات چو خورشیدی بتابد سوی ذرّات

794 نه در عین بلا در کل بمانی نه همچون دیگران غافل بمانی

795 تو دل زنده توئی در اوّل ای دوست چه آخر مغز بینی بیشکی پوست

796 چو تو ازخویش کلّی مرده باشی تو گوی عشق اینجا برده باشی

797 بمانده زندهٔ جاوید در جسم به نیکوئی برآید مر ترا اسم

798 به نیکوئی شوی در عین عقبی بیابی آن زمان دیدار مولی

799 ترا در خاک جسمت جان بود نور که جسمت کل شود در جان جان نور

800 ترا در خاک چون جان باز گردد بسوی ذات کل اعزاز گردد

801 در این معنی که من گفتم شکی نیست یقین در یاب آخر جز یکی نیست

802 یقنی دریاب آخر راز جانان که جان خواهد بُدن در راز جانان

803 محقق پیش از آن کاینجا بمیرد سزد کین سرّ معنی یاد گیرد

804 نمیرد جان که جانان دیده باشد حقیقت آنکه صاحب دیده باشد

805 نمیرد جان عاشق در حقیقت دلی رجعت کند او از طبیعت

806 نمیرد جان عاشق بیشکی باز نیابد آخر و انجام و آغاز

807 نمیرد جان عاشق در دم مرگ ولی جز حق کند مر جسم خود ترک

808 نمیرد جان عاشق آخر کار حجاب اینجا براندازد بیکبار

809 نمیرد جان عاشق تا بدانی بخاصه آنکه باشد در معانی

810 نمیرد جان عاشق زنده باشد چو خورشیدی یقین تابنده باشد

811 نمیرد جان عاشق در صفاتش در آخر باز یابد عین ذاتش

812 نمیرد جان عاشق باز بین دوست برون آید حقیقت مغز از پوست

813 دل عاشق نمیرد اینست رازت که گفتم در یقین است عشقبازت

814 بخواهی مرد لیکن تا بدانی ولی رجعت کند از زندگانی

815 حقیقت نیست مرگ عاشقانش که پیش از مرگ میرند این بَدانش

816 که پس دم مردگی باشد یقین است که هر دم مردنی در هر کمین است

817 تو این دم مردهٔ در عین صورت ز سر تا پای در عین کدورت

818 تو این دم مردهٔ و می ندانی تو پنداری که همچون زندگانی

819 بمیر از خویش تا یابی رهائی که چون مُردی ز خود عین خدائی

820 بمیر از خویش پیش از مرگ اینجا حقیقت خوی بد را ترک اینجا

821 کن ای دل تا حقیقت زنده مانی یقین در جزو و کل تابنده مانی

822 چو خورشیدی که بیرون آید از جیب سحرگاهان ز صبح عشق بی ریب

823 شکی نبود در این معنی و دریاب بمیر از خویش و سوی یار بشتاب

824 خوشا آن دل که پیش از مرگ میرد دل و جان هرچه باشد ترک گیرد

825 خوشا آن دم که دلدارش در اینجا کند در عاقبت بردارش اینجا

826 حقیقت این بیان تا چند گویم توئی پیوند تا پیوند جویم

827 تو خود اینجا حقیقت آمدستی ز بالا در حقیقت سوی پستی

828 تو خود چون آمدی خواهی شدن باز ندیده باز هم انجام و آغاز

829 هه در تو چنان گمگشته اینجا که سر موئی نباشد رشته اینجا

830 درون جمله و بیرون گرفتی حقیقت ذاتی و بیچون گرفتی

831 هر آنکو دید رویت همچو حلّاج کنیش اندر بلای عشق آماج

832 هر آنکو رویت اینجا بازدیدست خود اندر عین غوغا راز دیدست

833 سر عشاق در میدان چو گویست فتاده این همه در گفتگویست

834 سر عشاق در میدان فکندی چو گوئی در خَم چوگان فکندی

835 ترا این عشقبازی آخر کار بود کمتر که عاشق را ابردار

836 کند هر کس که بیند رویت ای جان کنی بردارش اندر کویت ای جان

837 زهی عشق و زهی کار و سرانجام که باید خورد خون دل از این جام

