دوال رحلت از مسعود سعد سلمان دیوان اشعار 13

1 دوال رحلت چون بر زدم به کوس سفر جز از ستاره ندیدم بر آسمان لشکر

2 چو حاجبان زمی از شب سیاه پوشیده چو بندگان ز مجره سپهر بسته کمر

3 به هست و نیست در آرد عنان من در مشت چو دو فریشته‌ام از دو سو قضا و قدر

4 مباش و باش ز بیم و امید با تن و جان مجوی و جوی ز حرص و قنوع در دل و سر

5 مرابه «چون شود؟» و «کاشکی» و «شاید بود» حذر نگاشته در پیش چشم یک دفتر

6 اگر چه خواند همی عقل مر مرا در گوش قضا چو کارگر آید چه فایده ز حذر

7 گه از نهیبم گم شد بسان ماران پای گهم ز حرص برآمد همی چو موران پر

8 تن از درنگ هراس و دل از شتاب امید به بط و سرعت، کیوان همی نمود و قمر

9 چو خار و گل زگل و خار روی و غمزهٔ دوست ز تف و نم، لب من خشک بود و مژگان تر

10 و گرنه گیتی، خشک از تف دلم بودی ز اشک چشمم بر خنگ زیورم، زیور

11 به راندن اندر راندم همی ز دیده سرشک دل از هوا رنجور و تن از بلا مضطر

12 به لون زر شده روی من از غبار نیاز به رنگ می‌شده چشم من از خمار سهر

13 نه بوی مستی در مغز من مگر زان می نه رنگ هستی در دست من مگر زان زر

14 رهی چو تیغ کشیده، کشیده و تابان اثر ز سم ستوران بر او به جای گهر

15 اگرچه تیغ بود آلت بریدن، من همی بریدم آن تیغ را به گام آور

16 وگر به تیزی گردد بریده چیز از تیغ از او همی به درازی بریده گشت نظر

17 چو آفتاب نهان شد، نهان شد از دیده نیام او شب دیرنده تیره بود مگر

18 مخوف راهی کز سهم شور و فتنهٔ آن کشید دست نیارست کوهسار و کور

19 گه اخگر از جگر من چو خون دل گشته گهی ز خون دلم خون شده دل اخگر

20 گهی چو خاک، پراکنده، دل ز باد بلا گهی چو پوست، ترنجیده دل ز آتش حر

21 شهاب وار به دنبال دشمنان چو دیو فرو بریدم صد کوه آسمان پیکر

22 گهی به کوه شدی هم حدیث من پروین گهی به دشت شدی همعنان من صرصر

23 بسان نقطه موهوم، دل ز هول بلا چو جز لایتجزی، تن از نهیب خطر

24 ولیک از همه پتیاره، ایمن از پی آنک مدیح صاحب خواندم همی چو حرز، ز بر

25 عماد دولت منصوربن سعید که یافت فلک ز فرش قدر و جهان ز قدرش فر

26 به باغ دولت رویش چو گل شکفته شود ز بهر سایل و زایر سعادت آرد بر

27 به قوت نعم و پشت دولت اوی است امید یافته بر لشکر نیاز، ظفر

28 کجا سفینهٔ عزمش در آب حزم نشست نشایدش به جز از مرکز زمین لنگر

29 شکوه جاهش گر دیده را شدی محسوس سپهر و انجم بودی ازو دخان و شرر

30 ز ماده بودن، خورشید را مفاخرت است که طبع اوست معانی بکر را مادر

31 ز بهر آن که به اصل از گیاست خامهٔ او به اصل هم ز گیا یافتند زهر و شکر

32 به نعت موجز، کلکش زمانه را ماند که بر ولی همه نفع است و بر عدو همه ضر

33 بزرگ بار خدایا، چو طبع تو دریاست شگفت نیست اگر هست خلق تو عنبر

34 مکارم تو اگر زنده ماند نیست عجب که مجلس تو بهشت است و دست تو کوثر

35 ندید یارد دشمن مصاف جستن تو اگرچه سازد از روز و شب سپاه و حشر

36 نکرد یارد بی رای تو ممر و ممار سپهر زود ممار و نجوم تیز ممر

37 به حل و عقد همی حکم و امر نافذ تو رود چو ابر به بحر و رسد چو باد به بر

38 اگر نباشد فرمان حزم تو مقبول ابا کند ز پذیرفتن عرض جوهر

39 وگر ز عزم و ز حزم تو آفریده شدی به طبع راجع و مایل نیامدی اختر

40 بساختند چهار آخشیج دشمن از آن که رای تست به حق گشته در میان داور

41 به چرخ و بحر نیارم ترا صفت کردن که چرخ با تو زمین است و بحر با تو شمر

42 ز بهر روی تو خورشید خواستی که شدی شعاع ذره‌ش چون نور دیده، حس بصر

43 به روز بخشش تو ابر خواستی که شدی ز بهر کف جواد تو قطره‌هاش درر

44 بهی ز خلق و هم از خلقی و عجب نبود که هم ز گوهر، دارند افسر گوهر

45 به نعمت تو که تا غایبم ز مجلس تو نکرد در دل من شادی خلاص، اثر

46 ببند گو در عمرم زمانه را چو نعم نمی‌گشاید از مجلس تو بر من در

47 در آب و آذرم از چشم ودل به روز و به شب نه هیچ جای مقام و نه هیچ روی مفر

48 ولیک مدح و ثنای ترا به خاطر و طبع چو چندن اندر آبم چو عود بر آذر

49 ز شوق طلعت و حرص خیال تو هستم به روز چون حربا و به شب چو نیلوفر

50 رضا دهی به حقیقت که کارم اندر دل «مگر» به سر برم این عمر نازنین به «مگر»

51 ز فرق تا به قدم آتشم مرا دریاب که زود گردد آتش به طبع خاکستر

52 به مجلس تو ز من نایب این قصیده بس است که هیچ حاجت ناید به نایب دیگر

53 نمی‌توانم خواندن به نام در یتیم که عقل و فکرتش امروز مادرست و پدر

54 به غرب و شرق ز رایت همی امان خواهد که هست او را بر طبع و خاطر تو گذر

55 همیشه تا ماه از قرب و بعد چشمهٔ مهر گهی چو چفته کمان گردد و گهی چو سپر

56 زمانه باشد آبستنی به روز و به شب سپهر باشد بازیگری به خیر و به شر

57 به پای همت بر فرق آفتاب خرام به چشم نعمت در روی روزگار نگر

58 شراب شادی نوش و نوای لهو نیوش لباس دولت پوش و بساط فخر سپر

59 ولیت سرو سهی باد سر کشیده به ابر عدوت سرو مسطح که برنیارد سر

60 ز دست طبع همیشه به تیغ اره صفت بردیده باد چو ناخن حسود را حنجر