838 نه بس چندین که خون خوردیم از تو که دایم صاحب دردیم ازتو

839 که آخر چون شویم اندر سوی گِل زهی فرجام کین سرّست حاصل

840 بمردن چند در شوریم اینجا بآخر جمله در گوریم اینجا

841 حقیقت مرغزاری صعبناکست که ما تخمیم کشته سوی خاک است

842 اگرچه تخم ما در زیر این خاک شود چه بر دهد ای صانع پاک

843 چنان عطّار در حیرت فتادست دمادم اندر این سیرت فتادست

844 دمی اندر یقین عطّار خاکست دمی دیگر حقیقت جان پاکست

845 دمی خوف و رجا آید بدیدار دمی عین لقا آید بدیدار

846 دمی اسرار بیچون رخ نماید بگوید ذوق جان و دل فزاید

847 دمی دیگر شود از جان ودل پاک براندازد حجاب آب با خاک

848 دمی دیگر کند از جان جدائی رسد بیشک حقیقت در خدائی

849 دمی اندر گمان باشد حقیقت گهی عین العیان باشد طریقت

850 یقین داند که خیر و شر هم از تست حقیقت جسم و جان و این دم از تست

851 فنا گردان تو مر عطّار از خویش حجابش جملگی بردار از پیش

852 یقین عین الیقینش باز بنمای در عین الیقینش باز بگشای

853 بیک دم دار او را قائم الذّات که تاکل دم زند از عین آیات

854 چو او دیدست ذات قل هواللّه از آن گفتست موجود هواللّه

855 هو اللّهی توئی دانای اسرار حقیقت مرتوئی بینای اسرار

856 تو بودی من نبودم هم تو باشی درون ریش من مرهم تو باشی

857 تو میدانی که ریشم در درونست نیارم گفت تو دانی که چونست

858 ز فضلت مرهمی نه بر دلِ ریش حجابش جملگی بردار از پیش

859 یقین عین الیقینش باز بنمای در عطّار مسکین را تو بگشای

860 تو سلطان و حکیمی و خدائی حقیقت دردمندان را دوائی

861 دوای درد هر بیچاره دانی علاج دردمندان را تو دانی

862 مرا دردیست این دردم دواکن طبیبم چون توئی دردم شفا کن

863 دوای دردمندان هستی ای جان دوائی کن مرا زین درد برهان

864 دوای درد عشاقی حقیقت دوائی کن طبیبا زین طبیعت

865 چنان مجروح درد دوست گشتم که در مغز حقیقت پوست گشتم

866 تو دردم دادهٔ درمانم از تست حقیقت درد هر درمانم ازتست

867 ندارد درد من درمان در اینجا مکن ازخانه بر درمان در اینجا

868 که رنجور و ضعیف و ناتوانم دوای درد خود جز تو ندانم

869 چنان در درد عشقت زار ماندم که تن مجروح و دل افگار ماندم

870 تو ای جان جهان چون درد دادی مرا بر جان و دل دردی نهادی

871 در آخر دردم اینجا کن دواباز که تا یابد وجود من صفا باز

872 مرا زان شربتی کان وصل خوانند که جز آن عاشقان چیزی ندانند

873 مرا زان شربتی ده ازوصالم که تا من بیش از این چندین ننالم

874 مر زان شربتی ده ای دل من که تا وصلی شود مر حاصل من

875 مر زان شربت عشّاق باید که کلّی راحتی در دل فزاید

876 مر زان شربتی ده در نهانی که مر جانم شود عین العیانی

877 مر زان شربتی ده تا شفایم بود در آخر و بنما لقایم

878 یکی پرسید از آن منصور آفاق که چه به مرد را ای درد عشاق

879 دوای عاشقان جانا چه باشد طبیب عاشقان آنجا که باشد

880 جوابی داد آن سلطان اسرار که درد عشق را درمانست دیدار

881 دوای درد جانان روی جانان کسی کافتاد کاندر کوی جانان

882 دوای عشق اینجا بی دوائی است وفای قربت اینجا بیوفائی است

883 دوای عشق درد وصل درمانست که جانان عین درد و عین درمانست

884 دوای درد جانانست اینجا که هم او درد و هم درمانست اینجا

885 دوای درد جانان خود کند باز بوقتی که حجاب از خود کند باز

886 حجاب از روی اگر برداردت کل شود درمان ز رویش رنج و هم ذل

887 اگر پرده براندازد ز دیدار شود درد دل اینجا ناپدیدار

888 اگر پرده براندازد ز رویش شود درمان دلم از رنج کویش

889 دوای درد خود هم او کند او تمامت عاشقان را بشکند او

890 نیابی مزد را تاجان نبازی دل و جان بر رخ جانان نبازی

891 نیابی مزد را تا نشکند بار ترا زین نقش شش در پنج و در چار

892 نیابی مزد را تا ریخت اینجا فنا گرداند اندر دید یکتا

893 دوائی باد ازینجا درد جان است در آخر بیشکی عین العیانست

894 نمیبینی تو آن اسرار منصور که شد در جملهٔ آفاق مشهور

895 مر آن دردی که بر جانش درآید در آخر ماه تابانش برآید

896 دوا شد درد جانان در بر او که جانان بوددر جان رهبر او

897 دوا شد درد جانان پیش آن ماه وصال از درد اینجا یافت ناگاه

898 وصال از درد ودرد اندر وصالست تو پنداری که آن عین وبال است

899 وصال از درد جانان در کند یار ز درد آید همی درمان پدیدار

900 وصال از درد اینجا مینبینی در آخر خویش فرد اینجا ببینی

901 وصال از درد جانان باز یابی ز درد آخر حقیقت راز یابی

902 وصال از درد جانان دان حقیقت که بنماید وصال از دید دیدت

903 وصال از درد میآید پدیدار هر آنکو مُردمی آید پدیدار

904 وصال عاشقان در درد باشد کسی کو در عیان کل فرد باشد

905 وصال عاشقان در دست دریاب تو داری جوهر اندر دست دریاب

906 وصال عاشقان دردست و رنجست بآخر جوهر اسرار گنجست

907 وصال عاشقان چون درد باشد بآخر یاردر جان فرد باشد

908 وصال و درد باشد با هم ای یار مگو این سر تا با ناجنس بسیار

909 وصال و درد با هم در یکیاند حقیقت هر دو اعیان بیشکیاند

910 وصال و درد جانان هر دو بگزید کسی کو واصل اندر درد او دید

911 وصالش دردشد آنگاه درمان حقیقت درد تو شد عین درمان

912 چو منصور از حقیقت جان و سرباز هر آن زخمی که برجانت زند ساز

913 اگرچه دیگران در عین پندار ندیده سرّ او چندی خبردار

914 که او اندر چه بود و راز دیده حقیقت وصل آن شهباز دیده

915 حقیقت واصلان در پای دارش همی دیدند این سر پایدارش

916 که دست و پا و سر در سر بینداخت میان عاشقان بس سر برافراخت

917 سرش سر بود و سر پیدا نموده حقیقت خویشتن غوغا نموده

918 وصالش بی فراق و درد درمان شد آخر جسم رفت و ماند جانان

919 وصالش آمده کل درد رفته وز اینجا تا بدانجا فرد رفته

920 وصالش آخر اینجا دست داده ز سر پیچیده عشق ازدست داده

921 چنان اندر وصال شاهباز او یقین شد زانکه بودش شاهباز او

922 چنان اندر وصال شاه کل شد اگرچه در بلای عشق کل شد

923 چنان اندر وصال شاه دیدار عیان دریافت وزو شد ناپدیدار

924 چنان در وصل جانان یافت خود را که مر گم کرد مر اینجا اَحَد را

925 وصال شاه اینجا آشکارست ولیکن وصلش اینجا پایدار است

926 وصال شاه دید و جان جان شد دل و جان باخت با سر و بی نشان شد